Ο περιορισμός της ενεργειακής έντασης αποτελεί πλέον προτεραιότητα για την ΕΕ ώστε το 2050 οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που «θρέφουν» την κλιματική αλλαγή να μηδενιστούν. Και με δεδομένο ότι το κτιριακό απόθεμα στην Ευρώπη καταναλώνει το 40% της συνολικής τελικής ενέργειας (42% στην Ελλάδα) και ευθύνεται για το 36% των εκπομπών, έρχεται το «Renovation Wave», η… αιχμή του δόρατος της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής, με στόχο τον διπλασιασμό του ετήσιου ρυθμού ενεργειακής ανακαίνισης κτιρίων έως το 2030 και την υιοθέτηση από το 2021 νέων υποχρεωτικών ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης.
83,82% των κτιρίων
Στην Ελλάδα τα περιθώρια εξοικονόμησης είναι τεράστια στον κτιριακό τομέα, καθώς το 83,82% των κτιρίων έχουν κατασκευαστεί πριν από το 1980 και κατατάσσονται στην ενεργειακή κατηγορία Η.
Οσον αφορά τις κατοικίες που αντιπροσωπεύουν το κατοικιών,1% των κτιρίων της χώρας, μόνο το 6,36% είναι ενεργειακής κατηγορία Α και Β. Αρα τα περιθώρια βελτίωσης είναι τεράστια, όπως και το ενδιαφέρον των ιδιοκτητών για υπαγωγή στο νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» προϋπολογισμού 850 εκατ. ευρώ (803 εκατ. για επιχορηγήσεις και τα υπόλοιπα για την εξυπηρέτηση δανείων).
Το Ταμείο Ανάκαμψης
Μάλιστα, το επιτελείο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας προετοιμάζει άλλα μεγαλύτερα προγράμματα εξοικονόμησης έως το 2030, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης που έως και το 2023 εκτιμάται ότι θα φτάσουν συνολικά τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τουλάχιστον 600 εκατ. ευρώ θα κατευθυνθούν σε προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης επιχειρήσεων του δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα.
Επιπλέον, με κεφάλαια από το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 θα διασφαλιστούν τα επόμενα προγράμματα ώστε όσοι δεν καταφέρουν να υπαχθούν στο φετινό πρόγραμμα – του οποίου ο Οδηγός προδημοσιεύθηκε την περασμένη Τρίτη – να έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν στους επόμενους κύκλους, καθώς στόχος είναι η ενεργειακή αναβάθμιση τουλάχιστον 600.000 κατοικιών την επόμενη δεκαετία.
Το νέο «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», στο οποίο θα μπορούν να υπαχθούν μόνο νόμιμες κύριες κατοικίες, ενεργειακής χαμηλότερης ή ίσης της Γ, προγραμματίζεται να ξεκινήσει στις 30 Νοεμβρίου και εκτός από μεμονωμένα διαμερίσματα, ή μονοκατοικίες, φέτος περιλαμβάνονται δύο κατηγορίες αιτήσεων για πολυκατοικίες.
Κοινόχρηστοι χώροι
Η «Τύπου Α» συνδέεται με επιμέρους αιτήσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων που περιλαμβάνουν κοινόχρηστες και μη κοινόχρηστες παρεμβάσεις αναβάθμισης, καθώς και η νέα κατηγορία «Τύπου Β» για παρεμβάσεις μόνο στους κοινόχρηστους χώρους. Για τις πολυκατοικίες η υποβολή αιτήσεων θα ξεκινήσει στις 11 Ιανουαρίου 2021 και το ποσοστό επιχορήγησης είναι ανεξάρτητο από το εισόδημα των ιδιοκτητών των διαμερισμάτων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
Οι εργασίες
Ο βασικός πυλώνας του νέου προγράμματος παραμένει η ενεργειακή θωράκιση των κτιρίων, έχει ωστόσο προστεθεί για πρώτη φορά η διάσταση της ενεργειακής αυτονομίας. Ετσι, θα μπορούν να επιδοτηθούν:
Παρεμβάσεις ενεργειακής αυτονομίας. Περιλαμβάνονται συστήματα ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας). Επιλέξιμη παρέμβαση αποτελεί η εγκατάσταση φωτοβολταϊκού σταθμού μόνο για την κάλυψη της ζήτησης (netmetering) και εφόσον η κατοικία αναβαθμίζεται σε ενεργειακή κατηγορία Β+ και άνω.
Συστήματα αποθήκευσης ενέργειας (μόνο ως συμπληρωματική παρέμβαση στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκού), χωρητικότητας 1 kWh με 10 kWh.
Υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.
Εγκατάσταση Εξυπνων Συστημάτων (SmartHome).
Φυσική «αναπνοή»
Στον κατάλογο των επιλέξιμων παρεμβάσεων δεν θα περιλαμβάνονται οι λέβητες πετρελαίου, ενώ τα ενεργειακά τζάκια δεν θα επιδοτούνται σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Παραμένουν επιλέξιμες όλες οι παρεμβάσεις που προέβλεπαν τα προηγούμενα προγράμματα, π.χ. αντικατάσταση κουφωμάτων, συστήματα σκίασης/αερισμού, θέρμανσης/ψύξης και ζεστού νερού χρήσης, θερμομόνωση κ.λπ.
Επίσης, στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται, για πρώτη φορά, τα Συστήματα Μηχανικού Αερισμού με ανάκτηση θερμότητας, επιλογή μάλιστα που καθίσταται υποχρεωτική σε συνδυασμό με αντικατάσταση κουφωμάτων. Πρόκειται για συστήματα που επιτρέπουν τη φυσική «αναπνοή» του κτιρίου (π.χ. με δίκτυα αεραγωγών). Μάλιστα, οι νέες τεχνολογίες στον μηχανικό αερισμό επιτρέπουν την είσοδο φρέσκου αέρα, φιλτραρισμένου από σκόνες και άλλα σωματίδια, ακόμη και με ανάκτηση θερμότητας, συμβάλλοντας έτσι στην εξοικονόμηση ενέργειας κατά τη λειτουργία των συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού.
Οι προθεσμίες ανά περιφέρεια
Το πρόγραμμα θα ανοίξει στις 30 Νοεμβρίου από τις Περιφέρειες Κρήτης, Βορείου και Νοτίου Αιγαίου με προϋπολογισμό επιχορήγησης 31, 12 και 27 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Στη συνέχεια στις 2 Δεκεμβρίου σε Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (προϋπολογισμός επιχορήγησης 74 εκατ. ευρώ), 4 Δεκεμβρίου στη Δυτική Μακεδονία (73,5 εκατ. ευρώ), 7 Δεκεμβρίου στην Κεντρική Μακεδονία (130 εκατ. ευρώ), 9 Δεκεμβρίου στη Θεσσαλία (84 εκατ. ευρώ), 11 Δεκεμβρίου σε Ηπειρο και Ιόνια νησιά (65 και 10 εκατ. ευρώ αντίστοιχα), 14 Δεκεμβρίου στην Αττική (160 εκατ. ευρώ), 16 Δεκεμβρίου σε Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησο (31,5 και 48 εκατ. ευρώ) και 18 Δεκεμβρίου στη Δυτική Ελλάδα (57 εκατ. ευρώ).Επιλέξιμες παρεμβάσεις ως €50.000
Υπαγωγή στο πρόγραμμα
Στο νέο «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» αίρεται ο περιορισμός που ίσχυε στα προηγούμενα προγράμματα της μιας αίτησης ανά ωφελούμενο. Ο μέγιστος επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων ανά αίτηση δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 50.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ ή τις 100.000 ευρώ ανά ΑΦΜ. Οσο για τις παρεμβάσεις σε κοινόχρηστους χώρους πολυκατοικίας, μπορεί να φτάσει τις 80.000 ευρώ. «Αγκάθι» για τους μηχανικούς αποτελεί το πλαφόν στον επιλέξιμο προϋπολογισμό για τις παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας που καθορίζεται στο 1,2 ευρώ ανά εξοικονομούμενη ΚWh.
Μεμονωμένα διαμερίσματα, μονοκατοικίες και πολυκατοικίες τύπου Α για να τύχουν ενίσχυσης θα πρέπει να αναβαθμιστούν κατά τρεις ενεργειακές κατηγορίες, σε σχέση με την υφιστάμενη κατάταξη, ενώ για πολυκατοικίες τύπου Β δεν τίθεται ελάχιστος ενεργειακός στόχος.
Επιλέξιμες είναι οι παρεμβάσεις που πραγματοποιούνται μετά την έκδοση του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) της πρώτης ενεργειακής επιθεώρησης που αποτελεί την ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας των σχετικών δαπανών. Ωστόσο, μέρος των παρεμβάσεων θα μπορεί να πραγματοποιηθεί και πριν από την έκδοση της απόφασης υπαγωγής, αλλά θα πρέπει ο ωφελούμενος ιδιοκτήτης να έχει μεριμνήσει να φωτογραφίσει την περιοχή της παρέμβασης καθώς θα ζητείται η αντιπαραβολή φωτογραφιών πριν και μετά τις παρεμβάσεις. Τα έργα (φυσικό και οικονομικό αντικείμενο) θα πρέπει να ολοκληρώνονται σε διάστημα 12 μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης υπαγωγής.
Επίσης, παρέχεται κάλυψη της δαπάνης για την αμοιβή του ενεργειακού επιθεωρητή, του συμβούλου έργου και κόστη τυχόν μελετών, ενώ σε περίπτωση τραπεζικού δανεισμού για το ποσό που δεν καλύπτεται από το πρόγραμμα, προβλέπεται 100% επιδότηση επιτοκίου. Η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων θα παρέχεται έως την κάλυψη του προϋπολογισμού του προγράμματος, ήτοι των 850 εκατ. ευρώ.
