Σε άμεσο κίνδυνο απώλειας εργασίας και εισοδήματος  βρίσκονται περίπου 2.200 εργαζόμενοι στις δύο ενεργειακές περιοχές της χώρας _ 1.833 στη Δυτική Μακεδονία και 375 στη Μεγαλόπολη. Μάλιστα όπως αποκαλύπτει σήμερα, με νέα στοιχεί,  το WWF Ελλάς  υπάρχει κίνδυνος – εφόσον δεν ληφθεί μέριμνα – η απώλεια εισοδήματος να συμπαρασύρει σε επισφάλεια επιπλέον 6.000 θέσεις εργασίας (cascade effect).

Τα στοιχεία προκύπτουν από μελέτη που παρουσίασε σήμερα η περιβαλλοντική οργάνωση με τίτλο «Δίκαιη Μετάβαση και Απασχόληση στην Ελλάδα», η οποία εξετάζει τις άμεσες και μεσο-μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για τους εργαζόμενους, καθώς και τις περιοχές που επηρεάζονται από τη διαδικασία απολιγνιτοποίησης στις δύο λιγνιτικές Περιφέρειες της χώρας.  Σήμερα ολοκληρώνεται και η δημόσια διαβούλευση του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) για τις δύο περιοχές, η οποία τελικά αποδείχθηκε ιδιαιτέρως φτωχή, καθώς υποβλήθηκαν μόνο 53 σχόλια.

  Το WWF Ελλάς επισημαίνει την ανάγκη για ένα ειδικό και άμεσης εφαρμογής πρόγραμμα εργασιακής μετάβασης των πιο ευάλωτων στην ανεργία ομάδων.  Σύμφωνα με τη μελέτη, οι ομάδες που επηρεάζονται περισσότερο στο διάστημα 2021-2023 είναι οι υπεργολάβοι της ΔΕΗ στις κατηγορίες των οδηγών, μηχανοδηγών και χειριστών, οι τεχνίτες κατασκευών, οι τεχνικοί και οι ανειδίκευτοι εργάτες. Επίσης, οι εποχικής απασχόλησης εργαζόμενοι στους κλάδους των χειριστών μηχανημάτων τεχνικών έργων, οι ηλεκτροτεχνικοί και μηχανοτεχνικοί εγκαταστάσεων και εξοπλισμού, οι ηλεκτρονικοί, καθώς επίσης οι οδηγοί, μηχανοδηγοί και ανειδίκευτοι εργάτες. Ενδεικτικά προκύπτουν τα εξής:

  • Δεν θα επηρεαστούν το ίδιο όλες οι ηλικιακές ομάδες. Υπάρχει σημαντικός κίνδυνος στις ηλικίες κάτω των 35 ετών και μακροχρόνιας ανεργίας στους άνω των 45.
  • Η Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης είναι η πλέον επηρεαζόμενη.
  • Στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, σε επίπεδο εισοδήματος παρατηρείται απώλεια 3,1 ευρώ στην τοπική οικονομία για κάθε 1 ευρώ που αφαιρείται από τη λιγνιτική δραστηριότητα.
  • Αντίστοιχα, στην Αρκαδία παρατηρείται απώλεια 1,7 ευρώ στην τοπική οικονομία για κάθε 1 ευρώ που αφαιρείται από τη λιγνιτική δραστηριότητα.
  • Μόνο το 30% των άμεσα επηρεαζόμενων εργαζομένων αναμένεται να απασχοληθεί στις σχεδιαζόμενες επενδύσεις κατά τη φάση της λειτουργίας. Σχετικά με τις νέες θέσεις εργασίας (άμεσες και έμμεσες) που αναμένεται να δημιουργηθούν μακροπρόθεσμα: τo 80% αφορά σε βραχυχρόνια ανέργους, τo 15% σε μετακινήσεις όμορων κλάδων και εργασιακή κινητικότητα και τo 5% σε  εξειδικευμένο υφιστάμενο προσωπικό.

    Η μελέτη καταδεικνύει κενά δεξιοτήτων όσων σήμερα απασχολούνται σε συναφείς με τον λιγνίτη δραστηριότητες, σε σχέση με την απαιτούμενη κατάρτιση για τις επενδύσεις που σχεδιάζονται στις περιοχές αυτές.  «Η προσέγγιση στήριξης και προώθησης στην απασχόληση πρέπει να λαμβάνει υπόψη της την ηλικιακή διαστρωμάτωση και τις δυνατότητες επανακατάρτισης σε όμορα επαγγέλματα», σημειώνουν οι μελετητές, οι οποίοι επισημαίνουν ότι είναι σημαντικό να ενισχυθεί η νέα επιχειρηματικότητα και ο μετασχηματισμός των επιχειρήσεων μέσω στοχευμένων προγραμμάτων.

    Από τους κλάδους που προκρίνονται προς ανάπτυξη για τη μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή, είναι εκείνοι που έχουν τη μεγαλύτερη ένταση εργασίας και εμφανίζουν τη συνάφεια με το επίπεδο κατάρτισης των εργαζομένων που επηρεάζονται από τη μείωση της λιγνιτικής δραστηριότητας. Πρόκειται για  εργασίες αποκατάστασης γαιών, παροπλισμού και αποξήλωσης των μονάδων λιγνίτη, ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, επενδύσεις σε ΑΠΕ και κυκλική οικονομία.

    Όπως αναφέρει ο υπεύθυνος ενεργειακής πολιτικής του WWF Ελλάς, κ. Δημήτρης Τσέκερης. «το οποιοδήποτε σχέδιο μετάβασης που απαιτεί κολοσσιαίων παρεμβάσεων μετασχηματισμούς, θα πρέπει να απολαμβάνει της ισχυρής στήριξης και συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών, αλλά και τη μεγιστοποίηση του οφέλους για αυτές σε βιώσιμη κατεύθυνση και με το βλέμμα στο μέλλον».