Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ειδικής υπηρεσίας, η οποία θα σημαίνει συναγερμό σε πανδημίες ή επιδημίες, θα αγοράζει εμβόλια και φάρμακα και θα συμμετέχει στο σχεδιασμό στρατηγικής αντιμετώπισής τους.

Όταν την άνοιξη το πρώτο κύμα πανδημίας έφθανε στην Ευρώπη, η πιο συχνή ερώτηση ήταν: Μα, τι κάνει η ΕΕ; Η απάντηση των Βρυξελλών ήταν ότι σε ζητήματα υγείας τον πρώτο λόγο έχουν οι χώρες-μέλη, οι οποίες αποφασίζουν σε εθνικό επίπεδο τη στρατηγική αντιμετώπισης μιας επιδημίας ή πανδημίας. Έτσι φθάσαμε σε έναν αγώνα δρόμου μεταξύ των χωρών-μελών για την αγορά φαρμάκων και ιατρικού εξοπλισμού.

Σήμερα το κυρίαρχο ερώτημα είναι ποιοι θα εμβολιαστούν πρώτοι με το εμβόλιο των BioNTech-Pfizer. Η αρμόδια επίτροπος Στέλλα Κυριακίδου απαντά ότι τα εμβόλια θα μοιραστούν στους 27 ανάλογα με τον πληθυσμό τους και στη συνέχεια οι εθνικές κυβερνήσεις θα αποφασίσουν ποιες ομάδες θα εμβολιαστούν.

Η κύπρια επίτροπος καθιστά σαφές ότι πρώτα θα πρέπει το εμβόλιο να αδειοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων EMA. Οι πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για πρώτους εμβολιασμούς στα τέλη Δεκεμβρίου, αρχές του 2021.

Η συμφωνία με τις BioNTech-Pfizer για την αγορά 300 εκατομμυρίων εμβολίων, η οποία υπογράφηκε την Τρίτη από την Κομισιόν θα είναι μόνο η αρχή. Μετά τις επικρίσεις την άνοιξη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να εξαντλήσει τις δυνατότητές της και έτσι εκτός από τις δόσεις εμβολίου προμηθεύτηκε και προστατευτικό εξοπλισμό.

Αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο

Παράλληλα η Κομισιόν προωθεί τη σύσταση νέας υπηρεσίας με το ακρώνυμο HERA (Health Emergency Response Agency), η οποία να παρακολουθεί τις εξελίξεις σε ενδεχόμενες επιδημίες ή πανδημίες και να είναι σε θέση να σημάνει υγειονομικό συναγερμό. «Ζητούμενο είναι η ανεξαρτησία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας», δηλώνει η αρμόδια Επίτροπος προσθέτοντας ότι ζούμε σε καιρό ιδιαίτερου κινδύνου από πανδημίες και η Ευρώπη θα πρέπει να είναι καλύτερα προετοιμασμένη για την αντιμετώπισή τους.

Την ίδια στιγμή οι Βρυξέλλες δηλώνουν έτοιμες να ενισχύσουν τις υπάρχουσες υγειονομικές υπηρεσίες της ΕΕ, όπως είναι πχ η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων ΕΜΑ με έδρα στο Άμστερνταμ, η οποία δεν θα είναι πια αρμόδια μόνο για την αδειοδότηση εμβολίων και φαρμάκων, αλλά θα παρακολουθεί την επάρκεια σε φάρμακα και υγειονομικό εξοπλισμό λαμβάνοντας μέτρα σε περίπτωση ελλείψεων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει και την ενίσχυση της υπηρεσίας Παρακολούθησης Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων ECDC στη Στοκχόλμη, όπου μελλοντικά θα αξιολογούνται όλα τα στοιχεία των χωρών-μελών και στη συνέχεια θα γίνονται οι σχετικές συστάσεις. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι τα οφέλη από τη χρήση προστατευτικής μάσκας, ερώτημα το οποίο επί μήνες απασχόλησε την κοινή γνώμη σε πολλές χώρες-μέλη.

Η πρόταση παραβιάζει στο ευρωκοινοβούλιο ανοιχτές θύρες

Η επίτροπος Στέλλα Κυριακίδου αναφέρθηκε και σε ένα ακόμα παράδειγμα. Την αξιολόγηση του κινδύνου από τις μεταλλάξεις του κορωνοϊού που εντοπίστηκαν σε βιζόν όχι μόνο στη Δανία. Σύμφωνα με την κύπρια Επίτροπο μέσα στις επόμενες μέρες θα κατατεθούν τα συμπεράσματα των επιστημόνων της Στοκχόλμης.

Μέχρι σήμερα οι χώρες-μέλη ήταν ιδιαίτερα διστακτικές όταν καλούνταν για μια ακόμα φορά να παραχωρήσουν εξουσίες στις Βρυξέλλες. Η Κομισιόν καθησυχάζει τους 27 ότι δεν προτίθεται να αλλάξει τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες. Επισημαίνει ωστόσο ότι το χάος αρμοδιοτήτων και αποφάσεων στο πρώτο κύμα της πανδημίας την άνοιξη θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με λήψη αποφάσεων σε ευρωπαϊκό και όχι εθνικό επίπεδο.

Σε αντίθεση με τους πρωθυπουργούς και αρχηγούς κρατών η πρόταση της Κομισιόν για δημιουργία ειδικής ευρωπαϊκής υπηρεσίας για την αντιμετώπιση πανδημιών παραβιάζει ανοιχτές θύρες στο ευρωκοινοβούλιο. Τόσο η κοινοβουλευτική ομάδα των συντηρητικών όσο και εκείνη των Σοσιαλδημοκρατών θεωρούν ότι η ΕΕ δεν πρέπει να εξαρτάται τόσο από τον ΠΟΥ και πως στην ΕΕ θα πρέπει να σταματήσουν το συντομότερο να λαμβάνονται κρίσιμες αποφάσεις στην καταπολέμηση πανδημιών σε εθνικό και όχι ευρωπαϊκό επίπεδο.

«Οι πολίτες της ΕΕ περιμένουν από μας πράξεις», δηλώνει η Στέλλα Κυριακίδου. Προσθέτει ωστόσο ότι η απόφαση βρίσκεται στις πρωτεύουσες των χωρών-μελών αν θα διδαχθούν από τα λάθη των τελευταίων ημερών και αν θα δράσουν “ευρωπαϊκά”.

Μπάρμπαρα Βέζελ

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος

Deutsche Welle