Οι ανοιχτές πληγές σε ενέργεια και περιβάλλον και η κόντρα για τα… «ορφανά» ακίνητα

Εύθραυστες ισορροπίες διαμορφώνονται σε πολλαπλά μέτωπα στον τομέα του περιβάλλοντος και της ενέργειας. Μπροστά σε προκλήσεις βρίσκεται ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστής Χατζηδάκης, καθώς οι επιλογές του δημιουργούν σφοδρές αντιπαραθέσεις. Η απόφαση για κατάργηση της δόμησης σε οικόπεδα κάτω των τεσσάρων στρεμμάτων, σε εκτός σχεδίου περιοχές, έχει προκαλέσει τριγμούς στις σχέσεις του με τον τεχνικό κόσμο της χώρας, οι οποίες μάλιστα επιδεινώθηκαν μετά την παύση των παρατάσεων στην τακτοποίηση των μεγάλων αυθαιρέτων.

Παράλληλα, οι δίαυλοι επικοινωνίας με τους δασικούς υπαλλήλους έχουν κλείσει και η τελική αναμέτρηση σχετικά με την αναμόρφωση των Δασικών Χαρτών αναμένεται με ενδιαφέρον στις 4 Δεκεμβρίου στις αίθουσες του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Και όλα αυτά εν μέσω της αντιπαράθεσης μεταξύ της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και των επενδυτών σε έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), η οποία εξελίχθηκε σε σύγκρουση για τη βιωσιμότητα του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ, δηλαδή του «ταμείου» από το οποίο αποζημιώνονται οι παραγωγοί πράσινης ενέργειας. Από τις πιο δύσκολες εξισώσεις ωστόσο που καλείται να επιλύσει ο κ. Χατζηδάκης εντοπίζεται στο μέτωπο της κτηματογράφησης.

Οι κόντρες για τα «ορφανά»

Οπως αναφέρουν στο «Βήμα» στελέχη του ΥΠΕΝ, το μέλλον των ακινήτων αγνώστου ιδιοκτήτη, δηλαδή των λεγόμενων «ορφανών», έχει διχάσει τα επιτελεία του υπουργείου αλλά και του Κτηματολογίου. Πού έγκειται το πρόβλημα; Στις 31 Δεκεμβρίου 2020 λήγει η προθεσμία (έπειτα από πολλές παρατάσεις) διόρθωσης των πρώτων εγγραφών, δηλαδή της προθεσμίας που είχαν οι πολίτες ή το Δημόσιο για να «διορθώσουν» την εγγραφή της ακίνητης περιουσίας τους ή και να τη δηλώσουν εάν δεν το είχαν κάνει. Σε όλη τη χώρα ο αριθμός των «ορφανών» ακινήτων είναι 288.844. Από αυτά τα 203.100 είναι 100% αγνώστου ιδιοκτήτη και τα υπόλοιπα έχουν συνιδιοκτήτες εκ των οποίων τουλάχιστον ένας δεν τα έχει δηλώσει. Εάν έως το τέλος του έτους δεν εμφανιστεί τουλάχιστον ένας ιδιοκτήτης, από 1-1-2021 θα περιέλθουν στο Ελληνικό Δημόσιο. Μάλιστα, σε 35 περιοχές περίπου 12.000 ακίνητα εμφανίζονται πλέον οριστικά ως «ορφανά», καθώς η προθεσμία έχει λήξει και δεν δόθηκε παράταση.

Για το ζήτημα έχει ανοίξει μια… βεντάλια διαφορετικών και αλληλοσυγκρουόμενων απόψεων σχετικά με τον δρόμο που πρέπει να ακολουθηθεί. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Χατζηδάκης, σε σύμπνοια με τον γενικό διευθυντή του Κτηματολογίου κ. Στέφανο Κοτσώλη, προσανατολίζεται σε παράταση, ίσως και ενός έτους. Μάλιστα, δέχονται πιέσεις για προώθηση ειδικής ρύθμισης που θα επιτρέπει την εκ των υστέρων δικαστική διεκδίκηση του ακινήτου και όχι μόνο χρηματικής αποζημίωσης όπως ισχύει σήμερα. Ωστόσο, μια τέτοια κίνηση μπορεί να φέρει ανατροπές σε συναλλαγές ακινήτων περίπου δύο ετών στις 35 περιοχές όπου «κλείδωσαν» οι εγγραφές.

Διαφορετικές απόψεις

Ωστόσο ο υφυπουργός Περιβάλλοντος κ. Δημήτρης Οικονόμου και ο πρόεδρος του Κτηματολογίου κ. Δημήτρης Σταθάκης έχουν αντίθετη άποψη. Αιτιολογώντας τη διαφωνία τους αναφέρουν ότι το 80% των «ορφανών» ακινήτων ανήκει ήδη στο Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο στα πρώτα προγράμματα κτηματογράφησης δεν είχε την υποχρέωση να τα δηλώσει. Οσο για τα υπόλοιπα, όπως αναφέρει η πλευρά Οικονόμου, το ελληνικό κράτος έχει καλέσει τους ιδιοκτήτες τους να τα δηλώσουν από το 1999, δηλαδή πάνω από δύο δεκαετίες.

Ενα άλλο ζήτημα που δημιουργεί ενδοκυβερνητικές τριβές αφορά το μέλλον ενός χαρτοφυλακίου ακινήτων τέτοιου μεγέθους, καθώς, όπως σημειώνουν στο «Βήμα» κυβερνητικοί παράγοντες, οι αρμόδιοι ακόμη δεν έχουν δημιουργήσει – ούτε καν σχεδιάσει – τον «μηχανισμό» για τη διαχείρισή τους.

«Γκρίνιες» για το έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ

Στο ενεργειακό πεδίο, «φωτιές» έχουν ανάψει το τελευταίο διάστημα οι επίσημες προβλέψεις ότι το έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ θα ανέλθει στο τέλος του έτους στα 287,6 εκατ. ευρώ. Οι τόνοι έχουν σηκωθεί από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, με τις «γκρίνιες» των εγχώριων ενεργειακών τζακιών, αλλά και των πολυεθνικών κολοσσών που έχουν επενδύσει σε έργα ΑΠΕ στη χώρα μας, να φτάνουν έως το Μαξίμου. Η κυβέρνηση ακόμη δεν έχει ξεκαθαρίσει τη θέση της.

Στην κόντρα για εκτός σχεδίου, αυθαίρετα και δάση

Ο κλοιός πίεσης για την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ σφίγγει επίσης γύρω από τα ζητήματα της δόμησης στα εκτός σχεδίου αλλά και των αυθαιρέτων. Οι μηχανικοί εγκαλούν τους κ.κ. Χατζηδάκη – Οικονόμου για τις προθέσεις τους να καταργήσουν τις λεγόμενες παρεκκλίσεις στην εκτός σχεδίου δόμηση, δηλαδή σε αγροτεμάχια κάτω των τεσσάρων στρεμμάτων. Οι σχετικές ρυθμίσεις βρίσκονται ήδη στην Κεντρική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή (ΚΕΝΕ) της Βουλής.

Η διοικούσα επιτροπή του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) θεωρεί ότι οδηγούν σε «απομείωση ή μηδενισμό της περιουσίας των μικροϊδιοκτητών» και ζητά να προηγηθούν η ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας, το Κτηματολόγιο, οι Δασικοί Χάρτες, η χάραξη του αιγιαλού και γενικότερα όποια άλλη εκκρεμότητα υπάρχει για τη ρύθμιση του χώρου. Η άλλη πλευρά απαντά ότι πρέπει να μπει άμεσα τάξη στη δόμηση, διαφορετικά έως ότου ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός θα δημιουργηθούν τετελεσμένα, πιθανώς και σε επιβαρυμένες περιοχές.

Παράλληλα, οι δυνάμεις του ΤΕΕ ζορίζουν τον κ. Χατζηδάκη να ξεκαθαρίσει τη θέση του σχετικά με τις πολεοδομικές παραβάσεις που εντάσσονται στην περίφημη «Κατηγορία 5», δηλαδή στα μεγάλα αυθαίρετα. Η αντιπαράθεση των δύο πλευρών φούντωσε στα τέλη Σεπτεμβρίου όταν η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ αποφάσισε να μη δώσει παράταση στην προθεσμία τακτοποίησής τους.

Yπουργική δέσμευση για ρύθμιση

Οι μηχανικοί επισήμαναν ότι στη συγκεκριμένη κατηγορία δεν περιλαμβάνονται μόνο μεγάλα αυθαίρετα αλλά και περιπτώσεις που αφορούν εκατοντάδες πολίτες, οι οποίοι σήμερα δεν γνωρίζουν ότι η ιδιοκτησία τους ανήκει στην «Κατηγορία 5», όπως π.χ. νόμιμα ακίνητα που έχουν τοποθετηθεί εξαρχής εντός δημόσιου κοινόχρηστου χώρου (π.χ. πρασιά, πεζοδρόμιο κ.λπ.) έστω και κατά 10 εκατοστά. Ο υπουργός έχει δεσμευθεί ότι θα φέρει ρύθμιση που θα διορθώνει τις στρεβλώσεις.

Στο μέτωπο των Δασικών Χαρτών, η απόφαση του ΥΠΕΝ για αναμόρφωσή τους προκάλεσε τριβές με την Πανελλήνια Ενωση Δασολόγων Δημοσίου και το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο, αλλά και με επτά οργανώσεις προστασίας του περιβάλλοντος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που καταγγέλλουν ότι θα οδηγήσει σε αποχαρακτηρισμό εκτάσεων. Γι’ αυτό έχουν καταθέσει δύο αιτήσεις ακυρώσεως στο ΣτΕ. «Θρυαλλίδα» που οδήγησε σε αντιπαράθεση με περιβαλλοντικές οργανώσεις αποτέλεσαν και οι εξελίξεις στο κεφάλαιο «καύση απορριμμάτων», με επίκεντρο τις αντιδράσεις στον Βόλο. Στο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων προβλέπεται κατασκευή μονάδων θερμικής αξιοποίησης των σκουπιδιών.