Η πρώτη φάση της κρίσιμης επιχείρησης συγκράτησης του σφοδρού δεύτερου πανδημικού κύματος του κορωνοϊού, που τείνει να πάρει ευρωπαϊκές διαστάσεις, ξεδιπλώθηκε την εβδομάδα που μας πέρασε. Εν τούτοις, η εργαλειοθήκη που έχει στη διάθεσή της η κυβέρνηση δεν έχει εξαντληθεί στην υποχρεωτική χρήση μάσκας και το νυχτερινό «shutdown».
Οι πληροφορίες λένε ότι τα επόμενο διάστημα και εφόσον οι αριθμοί συνεχίζουν να μαρτυρούν ότι το επιδημικό κύμα απέχει μακράν από το σημείο εκτόνωσής του, η επιβολή επιπλέον περιορισμών είναι αναπόφευκτη. Μάλιστα, σύμφωνα με υψηλόβαθμα στελέχη της Πολιτικής Προστασίας, εάν τα κρούσματα φθάσουν τα 2.000 καθημερινά, οι εντατικές γεμίσουν και το σύστημα υγείας φτάσει στα… όριά του, η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε γενικό lockdown. Για να αποφευχθεί το γεγονός αυτό απαιτείται αυστηρή τήρηση των μέτρων που εξήγγειλε ο Πρωθυπουργός και καθημερινή μάχη ώστε να υψωθεί το τείχος της… μάσκας, του μοναδικού όπλου ανάσχεσης της Covid-19. Ιδίως δε, εάν συνυπολογίσει κανείς την πρόσφατη τοποθέτηση του κ. Μητσοτάκη, ότι «δεν αποτελεί προσωπική επιλογή μου ένα γενικό «lockdown»» η μάχη των επόμενων ημερών θα είναι σκληρή και τα μέτρα πριν από το γενικό lockdown στο… τραπέζι.
Τα σενάρια πριν από το lockdown
Στο πλαίσιο αυτό, το «απαγορευτικό» ταξιδιών εντός της χώρας – μέτρο που ισχύει για τις «κόκκινες» περιοχές, καθώς απαγορεύεται η μετακίνηση των κατοίκων εκτός των συνόρων της περιφερειακής ενότητας που ισχύουν τα μέτρα, όχι όμως και για τις «πορτοκαλί», που έχουν χαρακτηριστεί αυξημένης επιτήρησης – φαίνεται να είναι το επόμενο βήμα σε μια προσπάθεια ο ιός να… εγκλωβιστεί εντός των ορίων των επιβαρυμένων επιδημιολογικά ζωνών.
Η περίπτωση των Σερρών άλλωστε αποκαλύπτει το πόσο αθόρυβα μπορεί να κινηθεί ο πανδημικός ιός στην κοινότητα, οδηγώντας σε έκρηξη κρουσμάτων άνευ προειδοποίησης. Το αποτέλεσμα ήταν από το «πράσινο» να περάσει στο «πορτοκαλί» χωρίς να κάνει ενδιάμεση στάση στο «κίτρινο» επίπεδο συναγερμού, όπως προβλέπει ο υγειονομικός χάρτης ασφάλειας και προστασίας από την Covid-19.
Παράλληλα, εξετάζεται το σενάριο ακόμα μεγαλύτερης συρρίκνωσης του ωραρίου λειτουργίας στους κλάδους εστίασης και διασκέδασης στις γεωγραφικές περιοχές που βρίσκονται στο επίπεδο συναγερμού 3 «αυξημένης επιτήρησης», στις οποίες έχουν ενταχθεί εκτός από την Αττική, η Θεσσαλονίκη, η Θήρα, τα Ιωάννινα, τα Τρίκαλα, η Βοιωτία, η Λάρισα και οι Σέρρες.
Εάν δε συνυπολογίσει κανείς ότι στην πορτοκαλί ζώνη δραστηριοποιείται ο μισός και πλέον πληθυσμός της χώρας (μόνον στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη συγκεντρώνεται σχεδόν το 50% των κατοίκων της επικράτειας), γίνεται σαφές ότι είναι αναγκαίο να στηθεί ένα ισχυρό ανάχωμα ώστε να μη σημάνει κόκκινος συναγερμός, που θα θέσει σε ισχύ ένα διευρυμένο «lockdown», και μάλιστα στην καρδιά της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας.
Καθώς εν τούτοις ο χειμώνας που βρίσκεται προ των πυλών αναμένεται να ευνοήσει τη μετάδοση του SARS-CoV-2 (όπως συμβαίνει παραδοσιακά κάθε χρόνο με τους ιούς που προσβάλλουν το αναπνευστικό σύστημα), με τις δυσοίωνες προβλέψεις να προλογίζουν ότι οι επόμενοι τρεις μήνες θα είναι ιδιαίτερα δύσκολοι, η κυβέρνηση προχώρησε σε μια ανακουφιστική «ένεση» στον τομέα του λιανεμπορίου ισορροπώντας ανάμεσα στην Οικονομία και στη Δημόσια Υγεία.
Ειδικότερα, η απόφαση να παραμείνουν ανοιχτά τα καταστήματα του λιανικού εμπορίου και στις περιοχές που βρίσκονται στην κατηγορία συναγερμού «4» ανακοινώθηκε την περασμένη Παρασκευή από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό στο πλαίσιο σύσκεψης με το υπουργείο Εσωτερικών, την Επιτροπή «Ελλάδα 2021» και την ΚΕΔΕ, έπειτα από το συμπέρασμα της επιστημονικής κοινότητας ότι τα εμπορικά καταστήματα δεν συμβάλλουν (εφόσον τηρούνται τα μέτρα) στη διασπορά του ιού.
«Cocooning» για τους 65 ετών και άνω
Οι εκπρόσωποι της πολιτείας και της επιστήμης επαναλαμβάνουν σε κάθε ευκαιρία ότι η επιδημία εξελίσσεται «δυναμικά». Ο χαρακτηρισμός που χρησιμοποιούν πάντως δεν είναι τυχαίος, υπό την έννοια ότι δεν είναι μονοδιάστατος. Αφενός αποτυπώνει τη… σκοτεινή φύση του ιού SARS-CoV-2 (όπως και όλων των ιών που έχουν επεκτατικές τάσεις στο ανθρώπινο είδος), που αιφνιδιάζει με τις υψηλές ταχύτητες μετάδοσης όταν οι προϋποθέσεις το ευνοούν.
Αφετέρου, ο ίδιος χαρακτηρισμός εμπερικλείει την επιτακτική ανάγκη ενός εξίσου δυναμικού σχεδίου τόσο σε προληπτικό επίπεδο όσο και στο πεδίο δράσης όταν ο ιός «σφυροκοπά» εντός της κοινότητας.
Υπό τις συνθήκες αυτές, οι περιορισμοί που τέθηκαν σε ισχύ από χθες το πρωί και τα μέτρα που αναμένεται να ενεργοποιηθούν άμεσα το επόμενο διάστημα, εφόσον κριθεί αναγκαίο, στοχεύουν στη χαλιναγώγηση του ορμητικού κύματος που απλώνεται στη χώρα. Εκτός, όμως, από τον αριθμό των κρουσμάτων, οι ειδικοί παρακολουθούν στενά δύο ακόμη «σκληρούς» δείκτες – τις εισαγωγές ασθενών στα νοσοκομεία και τον αριθμό των διασωληνωμένων – που περιγράφουν τον βαθμό πίεσης που δέχεται το σύστημα Υγείας.
Το «φορτίο» στις ΜΕΘ
Συνεπώς και στην περίπτωση που το «φορτίο» κριθεί δυσανάλογο της δυναμικότητας των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας στα δημόσια νοσοκομεία, τότε ανοιχτό παραμένει το ενδεχόμενο να ανοίξει ένας νέος κύκλος «cocooning» (δηλαδή, όσο το δυνατόν περιορισμός στην ασφάλεια του σπιτιού τους) για τους πολίτες 65 ετών και άνω που πλήττονται περισσότερο από σοβαρές επιπλοκές.
Υπενθυμίζεται δε ότι ήδη ισχύει η ισχυρή σύσταση για μείωση στο ελάχιστο των μετακινήσεων με μέσα μαζικής μεταφοράς στους ηλικιωμένους και τα άτομα που έχουν διαγνωστεί με χρόνια νοσήματα και ανήκουν επίσης στις ευπαθείς ομάδες.
Σε κάθε περίπτωση, ο καθηγητής Μικροβιολογίας της Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, Αλκιβιάδης Βατόπουλος, υπογραμμίζει μιλώντας στο «Βήμα» ότι «το πιθανότερο είναι να βλέπουμε αύξηση τις επόμενες ημέρες» προσθέτοντας ότι «η συγκράτηση εξαρτάται από τη συμπεριφορά των πολιτών».
Και συνεχίζει: «Στη δύσκολη αυτή συγκυρία ο κόσμος πρέπει να αποδεσμευτεί από την αίσθηση του μοιραίου – όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τα ακραία καιρικά φαινόμενα που κανείς μπορεί να τα προβλέψει, όχι όμως να τα αποτρέψει – και του μάταιου σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητα της συλλογικής προσπάθειας. Και αυτό διότι η πιο σημαντική παράμετρος για τη μετάδοση ή μη του ιού είναι οι συνήθειες των ανθρώπων» καταλήγει ο καθηγητής.
Εφιαλτικών διαστάσεων η δυναμική της επιδημίας
Δεδομένου ότι η πειθαρχία του κόσμου στα νέα μέτρα παραμένει αστάθμητος παράγοντας σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το κύμα της επιδημίας στη χώρα μας εκδηλώνει τάσεις εφιαλτικών διαστάσεων, η αισιοδοξία στις προγνώσεις των ειδικών φθίνει μέρα με την ημέρα. Ιδίως για τα μεγάλα αστικά κέντρα, όπου η απόδοση των μέτρων καθυστερεί σημαντικά.
Ενδεικτική της κρίσιμης κατάστασης ήταν η τοποθέτηση του καθηγητή Επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ και μέλους της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Γκίκα Μαγιορκίνη ότι τα κρούσματα στην Αττική την περασμένη εβδομάδα εκτινάχτηκαν κατά 40%.
Αντίστοιχα, στη Θεσσαλονίκη καταγράφεται εκθετική αύξηση, δεδομένου ότι σε διάστημα μόλις μίας εβδομάδας τα ενεργά κρούσματα αυξήθηκαν από 314 σε 950.
Μοιραία σε διάστημα μόλις τεσσάρων ημερών είχαν αθροιστεί συνολικά 3.255 νέες διαγνώσεις με αποτέλεσμα να καταρρίπτονται όλα τα προηγούμενα αρνητικά ρεκόρ.
Από την άλλη πάλι η αποφόρτιση περιοχών όπως η Πέλλα, η Μύκονος και η Σάμος, λειτουργεί ενθαρρυντικά, αποδεικνύοντας ότι οι περιορισμοί αποδίδουν.
Σε κάθε περίπτωση και όπως διευκρινίζει μιλώντας στο «Βήμα» ο καθηγητής Γενετικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γενεύης Μανώλης Δερμιτζάκης, «η πορεία της επιδημίας είναι τόσο δυναμική που αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι αποτέλεσμα εκείνων που εκτυλίχθηκαν 10 με 14 ημέρες πριν. Συνεπώς, το κύμα που καταφτάνει θα είναι ορμητικό, γι’ αυτό και είναι πιθανό το επόμενο διάστημα οι νέες διαγνώσεις να φτάσουν τις 2.000 ημερησίως».
Το νυχτερινό «shutdown» και ο αντίλογος
Οπως προκύπτει από τα δεδομένα που αφορούν τη χώρα μας, η λειτουργία των σχολείων φαίνεται να είναι ο πιο… αδύναμος κρίκος στην αλυσίδα των μεταδόσεων στην κοινότητα. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον διεθνούς φήμης έλληνα επιστήμονα, το ελληνικό «μοντέλο» με τη χρήση μάσκας εντός των αιθουσών φαίνεται να λειτουργεί ως μια σημαντική ασπίδα προστασίας.
Στη Σουηδία πάλι, όπου τα ημερήσια κρούσματα αγγίζουν τα 3.000, διεξάγονται σχετικές έρευνες καθώς σχολικές μονάδες σε συγκεκριμένα καντόνια έχουν κλείσει και συνεπώς μπορεί να αξιολογηθεί η επίπτωσή τους στη διασπορά του νέου κορωνοϊού στην κοινότητα. Μάλιστα, σε επιβαρυμένες περιοχές της χώρας, επιβάλλεται σταδιακά η χρήση μάσκας σε μαθητές άνω των 12 ετών (με τους επιστήμονες να επικαλούνται δεδομένα ότι τα μικρότερα παιδιά δεν ευθύνονται για τη μετάδοση του SARS-CoV-2).
Οι πολίτες από 19 ως 40 μολύνονται πιο εύκολα
Αντιθέτως και όπως προκύπτει από τα δεδομένα του ΕΟΔΥ, οι πολίτες από 19 ως 40 μολύνονται πιο εύκολα σε αυτή τη φάση της επιδημίας, με τον κ. Μαγιορκίνη να απευθύνει νέα έκκληση στους νέους να προσέχουν και να μη θεωρούν τους εαυτούς τους «άτρωτους». Υπενθυμίζεται δε ότι ένα 24ωρο πριν ο Κυριάκος Μητσοτάκης απευθυνόμενος επίσης στους νέους τούς καλούσε να μετατρέψουν τη δικαιολογημένη «ορμή» τους σε «υπευθυνότητα».
Και καθώς με το νυχτερινό «shutdown» σε συνδυασμό με το «σαφάρι» ελέγχων από μεικτά κλιμάκια των αρμόδιων αρχών που στοχεύουν μεταξύ άλλων στην παραδειγματική τιμωρία επιχειρηματικών που διοργανώνουν «υπόγεια» πάρτι, επιχειρείται να σπάσει το «ντόμινο» των μολύνσεων στους χώρους διασκέδασης, δεν λείπουν και εκείνες οι φωνές που εκτιμούν ότι οι ασφυκτικοί περιορισμοί πιθανόν να φέρουν και το αντίθετο αποτέλεσμα.
«Το ζητούμενο είναι όλες οι δραστηριότητες να είναι συντεταγμένες και τα μέτρα να ισχύουν στο σύνολο της επικράτειας. Για να κρατήσουμε ασφαλή την οικονομία και τη δημόσια υγεία είναι προαπαιτούμενο να μπουν αυστηροί κανόνες σε όλους τους τομείς – από τα κομμωτήρια έως τα θέατρα. Παραδείγματος χάριν, θα πρέπει να τηρούνται οι αποστάσεις στα εστιατόρια, στα καφέ και στα μπαρ. Επίσης και εφόσον παραμένουν ανοιχτά, είναι προτιμότερο να λειτουργούν έως αργά, ώστε να αποφεύγεται ο συγχρωτισμός, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρχουν μόνον καθήμενοι πελάτες έπειτα από ραντεβού» προτείνει ο κ. Δερμιτζάκης.
