Η επιτάχυνση της προετοιμασίας μεγάλων έργων υποδομών θα είναι η αποστολή της νέας μονάδας που η ελληνική κυβέρνηση πρότεινε να ενταχθεί στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), αναβαθμίζοντας ουσιαστικά τον ρόλο του.
Σύμφωνα με την έκθεση εποπτείας της Κομισιόν, που δημοσιεύθηκε χθες, η εξασφάλιση της γρήγορης απορρόφησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027, σε αντιδιαστολή με τις μέχρι σήμερα κακές επιδόσεις της χώρας μας σε αυτόν τον τομέα, θα είναι η αποστολή του νέου Μηχανισμού Προετοιμασίας Έργων.
Όπως σχολιάζεται στην Έκθεση της Επιτροπής, «πρόκειται για μια σημαντική και ευπρόσδεκτη πρωτοβουλία, η οποία στοχεύει στην αντιμετώπιση διαρθρωτικών εμποδίων στην προετοιμασία και την υλοποίηση δημόσιων επενδύσεων που έχουν τεκμηριωθεί σε προηγούμενες εκθέσεις».
Οι ελληνικές αρχές, όπως αναφέρεται στην Έκθεση, εκτιμούν ότι στα «χέρια» του νέου Μηχανισμού υπό την ομπρέλα του ΤΑΙΠΕΔ θα περάσει η υποστήριξη του σχεδιασμού και της υλοποίησης40-45 μεγάλων έργων, με μέσο προϋπολογισμό ανά έργο της τάξεως των 120 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για έργα στρατηγικής σημασίας για τη χώρα στους τομείς της ενέργειας, του περιβάλλοντος, των μεταφορών και της ψηφιοποίησης. Ο Μηχανισμός θα επικουρείται από έναν διεθνές χρηματοπιστωτικό ίδρυμα ως στρατηγικό εταίρο.
Ο Μηχανισμός Προετοιμασίας Έργων, στον οποίο έγινε πρώτη φορά αναφορά στην προηγούμενη Έκθεση του Σεπτεμβρίου, στοχεύει στη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας τόσο των έργων υποδομής του δημόσιου τομέα όσο και των Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα. Η δημιουργία του θα ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2021.
Ο κατάλογος των μεγάλων έργων εθνικής σημασίας
Το χαρτοφυλάκιο των έργων που θα ανατεθούν στον νέο Μηχανισμό προετοιμάζεται αυτή την περίοδοα από την ελληνική κυβέρνηση, με ορίζοντα τον Ιανουάριο του 2020. Όπως ονομάζεται στην έκθεση της Κομισιόν, το Strategic Projects Pipeline, ο κατάλογος δηλαδή των στρατηγικών έργων υποδομής θα συντονίζεται από την Προεδρία της Κυβέρνησης. Στοχεύει δε «στον καλύτερο συντονισμό και παρακολούθηση των μελλοντικών δημόσιων δαπανών και τη μεγιστοποίηση της συμπληρωματικότητας μεταξύ έργων χρηματοδοτούμενων από δημόσιους, ιδιωτικούς και ευρωπαϊκούς πόρους».
Η εγκατάσταση της νέας μονάδας εντός του ΤΑΙΠΕΔ προϋποθέτει, όπως υπογραμμίζεται σε περισσότερα από ένα εδάφια της έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ότι θα προβλεφθούν όλες οι δικλίδες που θα εξασφαλίσουν ότι το Ταμείο θα συνεχίσει ανεξάρτητα να επιτελεί την μέχρι σήμερα αποστολή του, δηλαδή την υλοποίηση των ιδιωτικοποιήσεων.
Προς τούτο, θα πρέπει να τροποποιηθεί το καταστατικό του Ταμείου και να του δοθεί η δυνατότητα προετοιμασίας έργων για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου, ενώ θα απαιτηθούν και άλλες νομοθετικές αλλαγές προκειμένου να διασφαλιστεί η αρχική του αποστολή, καθώς και ότι η δημιουργία του Μηχανισμού Προετοιμασίας Έργων δεν θα επηρεάσει αρνητικά το Υπερταμείο, στο οποίο ανήκει το ΤΑΙΠΕΔ.
Οι δημόσιες συμβάσεις στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια επιτάχυνσης, σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, αναμένεται να διαδραματίσει η τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου για την παραγωγή δημοσίων έργων και ειδικότερα του ν. 4412/2016. Αλλαγές που οι ελληνικές αρχές σχεδιάζουν να προχωρήσουν ως τις αρχές Δεκεμβρίου.
Μεταξύ άλλων, οι αλλαγές που θα γίνουν στο υφιστάμενο πλαίσιο θα αντιμετωπίσουν μια σειρά παθογενειών, όπως οι διαγωνισμοί με έναν μόνο συμμετέχοντα, η επιλογή αναδόχων μόνο βάσει της χαμηλότερης οικονομικής προσφοράς. Επίσης, πρόκειται να βελτιώσουν τους χρόνους των διαγωνιστικών διαδικασιών.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, η μεταρρύθμιση αυτή είναι ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση της γρήγορης απορρόφησης των διαθέσιμων πόρων και την υποστήριξη της ανάκαμψης. Παράλληλα, οι αρχές προχωρούν στην ψηφιοποίηση της διαδικασίας και προετοιμάζουν μια στρατηγική για τις δημόσιες συμβάσεις για το 2021-2025, η οποία αναμένεται να υποστηρίξει την πράσινη μετάβαση και να ενισχύσει την καταπολέμηση της διαφθοράς.
