Παγκόσμια πρωτιά: Ελληνική νίκη στη μάχη κατά της ημικρανίας

Για πρώτη φορά παγκοσμίως τοποθετήθηκε σε ασθενή στη χώρα μας «έξυπνη» μικροσυσκευή για τη θεραπεία της ημικρανικής ινιοαυχενικής κεφαλαλγίας από ειδικούς του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός».

Αυτό ανέφερε σήμερα σε συνέντευξη Τύπου ο καθηγητής Νευροχειρουργικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» και πρόεδρος της International Neuromodulation Society (Διεθνής Εταιρεία Νευροτροποποίησης) στον Τομέα Νοτιοανατολικής Ευρώπης κ. Δαμιανός Σακάς.

Ο κ. Σακάς παρουσίασε την «ευφυή» αυτή μικροσυσκευή που περιέχει αισθητήρες κίνησης του σώματος και ολοκληρωμένα «έξυπνα» κυκλώματα τερματίζοντας τον χρόνιο αφόρητο πόνο. Η συσκευή η οποία έχει έγκριση από την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ενώ διαθέτει και CE Mark στην Ευρώπη έχει μέχρι στιγμής τοποθετηθεί σε οκτώ ασθενείς στη χώρα μας από την ομάδα του Ευαγγελισμού με πολύ καλά αποτελέσματα (σημειώνεται ότι το κόστος της διαδικασίας καλύπτεται πλήρως από τον ΕΟΠΥΥ).

Οπως σημείωσε ο καθηγητής, η νέα μικροσυσκευή νευροτροποποίησης αποτελεί ένα τεχνολογικό άλμα μετά από μια μακρά περίοδο στασιμότητας στην εξέλιξη των συγκεκριμένων τεχνολογιών που διήρκεσε περίπου δύο δεκαετίες. Η κύρια καινοτομία που τη διαφοροποιεί από ήδη υπάρχουσες συσκευές, είναι ότι διαθέτει αισθητήρες κίνησης και ταχύτητας και μετρητή επιτάχυνσης του σώματος σε συνδυασμό με τεχνολογία ανάλογη με αυτή των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και των «έξυπνων» κινητών τηλεφώνων (Gaming και Smart Phone Technologies).

Με χρήση προηγμένων αισθητήρων, η συσκευή λαμβάνει σήματα από το σώμα του ασθενούς και τα αναλύει με αποτέλεσμα να αντιλαμβάνεται τις διάφορες θέσεις του – αν βρίσκεται σε στατική κατάσταση ή αν κινείται.  Στη συνέχεια, επεξεργάζεται τις πληροφορίες με συστήματα «τεχνητής νοημοσύνης» (τεχνητά ολοκληρωμένα νευρωνικά κυκλώματα – artificial integrated neuronal networks) και προσαρμόζει την παρεχόμενη ηλεκτρική διέγερση και την επακόλουθη τροποποίηση του νευρικού συστήματος, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενούς, «παρακάμπτοντας» τον εγκέφαλό του.

Ο κ. Σακάς εξήγησε ότι στις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα, η ηλεκτρική διέγερση είναι συνεχής και σταθερή χωρίς να διαφοροποιείται κατά την κίνηση. Έτσι επέρχεται συχνά εθισμός του ασθενούς και η αποτελεσματικότητα της διέγερσης μειώνεται κάτω από το θεραπευτικό επίπεδο. Με τη νέα συσκευή μεταβαλλόμενης και προσαρμοζόμενης ηλεκτρικής διέγερσης επιτυγχάνεται πολύ καλύτερος έλεγχος του πόνου, ιδίως εκείνων των μορφών πόνου που επιδεινώνονται κατά την κίνηση του σώματος. Οι συσκευές χαρακτηρίζονται ως «έξυπνα προσαρμοζόμενα μικροσυστήματα» (smart adaptive microsystems) και έχουν μόλις αρχίσει να τοποθετούνται, σε λίγους ασθενείς διεθνώς, σε χώρες οι οποίες διαθέτουν επιστημονικές ομάδες με αναγνωρισμένη εμπειρία και υποδομή σε θεραπείες υψηλής τεχνογνωσίας.

Όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο καθηγητής «χάρη στην τεχνολογική πρόοδο και την επιστημονική κατάρτιση μπορούμε πλέον να υποστηρίζουμε ότι η πλάστιγγα στον αιώνιο πόλεμο ανάμεσα στον άνθρωπο και τον πόνο έχει γείρει υπέρ μας! Εξελίξεις σαν αυτές που σας παρουσιάζουμε σήμερα δίνουν την ευκαιρία σε εκατομμύρια συνανθρώπους μας να έχουν λόγους να αισιοδοξούν για το μέλλον. Σε τελική ανάλυση και η δική μας δουλειά δεν στοχεύει σε τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από αυτό: να απαλείψουμε, ει δυνατόν, τον πόνο από τη ζωή».

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου παρουσιάστηκαν και τρεις περιπτώσεις ασθενών που έπασχαν από χρόνιο έντονο, αφόρητο κατά την κίνηση πόνο ο οποίος δεν μπορούσε να ελεγχθεί με φάρμακα και θεραπεύθηκαν πλήρως με εμφύτευση του έξυπνου προηγμένου «βηματοδότη» επί της κεφαλής ή επί του νωτιαίου μυελού.

Η πρώτη ασθενής ήταν μια 78χρονη γυναίκα που έπασχε κατά τα τελευταία πέντε έτη από χρόνια ημικρανική ινιοαυχενική κεφαλαλγία η οποία γινόταν ιδιαίτερα επώδυνη κατά την προσπάθεια κίνησης, και καθιστούσε αφόρητη την κίνηση του αυχένα και της κεφαλής. Με βάση τα όσα έχουν μέχρι στιγμής ανακοινωθεί στη διεθνή βιβλιογραφία, η περίπτωση αυτή αποτελεί την πρώτη παγκοσμίως θεραπεία αυχενογενούς ημικρανικού τύπου κεφαλαλγίας η οποία επιδεινωνόταν από την κίνηση της ασθενούς και θεραπεύθηκε με ηλεκτρονική διέγερση του νευρικού συστήματος, που ρυθμίζεται από τεχνολογία αισθητήρων κίνησης του αυχένα και της κεφαλής. «Η επιτυχής πρώτη θεραπεία παγκοσμίως ασθενούς με ινιοαυχενική κεφαλαλγία ημικρανικού τύπου, δημιουργεί ελπίδες και ανοίγει προοπτικές για εφαρμογή της μεθόδου και σε άλλες μορφές χρόνιων αφόρητων φαρμακοανθεκτικών πόνων της κεφαλής και του προσώπου» υπογράμμισε ο κ. Σακάς.

Η δεύτερη ασθενής, 61 ετών, έπασχε από πολύ έντονο πόνο, μη ελεγχόμενο με φάρμακα, στην οσφυϊκή χώρα και κυρίως στα κάτω άκρα, επί 16 έτη, και είχε υποβληθεί σε δύο αναποτελεσματικές επεμβάσεις σπονδυλοδεσίας. Η τρίτη ασθενής, 74 ετών, έπασχε επίσης από χρόνιο φαρμακοανθεκτικό πόνο κυρίως στην οσφυϊκή χώρα και στα δύο κάτω άκρα, επί 10 έτη, και είχε επίσης υποβληθεί σε ανεπιτυχή σπονδυλοδεσία. Και στις δύο περιπτώσεις, ο πόνος γινόταν αφόρητος κατά την προσπάθεια των ασθενών να κινηθούν, γεγονός που πρακτικά είχε καταργήσει την κινητικότητα τους. Οι δύο αυτές περιπτώσεις χρόνιας φαρμακοανθεκτικής οσφυοϊσχιαλγίας είναι οι πρώτες ασθενείς που θεραπεύθηκαν στη χώρα μας με χρήση της νέας προηγμένης τεχνολογίας νευροτροποποίησης – μετά από χρόνια ταλαιπωρίας οι γυναίκες αυτές ανέκτησαν την κινητικότητά τους και έχουν πια μια φυσιολογική καθημερινότητα απαλλαγμένη από τον πόνο.

Ολοι οι ασθενείς στους οποίους τοποθετείται ο «έξυπνος» βηματοδότης περνούν αρχικώς από μια δοκιμαστική περίοδο προκειμένου να αποδειχθεί αν είναι υποψήφιοι για τη συγκεκριμένη προσέγγιση, περιέγραψε ο κ. Σακάς. «Πριν από την εμφύτευση, κάνουμε ένα τεστ, τοποθετώντας ένα ηλεκτρόδιο και μία εξωτερική συσκευή, την οποία ο ασθενής δοκιμάζει για περίοδο ως τριών εβδομάδων – κατά μέσο όρο 10 ημερών. Αν με τη συσκευή ο πόνος μειώνεται σημαντικά και μόλις την αφαιρέσουμε επανέρχεται, τότε καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ο ασθενής είναι υποψήφιος για υποβολή στη νέα μέθοδο». Ο καθηγητής προσέθεσε ότι σε ελάχιστες μόνο περιπτώσεις ασθενών (κάτω του 1%) εμφανίζονται κάποιες παρενέργειες, όπως το να μη γίνει καλά ανεκτή η μικροσυσκευή από το δέρμα.

Τα προηγμένα χαρακτηριστικά και πλεονεκτήματα της νέας τεχνολογίας είναι τα εξής:

• Καταγράφει σε συνεχή, άμεσο χρόνο, δεδομένα από την καθημερινή δραστηριότητα του ασθενούς, τις θέσεις που λαμβάνει το σώμα του στη διάρκεια της ημέρας, το επίπεδο ηλεκτρικής διέγερσης που χορηγείται ανά πάσα στιγμή, και παράγει συνολική εικόνα των δεδομένων που είναι διαθέσιμη στον γιατρό όταν εξετάζει τον ασθενή σε μεταγενέστερο χρόνο, γεγονός που επιτρέπει καλύτερη κατανόηση της πορείας του ασθενούς και βελτιστοποίηση της θεραπείας του.
• Λόγω της πολύ στοχευμένης διέγερσης, η συσκευή απαιτεί μικρότερη κατανάλωση ρεύματος, και έχει καλύτερη απόδοση της μπαταρίας η οποία μπορεί να φορτισθεί πλήρως σε μία ώρα.
• Επιτρέπει διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας οπουδήποτε στο σώμα, διότι διαθέτει αυξημένη μαγνητική θωράκιση.
• Ο προγραμματισμός της συσκευής είναι εύκολος με χρήση ενός τάμπλετ. Ο προγραμματιστής μπορεί να διαμορφώσει αναφορές δραστηριότητας του ασθενούς και ελέγχου του πόνου, από τα δεδομένα που καταγράφει από τη μικροσυσκευή.
• Όλη αυτή η «πανέξυπνη» τεχνολογία κρύβεται σε μια μικροσυσκευή με όγκο και βάρος μικρότερα κατά 55% σε σχέση με τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα συστήματα. Είναι ο μικρότερος πλήρως εμφυτευόμενος διέγερτης κεντρικού νευρικού συστήματος που έχει κατασκευασθεί, επίτευγμα που σημαίνει λιγότερη ταλαιπωρία για τον ασθενή.

Αλλες ενδείξεις εφαρμογής της νέας πρωτοποριακής τεχνολογίας περιλαμβάνουν το σύνδρομο αποτυχημένης οσφυϊκής επέμβασης, τον πόνο μετά από πεταλεκτομή, περιπτώσεις με ιστορικό πολλαπλών επεμβάσεων στη σπονδυλική στήλη, την επισκληρίδιο ίνωση (πόνος μετεγχειρητικής ουλής), την περιφερική καυσαλγία, την αραχνοειδίτιδα και το σύνδρομο σύνθετου περιοχικού πόνου.