Στη βάση δυσμενών μακροοικονομικών σεναρίων που θα προκαλέσουν μόνιμες βλάβες στην οικονομία και σημαντική συρρίκνωση των εισοδημάτων επιχειρήσεων και νοικοκυριών τουλάχιστον για τα επόμενα δύο χρόνια διαμορφώνουν πλέον οι τράπεζες τον επιχειρησιακό τους σχεδιασμό για την ανάσχεση ενός νέου κύματος κόκκινων δανείων.
Ορισμένες μάλιστα από τις προβλέψεις που συζητούνται πίσω από τις κλειστές πόρτες των γραφείων διοίκησης των τεσσάρων συστημικών ομίλων είναι σοκαριστικές. Σύμφωνα με τους πιο απαισιόδοξους, οι επισφάλειες λόγω της κρίσης του κορωνοϊού θα μπορούσαν να ξεπεράσουν ακόμη και τα 20 δισ. ευρώ, όταν μέχρι πριν από λίγους μήνες οι τραπεζίτες προσδοκούσαν ακόμη και σε περιορισμό τους κάτω από τα επίπεδα των 5 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για εκτιμήσεις που είναι σε γνώση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος φέρεται να έχει αποφασίσει την ενεργοποίηση κάθε διαθέσιμου εργαλείου για την υποβοήθηση των πιστωτικών ιδρυμάτων να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, με στόχο τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής ευστάθειας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το οικονομικό επιτελείο στο Μέγαρο Μαξίμου προσανατολίζεται στην επέκταση του σχήματος κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής» που ήδη εφαρμόζεται με επιτυχία και στην προώθηση για έγκριση στις ευρωπαϊκές αρχές του σχεδίου του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα για τη δημιουργία μίας εθνικής bad bank που θα απορροφήσει όλα τα κόκκινα δάνεια. Παράλληλα, η κυβέρνηση παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις διεργασίες που έχουν ξεκινήσει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για τη δημιουργία συστημικών λύσεων με στόχο την ταχύτερη εξυγίανση του τραπεζικού κλάδου μετά το πέρας της τρέχουσας κρίσης.
Οι προβλέψεις για την ανάκαμψη
Σύμφωνα με τραπεζική πηγή, το διψήφιο ποσοστό μείωσης του ΑΕΠ εφέτος θεωρείται σχεδόν βέβαιο. Σημειώνει ωστόσο ότι οι αρχικές προβλέψεις για ανάκαμψη της τάξεως του 3%-5% το 2021 δύσκολα θα επιβεβαιωθούν. «Με το εμβόλιο να βρίσκεται ακόμη σε κλινικές δοκιμές, η διάθεσή του στον γενικό πληθυσμό δεν αναμένεται πριν από το καλοκαίρι. Αυτό σημαίνει ότι και το 2021 θα είναι μία δύσκολη χρονιά για την οικονομία, που θα κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή με νέα περιοριστικά μέτρα, ανάλογα με την εξέλιξη των κρουσμάτων κορωνοϊού» υπογραμμίζει η ίδια πηγή. Δεν αποκλείει μάλιστα μία νέα ύφεση της τάξεως ακόμη και του 4% την ερχόμενη χρονιά.
Εάν επαληθευθεί αυτό το σενάριο οι απώλειες σε όρους ΑΕΠ θα προσεγγίσουν μέσα σε μία διετία τα 25 δισ. ευρώ, μέγεθος που είναι πολύ δύσκολο να ανακτηθεί σε μία ή ακόμη και σε δύο χρονιές. Ως εκ τούτου, αναφέρει το έμπειρο τραπεζικό στέλεχος, «βελτίωση θα υπάρξει κατά πάσα πιθανότητα από το 2022 και επιστροφή σε πλήρη κανονικότητα το 2023».
«Ασπιρίνες που δίνονται σε βαριά άρρωστο»
Από την πλευρά του, ανώτατο στέλεχος εταιρείας διαχείρισης επισφαλών απαιτήσεων τονίζει μιλώντας στο «Βήμα» πως «αν οι δυσμενείς μακροοικονομικές προβλέψεις αποδειχθούν σωστές και χρειαστούν τρία χρόνια για την επιστροφή των εισοδημάτων στο 2020, οι αναστολές δόσεων και χρεολυσίων, ακόμη κι αν επεκταθούν μέχρι το τέλος του 2021, θα μοιάζουν με ασπιρίνες που δίνονται σε βαριά άρρωστο». Οπως εξηγεί ο ίδιος, «πολλές επιχειρήσεις δεν θα αντέξουν το βάθος της ύφεσης, ενώ άλλες θα χρειαστούν βαθύτερες αναδιαρθρώσεις των χρεών τους για να επιβιώσουν».
Σε κάθε περίπτωση, η εφαρμογή επιθετικών ρυθμίσεων στις ενήμερες μέχρι το ξέσπασμα της κρίσης του κορωνοϊού οφειλές, προϋποθέτει την ανάληψη των συνεπακόλουθων ζημιών από τις τράπεζες. Θα πρέπει δηλαδή να υπάρξει κάλυψή τους από τα οργανικά κέρδη και αν χρειαστεί να αναπληρωθούν με κάψιμο κεφαλαίων.
Ως εκ τούτου, πηγές από τον κλάδο ευελπιστούν ότι το 2021 θα υπάρξει μία συνολική λύση για «καθαρές τράπεζες», με την ενεργοποίηση κρατικών εργαλείων στήριξης που θα επιταχύνουν την αποενοποίηση παλαιών και νέων λόγω COVID-19 μη εξυπηρετούμενων δανείων, σε συνδυασμό με νέες αυξήσεις κεφαλαίου, που θα καλυφθούν από ιδιώτες μετόχους.
Παράταση των χαλαρότερων κανόνων
Απαραίτητη θεωρούν ανώτατες τραπεζικές πηγές την παράταση ισχύος των χαλαρότερων εποπτικών κανόνων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), για την παροχή διευκολύνσεων σε ενήμερους πελάτες που έχουν ανάγκη παγώματος των δανείων τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Μέχρι στιγμής η δυνατότητα αυτή παρέχεται για αναστολές πληρωμών που ισχύουν έως το τέλος του έτους. Ωστόσο, όπως όλα δείχνουν, η Γηραιά Ηπειρος μπαίνει σε δεύτερο lockdown, και το διάστημα αυτό θα πρέπει να παραταθεί για μεγάλο αριθμό δανειοληπτών. Στις διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών υπάρχει αισιοδοξία για μία νέα κίνηση του επόπτη προς αυτή την κατεύθυνση, δεδομένων των σοβαρών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο χρηματοπιστωτικός κλάδος σε όλη την ευρωζώνη.
