Τέλος εποχής για τον «εμβληματικό» συνδικαλιστικό νόμο 1264, ο οποίος εφαρμόζεται σχεδόν 40 έτη από το 1982 και αναμένεται να υποστεί – εκ βάθρων – αλλαγές, ώστε να προσαρμοστεί στα σημερινά δεδομένα της αγοράς εργασίας και της παραγωγικής διαδικασίας. Περαιτέρω ευελιξία στην κατανομή του χρόνου εργασίας, όπως και στις επιλογές του τρόπου «επιστροφής» της επιπλέον απασχόλησης, περιλαμβάνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, το οποίο πρόκειται να δοθεί στη δημοσιότητα ως το τέλος του μηνός.
Στην πραγματικότητα
Οι νέες ρυθμίσεις για τον συνδικαλιστικό νόμο είναι στοχευμένες ώστε να προσαρμόσουν τις συνδικαλιστικές διαδικασίες στα σύγχρονα δεδομένα, για να ανταποκρίνονται στη σημερινή πραγματικότητα. Οι αλλαγές περιλαμβάνουν την καθιέρωση ηλεκτρονικής ψηφοφορίας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων κήρυξης απεργίας, τη δημιουργία ηλεκτρονικού συνδικαλιστικού μητρώου. Την τροποποίηση των προνομίων (προστασία και άδεια) των συνδικαλιστών αλλά και αλλαγές στο καθεστώς του προσωπικού ασφαλείας το οποίο απασχολείται κατά τη διάρκεια της απεργίας σε ευαίσθητους τομείς της οικονομίας.
Τις τροποποιήσεις σε εργασιακά και συνδικαλιστικό νόμο έχει προαναγγείλει προσωπικά ο πρωθυπουργός κ. Κ. Μητσοτάκης, σημειώνοντας ότι η επιπλέον ευελιξία στην κατανομή του χρόνου εργασίας θα συνδυάζεται με την έγκριση – σύμφωνη γνώμη – των εργαζομένων, και σε καμία περίπτωση «δεν θα σημάνει την κατάργηση του οκταώρου». Σε ό,τι αφορά τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, αυτές βασίζονται – σε μεγάλο βαθμό – στις προτάσεις της επιτροπής Πισσαρίδη και προβλέπουν ευελιξία στη χρήση των υπερωριών, το ψηφιακό ωράριο, τη θέσπιση ηλεκτρονικής κάρτας εργασίας, ηλεκτρονική ψηφοφορία των συνδικαλιστών για τη λήψη αποφάσεων κ.λπ.
Οι υπερωρίες
Το ανώτατο όριο υπερωριακής απασχόλησης των εργαζομένων σε βιομηχανικές, βιοτεχνικές επιχειρήσεις έχει καθοριστεί στις 48 ώρες ανά 6μηνο. Στους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας, το ανώτατο όριο υπερωριακής απασχόλησης είναι έως δύο ώρες ημερησίως και έως 120 ώρες το έτος. Στις εισηγήσεις προτείνεται να ευθυγραμμιστεί το πλαφόν στη βιομηχανία με τους υπόλοιπους κλάδους, ώστε το ανώτατο όριο να είναι 120 ώρες ανά έτος σε όλους.
Ταυτοχρόνως, υπάρχουν προτάσεις να θεσμοθετηθεί η δυνατότητα συμφωνίας εργοδότη και εργαζομένου – σε επίπεδο επιχείρησης – ώστε η «επιστροφή» της υπέρβασης του συμβατικού χρόνου απασχόλησης μιας ημέρας να γίνεται με αντίστοιχη μείωση ωραρίου σε άλλη εργάσιμη ημέρα, με ρεπό ή πρόσθετη άδεια.
Σήμερα η δυνατότητα συμψηφισμού του χρόνου εργασίας είναι επιτρεπτή μόνο εντός της ίδιας εβδομάδας και εφόσον αφορά μέχρι πέντε ώρες υπερεργασία. Οι εργοδότες ζητούν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα συμψηφισμού, ώστε να προκύπτει μεγαλύτερη ευελιξία.
Σύμφωνα με τις εισηγήσεις που βρίσκονται στο τραπέζι, ο χρόνος εργασίας θα μπορεί να διευθετηθεί μεταξύ 35 και 45 ωρών εβδομαδιαίως κατόπιν συμφωνίας, αρκεί ο μέσος όρος που προκύπτει να είναι οι 40 ώρες.
Το «ψηφιακό ωράριο»
Στο πακέτο των κυβερνητικών προτάσεων υπάρχει και το «ψηφιακό ωράριο». Οι εργοδότες θα δηλώνουν τα σχήματα ωραρίου ή τροποποίησης ωραρίου με ψηφιακές επιλογές, επιδεχόμενες αυτόματη επεξεργασία και διασταύρωση σε πραγματικό χρόνο. Στόχος είναι να γίνεται αυτοματοποιημένα ο έλεγχος από τους επιθεωρητές του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας.
Ταυτόχρονα, αναμένεται να εφαρμοστεί η ηλεκτρονική κάρτα του εργαζομένου που θα είναι συνδεδεμένη με το σύστημα «Εργάνη ΙΙ» σε πραγματικό χρόνο. Στόχος είναι να καταγράφεται η ώρα εισόδου και εξόδου των εργαζομένων και τα στοιχεία να διασταυρώνονται με ηλεκτρονικό τρόπο. Η χρήση της αναμένεται να ξεκινήσει πιλοτικά σε μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ σταδιακά θα εφαρμοστεί στο σύνολο της ιδιωτικής οικονομίας. Στο ίδιο νομοσχέδιο αναμένεται να ενσωματωθεί και το νέο πλαίσιο για την τηλεργασία.
Μητρώο συνδικαλιστών
Αλλαγές θα επέλθουν και στον συνδικαλιστικό νόμο 1264/82 με αιχμή τη διάταξη για καθιέρωση ηλεκτρονικής ψηφοφορίας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων για τη διεξαγωγή απεργίας. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η δημιουργία ηλεκτρονικού συνδικαλιστικού μητρώου.
Σήμερα απαιτείται αυτοπρόσωπη παρουσία στις ψηφοφορίες. Ωστόσο με τη θεσμοθέτηση ηλεκτρονικής και εξ αποστάσεως ψηφοφορίας τα μέλη των συνδικαλιστικών οργανώσεων θα έχουν τη δυνατότητα να ψηφίζουν ηλεκτρονικά για την ανάδειξη εκπροσώπων στα συνδικαλιστικά τους όργανα και για τη λήψη αποφάσεων, όπως είναι η προκήρυξη απεργίας. Πάντως δεν αναμένεται να αλλάξει διάταξη που ψηφίστηκε το 2018 και προβλέπει την παρουσία στη γενική συνέλευση του 50%+1 των οικονομικά ενεργών μελών.
Ωστόσο αλλάζουν τα όρια προστασίας των συνδικαλιστών για τυχόν απόλυσή τους μετά τη λήξη της θητείας τους, ενώ μειώνονται και οι ημέρες συνδικαλιστικής άδειας.
