Για πολλούς στην Κύπρο και στην Ελλάδα, η Αγκυρα «κρατά το κλειδί της λύσης στο Κυπριακό». Ωστόσο μια πιο ενδελεχής ματιά στην ιστορία, τις δυναμικές και την πολιτική σκηνή, σε κοινοτικό επίπεδο, των Τουρκοκυπρίων καταμαρτυρά κάτι άλλο: Πως ο εκάστοτε ηγέτης των Τουρκοκυπρίων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις αντιστάσεις μιας κοινότητας που πιέζεται υπό το βάρος της θρησκευτικής, οικονομικής και πολιτικής πίεσης της Τουρκίας του Ερντογάν. Οσοι πραγματικά έχουν έρθει σε επαφή με Τουρκοκύπριους εξάλλου γνωρίζουν, πολύ καλά, πως στο κατεχόμενο βόρειο κομμάτι της Κύπρου, την πρώτη ημέρα του Ραμαζανιού οι Τουρκοκύπριοι θα ανάψουν τα κάρβουνα, θα ψήσουν τα κρέατά τους και θα πιουν ζιβανία. Yπό τα έκπληκτα μάτια των τούρκων εποίκων.

Την περασμένη Κυριακή, ο Μουσταφά Ακιντζί ηττήθηκε στις λεγόμενες εκλογές στα Κατεχόμενα από τον Ερσίν Τατάρ σε μια πρωτοφανή εκλογική διαδικασία ως προς την ανάμειξη της Τουρκίας στην κινητοποίηση πόρων και ψηφοφόρων υπέρ του τελευταίου. Ο Ακιντζί αποσύρθηκε με ένα αξιοπρεπές μήνυμα για καλή τύχη σε όλους τους Κύπριους μετά από 45 χρόνια πολιτικής σταδιοδρομίας, κατά τη διάρκεια της οποίας υπηρέτησε την προοπτική της λύσης και της ειρήνης μη διστάζοντας να έρθει σε ρήξη με την Αγκυρα. Μια ρήξη που έφτασε μέχρι το σημείο της ευθείας απειλής του από τον Ερντογάν στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας στα Κατεχόμενα.

Σε μια κρίσιμη συγκυρία για το Κυπριακό, τρία χρόνια εν τη απουσία διαλόγου και με την Τουρκία στα σχοινιά από το Αιγαίο μέχρι τον Καύκασο, η άνοδος του Ερσίν Τατάρ στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων δεν προϊδεάζει για θετικές εξελίξεις. Ο Τατάρ αναφέρθηκε, όπως και η Τουρκία εξάλλου, σε λύση του Κυπριακού εκτός του πλαισίου της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Και όντως, τρία χρόνια μετά το ναυάγιο στο Κρανς Μοντανά, η Τουρκία δείχνει να μην προτάσσει πλέον μια λύση εντός του διαχρονικά συμφωνηθέντος πλαισίου μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Και το μετουσιώνει στην πράξη. Σε ξηρά και θάλασσα. Στη Μόρφου με τις αναπτύξεις γης. Στο Βαρώσι, ανοίγοντας το παραλιακό μέτωπο. Στην κυπριακή ΑΟΖ με πέντε έκνομες γεωτρήσεις. Εντός της τουρκοκυπριακής κοινότητας με περισσότερες σκληρές προϋποθέσεις για τα διετή οικονομικά πρωτόκολλα και με περισσότερη έμφαση στον μετασχηματισμό της κοσμικής ταυτότητας των Τουρκοκυπρίων.

Την ίδια στιγμή, στον αντίποδα, η ελληνοκυπριακή κοινότητα βουλιάζει υπό το βάρος σκανδάλων που ρεζιλεύουν την υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας διεθνώς. Με τον ίδιο τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, τον τολμηρό πολιτικό υπέρ της λύσης του 2004, να γίνεται αντικείμενο σκληρής κριτικής από παλιούς συνοδοιπόρους του αλλά και πολιτικούς αντιπάλους.

Ο Τατάρ δείχνει να διαφέρει από τον Ραούφ Ντενκτάς – που υπήρξε ανέγγιχτος από την Αγκυρα – και τον Ντερβίς Ερογλου – τον «γερόλυκο» στα μάτια των Ισλαμιστών του AKP. Δεν είναι ο τύπος που θα αντισταθεί στον Ερντογάν. Αν οι ηγεσίες δεν σταθούν, σε Αθήνα και Λευκωσία, στο ύψος των περιστάσεων, τότε ο Τατάρ θα καταστεί καταλύτης εξελίξεων, που θα οδηγήσουν στο ιστορικό «κλείσιμο» του Κυπριακού είτε με την τραγωδία μιας ανεξέλεγκτης διχοτόμησης, όπου τα Κατεχόμενα θα ενσωματωθούν στην Τουρκία, είτε με ένα συμφωνημένο διαζύγιο, υπό το βάρος τεκτονικών αλλαγών στην περιοχή, που αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει σε ένα νέο δίλημμα ασφάλειας για τον Eλληνισμό: στη δημιουργία σκληρού συνόρου με την Τουρκία στο τέλος της οδού Λήδρας.

*Ο κ. Γιάννης Ιωάννου είναι διεθνολόγος και ιδρυτής του Geopolitical Cyprus (www.geopoliticalcyprus.org).