Για τους Γερμανούς οι ΗΠΑ ήταν κάποτε η «γη της επαγγελίας». Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα εκατομμύρια Γερμανοί, πάμφτωχοι αγρότες οι περισσότεροι, είχαν μεταναστεύσει στην Αμερική αναζητώντας καλύτερη τύχη. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Αμερική έγινε το απόλυτο πρότυπο ελευθερίας, προόδου, αλλά και ευημερίας. Το 1990, με τον Τζωρτζ Μπους τον πρεσβύτερο στον Λευκό Οίκο, είχε διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο στην επανένωση της Γερμανίας. Αλλά στο τέλος της πρώτης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ είναι εμφανές ότι οι διμερείς σχέσεις διέρχονται κρίση. Οι περισσότεροι Γερμανοί ελπίζουν πλέον σε μία νίκη των Δημοκρατικών και του Τζο Μπάιντεν στις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου.
Ο Πέτερ Μπέγιερ, βουλευτής των κυβερνώντων Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και συντονιστής της γερμανικής κυβέρνησης για τις διατλαντικές σχέσεις, θυμάται μία πολύ συγκεκριμένη στιγμή που, όπως επισημαίνει, «ράγισε το γυαλί» στις γερμανοαμερικανικές σχέσεις: «Ήταν όταν ο Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε τους Ευρωπαίους ‘foe’, δηλαδή ‘εχθρό’. Εκεί ξεπεράστηκε κάποιο όριο. Είναι κάτι που δεν θέλεις να το ακούς από κανέναν, πόσο μάλλον από τον πρόεδρο των ΗΠΑ», δηλώνει ο Γερμανός βουλευτής στη Deutsche Welle.
Μαθαίνοντας τις εξελίξεις από τις …εφημερίδες
Δεν ήταν μόνο οι διαφορές επί της ουσίας, αλλά και η έλλειψη επικοινωνίας που επιβάρυναν τις σχέσεις του Βερολίνου με την Ουάσιγκτον. «Παλαιότερα είχαμε συνηθίσει να συζητούμε, να επικοινωνούμε μεταξύ μας», θυμάται ο Πέτερ Μπέγιερ. «Αλλά πάρτε για παράδειγμα την απόφαση για μείωση των αμερικανικών στρατευμάτων στη Γερμανία. Ενημερωθήκαμε για πρώτη φορά από ένα άρθρο της Wall Street Journal. και μετά ακολούθησε μία εβδομάδα σιωπής…» Φαίνεται ότι ακόμη και η προσωπική σχέση του Ντόναλντ Τραμπ με την Άνγκελα Μέρκελ έχει διαταραχθεί. Άλλωστε οι απόψεις τους απέχουν έτη φωτός σε μία σειρά ζητημάτων, όπως το διεθνές εμπόριο, η προστασία του κλίματος, η μεταναστευτική πολιτική και η αντιμετώπιση της πανδημίας.
Οι περισσότεροι υποστηρικτές του Αμερικανού προέδρου στη Γερμανία εντοπίζονται στο εθνολαϊκιστικό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD). Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση δύο στους τρεις οπαδούς της AfD ελπίζουν σε επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ. Κατά τα άλλα, σύμφωνα πάντα με την ίδια δημοσκόπηση, μόλις το 13% των Γερμανών τον υποστηρίζουν, ενώ οι περισσότεροι θα προτιμούσαν να εκλεγεί ο Τζο Μπάιντεν. Ωστόσο, επισημαίνει ο χριστιανοδημοκράτης Πέτερ Μπέγερ, ακόμη και μία αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο δεν αλλάζει το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον απαιτεί πλέον από το Βερολίνο μεγαλύτερη ανάληψη ευθύνης, αλλά και πιο γενναιόδωρη χρηματοδότηση αμυντικών δαπανών. Αυτό πιστεύει και η Φρανσίσκα Μπράντνερ, εκπρόσωπος των Πρασίνων για θέματα ευρωπαϊκής πολιτικής στην Ομοσπονδιακή Βουλή. «Για να αντιμετωπίσουμε αυτή την πρόκληση θα πρέπει να δώσουμε ευρωπαϊκό χαρακτήρα στη γερμανική εξωτερική πολιτική, να προτάξουμε τα κοινά στοιχεία που έχουμε ως Ευρωπαίοι», εκτιμά η ίδια.
Κλιματικά ουδέτερη Αμερική;
Σε ένα σημείο πάντως, η εκπρόσωπος των Πρασίνων βλέπει άμεσο πεδίο σύγκλισης: σε αντίθεση με τον Ντόναλντ Τραμπ, ο Τζο Μπάιντεν δεσμεύεται να δώσει προτεραιότητα στην προστασία του κλίματος, ώστε να γίνουν οι ΗΠΑ μία χώρα «κλιματικά ουδέτερη» μέχρι το 2050. Παρεμφερείς στόχους έχουν ήδη θέσει και οι Ευρωπαίοι. «Εδώ πραγματικά ελπίζω ότι θα ενδυναμωθεί και πάλι η Συμφωνία των Παρισίων για το κλίμα», λέει η Φρανσίσκα Μπράντνερ. «Ίσως μάλιστα καταφέρουμ ενα προχωρήσουμε σε ένα διατλαντικό Green Deal, το οποίο θα μας επιτρέψει να υλοποιήσουμε κοινές επενδύσεις με ενιαίες τεχνικές προδιαγραφές…»
Πέτερ Χίλε
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
