Οι φλόγες δεν άφησαν πίσω τους σχεδόν τίποτα από τη παλιά ζωή του Ίλγκαρ Φαρζαλίγεφ. Λίγα πιάτα, ένα ζευγάρι σπασμένα γαλιά και μερικά μισοκαμμένα άλμπουμ με φωτογραφίες είναι τα μόνα υπάρχοντα που του έχουν απομείνει. Ο Ίλγκαρ Φαρζαλίγεφ στέκεται σε ένα χώρο που κάποτε ήταν το χολ του σπιτιού του: «Όλη η οικογένειά μου ήταν εδώ και βλέπαμε τηλεόραση όταν ακούσαμε μια έκρηξη στην πίσω αυλή. Τρέξαμε έξω και ειδοποιήσαμε την πυροσβεστική. Όταν όμως κατέφθασαν οι πυροσβέστες ήταν πολύ αργά».
Ο Ίλγκαρ Φαρζαλίγεφ ζει στη μικρή πόλη Μπάρντα του Αζερμπαϊτζάν, 20 χιλιόμετρα από τη γραμμή του μετώπου στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Είναι πεπεισμένος ότι οι Αρμένιοι ευθύνονται για τη καταστροφή του σπιτιού του. Λέει ότι εδώ και εβδομάδες οι αρμενικές ένοπλες δυνάμεις βομβαρδίζουν εσκεμμένα πολιτικούς στόχους. Ουδείς όμως είναι σε θέση να επιβεβαιώσει τα λεγόμενά του.
Μια μετά την άλλη παραβιάζονται οι εκεχειρίες
Από τα τέλη Σεπτεμβρίου Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν βρίσκονται για μια ακόμα φορά σε πόλεμο για τον έλεγχο της διαμφισβητούμενης περιοχής του Ναγκόρνο Καραμπάχ, η οποία σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο ανήκει στο Αζερμπαϊτζάν, ελέγχεται ωστόσο από αρμενικές αποσχιστικές δυνάμεις. Και οι δύο πλευρές μιλούν για στρατιωτικές επιτυχίες και αλληλοκατηγορούνται για το ποιος επιτίθεται σε πολιτικούς στόχους.
Τρεις εκεχειρίες έχουν παραβιαστεί από τη μια ή την άλλη πλευρά μέσα σε λίγες μόνο ώρες από την έναρξή τους. Οι άοπλοι νεκροί υπολογίζονται, ένα περίπου μήνα μετά το ξεκίνημα των εχθροπραξιών, σε περισσότερους από 100. Σύμφωνα με τις αρμενικές αρχές οι νεκροί στρατιώτες ξεπερνούν τους 970. Μέχρι σήμερα το Αζερμπαϊτζάν δεν ανακοινώνει αριθμούς θυμάτων.
Πόλεμος μέσω Facebook και Twitter
Ο πόλεμος στο Ναγκόρνο Καραμπάχ διεξάγεται και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μπακού και Εριβάν προσπαθούν να κερδίσουν την εύνοια της κοινής γνώμης στις πλατφόρμες δικτύωσης, αλλά και την τηλεόραση. Η αυταρχική κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν έχει προχωρήσει σε περιορισμούς της ελευθερίας του λόγου, επικρίνουν οργανώσεις υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στη χώρα έχει επιβληθεί στρατιωτικός νόμος. Από τις 9μμ μέχρι τις 6πμ ισχύει απαγόρευση κυκλοφορίας. Twitter, Facebook και Messenger είναι μπλοκαρισμένα. Η προπαγάνδα και η πολεμική ρητορική μονοπωλούν την καθημερινότητα. Δημοσιογράφοι από το εξωτερικό δεν έχουν ευχέρεια κινήσεων κοντά στο μέτωπο των μαχών. Οι αρχές της χώρας τούς δείχνουν μόνο όσα τις εξυπηρετούν.
Το σχολείο αρ. 6 της Μπάρντα έχει μετατραπεί σε αυτοσχέδιο καταφύγιο για σχεδόν 100 οικογένειες προσφύγων. Οι περισσότερες προέρχονται από τη πόλη Ταρτάρ που βρίσκεται στη γραμμή του πυρός. Οι εκρήξεις βομβών 20 χιλιόμετρα μακριά ακούγονται μέχρι το σχολείο. Στην είσοδο του κτιρίου τα παιδιά στολίζουν με κόκκινα γαρύφαλλα μια μαυρόασπρη φωτογραφία πεσόντος στον πόλεμο μεταξύ Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας πριν από 30 χρόνια. Μετά τη κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το Μπακού έχασε τον έλεγχο του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Το 1994 ο ΟΑΣΕ διαμεσολάβησε για μια εκεχειρία, αλλά δεν έδωσε μακροπρόθεσμα λύση στη διένεξη των δύο χωρών για τον έλεγχο της διαμφισβητούμενης περιοχής.
«Θα απωθήσουμε τον εχθρό», υπόσχεται ο πρόεδρος Αλίεφ
Όλοι εδώ στο σχολείο της Μπάρντα είναι πεπεισμένοι ότι ο στρατός της χώρας έχει το δίκιο με το μέρος του. Η αναπληρώτρια διευθύντρια του σχολείου Μουσέλα Μουσάγεβα δεν πιστεύει ότι έγιναν και αζερικοί βομβαρδισμοί εναντίον αρμενικών στόχων με θύματα μεταξύ των αμάχων: «Είμαι σίγουρη ότι οι Αρμένιοι θα ηττηθούν. Δεν πολεμάμε για να καταλάβουμε αρμενικά εδάφη, αλλά για να πάρουμε πίσω όσα μας ανήκουν», λέει η καθηγήτρια.
Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ δεν εμφανίζεται διατεθειμένος να υποχωρήσει και δηλώνει: «Κανείς δε μπορεί να κάμψει την αποφασιστικότητά μας». Και προσθέτει: «Θα απωθήσουμε τον εχθρό μέχρι να επανακτήσουμε τον έλεγχο του Ναγκόρνο Καραμπάχ». Κανείς δεν είναι σε θέση να πει τι συνέπειες θα έχει η συνέχιση του πολέμου για τους πρόσφυγες που αναζήτησαν καταφύγιο στο σχολείο στη Μπάρντα. Ουδείς γνωρίζει πότε και αν θα επιστρέψουν στα σπίτια τους ή αν το μέτωπο μεταφερθεί το επόμενο διάστημα πιο κοντά στην Μπάρντα θέτοντας σε κίνδυνο, για μια ακόμα φορά, τη ζωή τους.
Γιούλια Χαν, Μπάρντα
Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος
