Ιδιαίτερα επικριτικό το σχόλιο της Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ): «Στερεοτυπικά ο Ερντογάν επικαλείται τον ρόλο του θύματος και κατηγορεί την Ευρώπη για ρατσισμό απέναντι στους μουσουλμάνους. Ούτε λέξη για τα εγκλήματα που έγιναν στο όνομα του Ισλάμ από αυτόκλητους ‘πολεμιστές του Θεού’ στη Δύση αλλά ακόμη περισσότερο σε μουσουλμανικές χώρες. Δεν πρόκειται απλώς για ανθρώπους ιδιαίτερα θρησκευόμενους, οι οποίοι έχουν πιθανώς δυσκολίες προσαρμογής στο κοσμικό κράτος, αλλά για δολοφόνους, συχνά με εγκληματικό παρελθόν, το οποίο επιχειρούν να καλύψουν με θρησκευτικό μανδύα. Μπορεί κανείς να αντιπαρέλθει τις εκκλήσεις για μποϊκοτάζ, όχι όμως τη θρησκοληψία την οποία υποκρύπτουν. Έχει δίκιο ο Μακρόν όταν απευθύνει έκκληση να αντιμετωπίσουμε τους εχθρούς της ανοιχτής κοινωνίας. Φυσικά ο αυταρχικός Ερντογάν βλέπει την πραγμάτωση της ελευθερίας ως μία πολιτιστική μάχη εναντίον του Ισλάμ».

«Μποϊκοτάζ και χυδαιότητα» επιγράφεται ανάλυση της Frankfurter Allgemeine Zeitung σε άλλη στήλη, η οποία επισημαίνει τις ευρύτερες φιλοδοξίες του Ερντογάν: «Η επιθετική πολιτική του Ερντογάν, σε ρόλο περιφερειακής δύναμης, έχει οδηγήσει σε αντιπαραθέσεις με τη Γαλλία σε πολλά επίπεδα. Ηγετική φυσιογνωμία του πολιτικού Ισλάμ, ο Τούρκος πρόεδρος αυτοπροβάλλεται συν τοις άλλοις ως ηγέτης και προστάτης των σουνιτών μουσουλμάνων. Δεν τον ενδιαφέρει το χειροκρότημα στο Καϊζερί (όπου εκφώνησε την τελευταία ομιλία κατά του Μακρόν). Αυτό το έχει εξασφαλίσει ούτως ή άλλως, καθώς οι κάτοικοι της περιοχής φημίζονται όχι μόνο για το επιχειρηματικό τους δαιμόνιο, αλλά και για τη συντηρητική τους ευσέβεια».

Στο πλευρό της Ελλάδας η Γαλλία

Η Süddeutsche Zeitung σημειώνει: «Μακρύς ο κατάλογος των αντιπαραθέσεων ανάμεσα στο Παρίσι και την Άγκυρα. Μεταξύ άλλων ο Μακρόν, στη διαμάχη για το δίκαιο της θάλασσας που έχει ξεσπάσει ανάμεσα στην Ελλάδα και την Κύπρο, από τη μία πλευρά, και την Τουρκία, από την άλλη πλευρά, έστειλε επιπλέον πολεμικά πλοία στην Ανατολική Μεσόγειο σε μία συμβολική χειρονομία στήριξης της Ελλάδας και φάνηκε ανοιχτός στην επιβολή νέων κυρώσεων προς την Τουρκία. Επιπλέον η Γαλλία επέκρινε σε υψηλούς τόνους την εμπλοκή της Τουρκίας στη διαμάχη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ». Για το ίδιο θέμα η Tageszeitung (TAZ), σε ανταπόκριση από το Παρίσι, παρατηρεί ότι ο Ερντογάν «ρίχνει λάδι στη φωτιά σε μία συνεχώς αυξανόμενη ένταση στη Μεσόγειο, ανάμεσα στο Παρίσι και στην Άγκυρα. Στην ελληνοτουρκική αντιπαράθεση για το φυσικό αέριο η Γαλλία τάχθηκε με σαφήνεια κατά των τουρκικών αξιώσεων. Αντίθετες θέσεις έχουν οι δύο χώρες και στην κρίση της Λιβύης, καθώς και στην ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η διαμάχη για τις γελοιογραφίες του Μωάμεθ προσφέρει στον Ερντογάν το πρόσχημα για να αναζητήσει την αλληλεγγύη άλλων μουσουλμανικών χωρών, εις βάρος της Γαλλίας».

Ποια στάση πρέπει να τηρήσουν οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες; Για την εφημερίδα Badisches Tageblatt η απάντηση είναι σαφής: «Ήρθε η ώρα για την ΕΕ να εκφράσει την αλληλεγγύη της προς τη Γαλλία. Όχι, ο Μακρόν δεν έχει κανένα πρόβλημα με το Ισλάμ. Απλώς απορρίπτει τη φονταμενταλιστική εκδοχή ενός Ισλάμ, το οποίο αναγνωρίζει θρησκευτικές ελευθερίες μόνο στον εαυτό του και αδιαφορεί για την ελευθερία της γνώμης. Ο Μακρόν υπερασπίζεται τις αξίες της Δημοκρατίας (Republik)».

Βουλγαρία εναντίον Βόρειας Μακεδονίας

Μπορεί η- ιστορική για πολλούς- συμφωνία των Πρεσπών να διευθετεί τις διαφορές ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βόρεια Μακεδονία, έρχεται όμως και η βουλγαρική διπλωματία να προβάλλει προσκόμματα για την ένταξη της Β. Μακεδονίας στην ΕΕ. «Πρώτα το όνομα, τώρα η γλώσσα» επιγράφεται σχετική ανάλυση στην εφημερίδα Süddeutsche Zeitung, η οποία, μεταξύ άλλων, επισημαίνει: «Η χώρα που πρόσφατα άλλαξε ακόμη και το όνομά της για να ενισχύσει τις πιθανότητες προσχώρησης στην ΕΕ, καλείται τώρα να ξεπεράσει νέα και υψηλά εμπόδια. Η γειτονική Βουλγαρία, μέλος της ΕΕ εδώ και 13 χρόνια, δηλώνει ότι θα μπλοκάρει την επίσημη έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, αν η κυβέρνηση στα Σκόπια δεν αλλάξει σημαντικά κομμάτια στην ιστοριογραφία της».

Για το ίδιο θέμα η κυριακάτικη έκδοση της Neue Zürcher Zeitung (ΝΖΖ) παρατηρεί ότι «ζητήματα ταυτότητας εμποδίζουν, για μία ακόμη φορά, την προσέγγιση της βαλκανικής χώρας με την ΕΕ». Η ελβετική εφημερίδα εξηγεί: «Για τους Βούλγαρους δεν υπάρχει μακεδονικό έθνος, ούτε μακεδονική γλώσσα. Κατά συνέπεια οι Σλάβοι που κατοικούν στη Βόρεια Μακεδονία είναι Βούλγαροι, ενώ το ίδιο συμβαίνει με τις μεγάλες μορφές της ιστορίας τους, αρχής γενομένης από τον αγωνιστή της ελευθερίας Γκόζε Ντέλτσεφ, τον οποίο τιμούν και οι δύο πλευρές ως εθνικό ήρωα. Την εποχή που ο Ντέλτσεφ αγωνιζόταν για την ανεξαρτησία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία οι Σλάβοι της περιοχής αυτοπροσδιορίζονταν πράγματι ως Βούλγαροι ή απλώς ως χριστιανοί ορθόδοξoι. Η έννοια του μακεδονικού έθνους δεν υπήρχε στις αρχές του 20ού αιώνα».

Γιάννης Παπαδημητρίου