Χωρίς καμία αμφιβολία, η Αμερική είναι και παραμένει ένας ηγέτης του ελεύθερου κόσμου. Ένας τόπος που θυμίζει σε όλους, πως ο σύγχρονος ο άνθρωπος, πέρασε από την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό. Πώς μπορεί όμως μια τόσο εμβληματική χώρα να πέσει σε τέτοιο επίπεδο πολιτικής ζωής; Δεν θα λησμονηθούν εύκολα οι κακές εντυπώσεις της διακυβέρνησης με τα tweets από τον Τραμπ. Το ψέμα μετατράπηκε σε ιδεολογία. Δεν είναι η καλύτερη εικόνα για μία χώρα.
Πώς μπορεί επίσης, μια τόσο εμβληματική χώρα, να πέσει σε τέτοιο επίπεδο πολιτικής αντιπαράθεσης; Όπως έκπληκτοι παρακολουθήσαμε στο πρώτο ντιμπέιτ μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Τζο Μπάιντεν που ήταν ένας καυγάς. Το σοκ ήταν απίστευτα μεγάλο. Μα πού πήγε ο Αριστοτέλης; Πού πήγε ο Αβραάμ Λίνκολν; Το ντιμπέιτ μεταξύ των δύο υποψήφιων αντιπροέδρων, που ακολούθησε, του Μάικ Πενς και της Κάμαλα Χάρις ήταν καλύτερο, και λίαν προσφάτως, ακολούθησε και το δεύτερο, και τελευταίο ντιμπέιτ μεταξύ των υποψήφιων προέδρων.
Το σοκ όμως του πρώτου κάκιστου ντιμπέιτ, σε ένα σημαντικό κομμάτι της αμερικανικής κοινωνίας ήταν μεγάλο, γιατί το 2020 είναι μία δύσκολη χρονιά από όλες τις πλευρές (η Αμερική, ήδη μετράει, πάνω από 228,000 νεκρούς). Το προεδρικό ντιμπέιτ και όπως αυτό εξελίχθηκε, μεταξύ χάους, επίκλησης στο φόβο και έπαρσης, υπενθύμισε σε όλους εδώ στην Αμερική, το «σύνδρομο του Ντιτρόιτ» (κάποτε άκμαζε με ουκ ολίγες αυτοκινητοβιομηχανίες και μεγάλες εργοστασιακές μονάδες, μα σήμερα, το διαδέχθηκε η παρακμή με φτώχεια, εγκληματικότητα και ανεργία). Μήπως όμως, το αμερικανικό αφήγημα, παρά τα επιμέρους προβλήματα, έχει γερά δόντια;
Πολλές είναι οι αλλαγές και οι καινούργιες ιδέες σε όλους τους τομείς της κοινωνίας, της οικονομίας και της τεχνολογίας που επωάζονται στην Αμερική. Η συνεχής επένδυση στην καινοτομία δίνει στην Αμερική τον τρόπο να συνεχίζει. Η όλη κατάσταση, είναι «ιδανική» για την τεχνητή νοημοσύνη (AI) και τα robots, που θα πάρουν τις δουλειές στο μέλλον, που δυστυχώς, δεν μπορούμε να διεκπεραιώσουμε χωρίς να κινδυνέψουμε (βλέπε νοσηλευτές, νοσοκομεία). Έχει αυξηθεί κατακόρυφα η χρήση του διαδικτύου ως μέσου επικοινωνίας. Σε ένα μεγάλο ποσοστό, η ζωή των ανθρώπων λαμβάνει χώρα on line.
Εφαρμογές στα κινητά που θα ενημερώνουν τις κυβερνήσεις για τις κινήσεις μας θα πάρουν το πράσινο φως. «Ορκισμένοι εχθροί» όπως η Google και Apple αρχίζουν να συνεργάζονται. Υπάρχει η «μοναδική ευκαιρία», ένα ακόμη άλλοθι (το πρώτο ήταν, η απειλή από την τρομοκρατία), να γιγαντώσει μία μόνιμη κατάσταση ψηφιακής επιτήρησης. Μια ψηφιακή επιτήρηση, που όμως μπορεί να συμβάλλει ώστε να σταματήσει εγκαίρως μια μελλοντική πανδημία. Ίσως να κρυφογελάνε και μερικοί. Σίγουρα θα μιλάμε διαφορετικά για τη «βιοτρομοκρατία», τη δημόσια υγεία και την παιδεία.
Ίσως κάνουμε και λιγότερα πειράματα με ζώα, και περισσότερα με υπολογιστή. Ίσως αρχίσουμε να τρώμε κρέας, «χωρίς κρέας» (κάτι που θα βοηθήσει στην προστασία του πλανήτη). Η πανδημία έχει ανανεώσει το ενδιαφέρον για drone deliveries. Εταιρείες όπως η Amazon, αλλά και άλλες με ηλεκτρονικό καλάθι, θα γιγαντώσουν κι άλλο. Επίσης, για κάθε εταιρεία εφεξής θα χρειάζεται και ασφαλιστική κάλυψη για πανδημία. Οι νέες εξελίξεις είναι ουκ ολίγες και η Αμερική είναι ο τόπος όπου αυτές οι αλλαγές έχουν ήδη δρομολογηθεί, και σύντομα η Αμερική θα δίνει και μία εικόνα του πως θα είναι η κοινωνία του μέλλοντος.
Ίσως, όλα τα παραπάνω βοηθήσουν, να δούμε καθαρότερα και την ορθοφροσύνη του ανθρώπου, παρά την πλευρά του, που είναι προκλητική κι απείρως σκοτεινή. Και οι άνωθι άλλαγες, για μερικούς, θα συμβούν σε έναν κόσμο «μετα-αμερικανικό». (Σιγά-σιγά ανεβαίνει ανταγωνιστικά η Κίνα και έρχεται στα πράγματα, με άλλα πληθυσμιακά δεδομένα.) Κάτι όμως, που δεν σημαίνει απαραιτήτως, ότι το αμερικανικό αφήγημα παρά τα τωρινά του προβλήματα θα καταρρεύσει, το πιθανότερο είναι, να μετεξελιχθεί σε κάτι ακόμη δυνατότερο. Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως η Αμερική είναι η κοιτίδα των «νέων υπερκρατών»: Google, Microsoft, Facebook και Twitter. Δεν είναι επίσης τυχαίο πως στην Αμερική, το περίφημο brain drain από όλες τις χώρες εκβάλλει, τη νέα Φλωρεντία και το νέο Άμστερνταμ.
Η νίκη του Τζο Μπάιντεν και της Κάμαλα Χάρις στις εκλογές, είναι σχεδόν βέβαιη. Θα ενώσει τη χώρα και θα αποκαταστήσει, την τιμή και την υπόληψη της. Κάθε φορά που ψηφίζει ο κάθε Αμερικανός, θα ήταν καλό να το κάνει με μεγαλύτερη σοφία, όχι μόνο για την Αμερική, μα και τον κόσμο. Γιατί; Μα εδώ ξεκινάει το μέλλον. Και ναι, το «σύνδρομο του Ντιτρόιτ» και να μετατραπεί ολόκληρη η Αμερική σε ένα απέραντο Ντιτρόιτ, ή ακόμη, να πέσει εκ των έσω όπως άλλοτε η ΕΣΣΔ, είναι μία πιθανότητα. Αλλά αυτό, μάλλον έχει να κάνει με έναν ευσεβή πόθο των εχθρών της Αμερικής, πάρα με την πραγματικότητα.
Είναι γεγονός, πως η Αμερική παρά τις πληγές της, παρά τις έντονες κοινωνικές ανισότητες, παρά το πρόβλημα στην ηγεσία της υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, παραμένει παντοδύναμη και με πυρακτωμένη περηφάνια ανοίγει το μονοπάτι για την κοινωνία του μέλλοντος. Και όλα τα παραπάνω, σαφώς και ευτυχώς, δεν κρίνονται ακριβώς στις εκλογές σε λίγες ημέρες. Η διακυβέρνηση Τραμπ θα μείνει στην Ιστορία ως μία σκοτεινή «παρένθεση φασισμού» για την Αμερική. Σημειολογικά, τις συγκεντρώσεις των υποστηρικτών και θαυμαστών του Τραμπ μόνο σε τυραννικά καθεστώτα θα περίμενες να τις αντικρίσεις. Μετά από πολλά χρόνια, το πιθανότερο είναι, θα δυσκολεύονται να εξηγήσουν αυτήν την παρεκτροπή. Στο μέλλον της Αμερικής και του κόσμου, ο κάθε Χίτλερ και ο κάθε Τραμπ δεν μπορεί παρά να είναι παρελθόν. Και ιδίως, να είναι παρελθόν στη χώρα που νυχθημερόν ετοιμάζει το μέλλον.
O Δημήτρης Ελέας σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Λονδίνο και είναι συγγραφέας και πολιτικός ακτιβιστής που ζει στη Νέα Υόρκη.
