Τα μυριάδες προσφυγικά κύματα του Τρίτου Κόσμου, λαών που αυτοεξορίζονται -λόγω συρράξεων, εθνοκαθάρσεων, πολιτικών και θρησκευτικών διώξεων, ή φυσικών καταστροφών- και κατευθύνονται για την οικονομική τους επιβίωση προς τις ξενόφοβες χώρες-επίγειους παραδείσους της ‘ευημερούσας’ Δύσης, τα αντιδιαστέλλω με τις εξορίες επώνυμων προσωπικοτήτων, που εξετάζω στη συνέχεια, η πλειονότητα των οποίων διακρίνεται με την επίτευξη εμπνευσμένων έργων πνευματικής ή καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ανάμεσά τους, συγκαταλέγονται πολιτικοί ηγέτες και διανοούμενοι, άτομα με έντονες ιδιοσυγκρασίες, που αυτοεξορίζονται πικραμένα συνήθως μετά από εκλογικές ήττες, κοινωνικές πολώσεις και δυσαρέσκειες.

Από τους διανοούμενους που έχουν μελετήσει διεξοδικά το όλο θέμα της εξορίας είναι o Παλαιστίνιος Αμερικανός Eduard Said (1935-2003), ο οποίος μάλιστα τη βίωσε ο ίδιος από την εφηβική του ηλικία. Χαρακτήρας οξυδερκής και ζωηρός, αποβλήθηκε στα 16 χρόνια του από το Victoria College της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο, όπου σπούδαζε, οπότε αναγκάστηκε να καταφύγει στη Μασαχουσέτη των ΗΠΑ. Μέσα από τις αλλεπάλληλες αντιξοότητες της ξενιτιάς, κατόρθωσε να προσαρμοσθεί, αποκτώντας πνευματική οξύνοια και στρεφόμενος στον ακαδημαϊκό στίβο, όπου καθιερώθηκε. Στο κλασικό του πόνημα ‘Αναστοχασμοί για την εξορία και άλλα δοκίμια λογοτεχνικής και πολιτισμικής θεωρίας’, περιγράφει ανάγλυφα τη μοίρα των Παλαιστινίων και του ιδίου και αναλύει τη διάπλαση ενός διανοούμενου, συγγραφέα και κριτικού, μέσα από τις ανάγκες της ζωής σε ένα ξένο τόπο, με διαφορετικές νοοτροπίες και κουλτούρες.

Οι μεγάλες ομάδες των εξορίστων μεταναστών και προσφύγων, οι ανώνυμοι αυτοί συνάνθρωποί μας με τις πολυμελείς οικογένειές τους, αγωνίζονται σκληρά για να ενσωματωθούν στη χώρα υποδοχής τους, λαμβάνοντας νόμιμες άδειες παραμονής και εργασίας. Η οικονομική ανάγκη τούς ωθεί να εργαστούν και μοχθήσουν, με συνέπεια πολλοί εξ αυτών να προκόβουν και να ευημερούν, αν και -όπως είναι φυσικό- για την επιβίωση ορισμένων η ‘πενία τέχνας κατεργάζεται’. Πολλά παιδιά της δεύτερης γενιάς τους, εκπαιδεύονται μελετώντας σκληρά και συχνά αριστεύουν και παρελαύνουν κρατώντας επάξια τη σημαία της χώρας υποδοχής τους. Στον σύγχρονο κόσμο που συνυπάρχουμε, η ισοπολιτεία προσφέρει ευκαιρίες επιβράβευσης σε άξιους γηγενείς ή αλλοδαπούς πολίτες!

Κατ’ εξοχήν λαός εξορίας και διασποράς είναι οι Εβραίοι, των οποίων είναι γνωστή η Έξοδος από την Αίγυπτο, υπό την ηγεσία του Μωυσή, περί το 1200 π.Χ., ενώ 500 περίπου χρόνια μετά αρχίζει η εβραϊκή Διασπορά, η οποία κρατεί μέχρι σήμερα, οπότε μετά το Ολοκαύτωμα, με τα 6 εκατομμύρια θύματα του Ναζισμού, ιδρύθηκε με απόφαση του ΟΗΕ το κράτος του Ισραήλ (1948). Σημειωτέον, ότι εκεί ζουν σήμερα περί τα 7 εκατομμύρια Εβραίοι, ενώ ισάριθμοι τουλάχιστον Εβραίοι παραμένουν κυρίως στις ΗΠΑ, κ.λπ. χώρες της Δύσης.

Εξάλλου στις μέρες μας τα πρωτεία της διασποράς κατέχουν χώρες με μεγάλο πληθυσμό, όπως η Ινδία, το Μεξικό, η Ρωσία, η Κίνα, κ.λπ.

Η χώρα μας φυσικά δεν πάει πίσω, αφού τουλάχιστον 5 εκατομμύρια Έλληνες είναι εγκατεστημένοι στο εξωτερικό, κυρίως δε σε Αμερική, Ευρώπη και Αυστραλία (συνολικά σε ποσοστό περίπου 97%). Στη συνέχεια θα επανέλθω στο ιστορικό της ελληνικής διασποράς.

Από τις εξέχουσες μορφές που η εξορία όξυνε τη διάνοιά τους και απετέλεσαν ορόσημα της ιστορίας, θα αναφέρω κατ’ αρχάς μεγάλους στοχαστές, προφήτες και μύστες. Ανάμεσά τους συγκαταλέγεται ο ιδρυτής της θρησκείας του Ταοϊσμού, Λάο Τσε, που περιπλανήθηκε για χρόνια ως ερημίτης στις δυτικές πολιτείες της αχανούς Κίνας, και ο Κομφούκιος, ο οποίος αυτοεξορίστηκε επίσης στην Κίνα, επί 14 ολόκληρα χρόνια στην ωριμότητά του, αποκτώντας πολύτιμη εμπειρία και οπαδούς.

Ο Μωυσής, επίσης, αυτοεξορίστηκε για 40 ολόκληρα χρόνια -περισυλλογής και ωριμότητας- στη Γης Μαδιάμ, αφού προηγουμένως πάταξε κάποιον Αιγύπτιο που είχε χτυπήσει έναν Εβραίο συνάνθρωπό του.
Ο προφήτης Μωάμεθ προέβη σε αυτοεξορία (μετοικεσία, Εγίρα όπως λέγεται) από τη Μέκκα στη Μεδίνα, κατά τη δεκαετία 622-632 μ.Χ., όπου δημιούργησε και την πρώτη ισλαμική κοινότητα, ενώ στην πόλη αυτή πέθανε και ετάφη.

Ο Έλληνας μύστης και στοχαστής Πυθαγόρας -αφού αυτοεξόριστος εκπαιδεύτηκε σε Αίγυπτο, Κρήτη, και πιθανόν στα βάθη της Ασίας- ίδρυσε στον Κρότωνα της νοτίου Ιταλίας την ομώνυμο Σχολή και Κοινόβιο.
Θα αναφερθώ στη συνέχεια σε κάποιες διεθνείς προσωπικότητες της πολιτικής, τέχνης, επιστήμης, κ.λπ., που σε διάφορες φάσεις της ζωής τους αναγκάστηκαν να εξοριστούν, σκιαγραφώντας επιγραμματικά νοοτροπίες και συγκυρίες.

Από τους Ρωμαίους, ο ποιητής Οβίδιος καταδικάστηκε σε εξορία από τον αυτοκράτορα Αύγουστο ως ελευθεριάζων, υποφέροντας κατά τα τελευταία 9 χρόνια της ζωής του, ενώ λίγο αργότερα ο δραματουργός Σενέκας εξορίστηκε από τον αυτοκράτορα Κλαύδιο, επανελθών δε για να διδάξει τον Νέρωνα, κατηγορήθηκε για συνωμοσία κατ’ αυτού και εξαναγκάσθηκε να αυτοκτονήσει. Ο μέγας Ιταλός ποιητής Δάντης καταδικάστηκε το 1302 σε εξορία από την αγαπημένη του Φλωρεντία, περιοδεύοντας ανά την Ιταλία.
Από τους μεγάλους στρατηλάτες, ο Ναπολέων ηττηθείς, παραιτήθηκε και εξορίστηκε στη νήσο Έλβα το 1813 και παρότι αργότερα επανήλθε στην εξουσία, νέες ήττες του τον οδήγησαν και πάλι σε εξορία.

Ο λόρδος Βύρων, ο Βρετανός ρομαντικός ποιητής, αντισυμβατικός για την εποχή του, αυτοεξορίστηκε στην Ιταλία, Αλβανία και την υπόδουλη στους Οθωμανούς χώρα μας, την οποία λάτρεψε, και όπου πέθανε από υψηλό πυρετό σε ηλικία 36 χρόνων, στο πλευρό των Ελλήνων επαναστατών. Ο Σολωμός συνέθεσε στη μνήμη του την ομώνυμη ωδή!

Ο Γάλλος μυθιστοριογράφος Βίκτωρ Ουγκώ αυτοεξορίστηκε στα νησιά της Μάγχης Τζέρσεϊ και Γκέρνσεϊ, χαρακτηρησθείς από τον Ναπολέοντα τον ΙΙΙ ως προδότης της χώρας του, ενώ κατόπιν επανήλθε ως ήρωας!

Ο Μαρξ, μετά την απόρριψη έκδοσης της ριζοσπαστικής εφημερίδας του, έφυγε ως πρόσφυγας διαδοχικά σε Παρίσι, Βρυξέλλες και εν τέλει Λονδίνο. Μια ζωή οικονομικής δυσπραγίας χαλύβδινε την εμμονή στο έργο του, έχοντας τον Φρήντριχ Ένγκελς, αδελφικό του φίλο, συμπαραστάτη και συνεργάτη.

Ο Ρώσος συγγραφέας Γκόρκι, που το ψευδώνυμό του σημαίνει ‘πικρός’, αντιστάθηκε στο τσαρικό καθεστώς, καταλήγοντας σε φυλακές, αλλά και επταετή εξορία στη νήσο Κάπρι, όπου συνέγραψε το έργο ‘Μάνα’, έναν ύμνο στη ρωσική εργατιά. Ο συμπατριώτης του, Λέων Τρότσκι, επαναστάτης και διανοούμενος, αναγκάσθηκε να αυτοεξοριστεί, εκτοπισθείς από τον Στάλιν, και υπέστη διάφορες δολοφονικές απόπειρες. Εξάλλου, ο μυθιστοριογράφος Σολζενίτσιν καταδικάστηκε το 1945 σε ισόβια εκτόπιση για αντισοβιετική προπαγάνδα, περνώντας 8 χρόνια σε στρατόπεδα εργασίας, ενώ αργότερα ο Χρουστσόφ του επέτρεψε να εκδώσει το έργο ‘Μια μέρα στη ζωή του Ιβάν Ντενίσοβιτς’. Το 1974 εγκατέλειψε τη Σοβιετική Ένωση για τη Δύση, με στέρηση της ιθαγένειάς του, επιστρέφοντας στη Ρωσία επί Γκορμπατσόφ.

Ο Γερμανός συγγραφέας και ποιητής Μπρεχτ, με την άνοδο του Χίτλερ στη εξουσία, αυτοεξορίστηκε σε χώρες της Ευρώπης και τις ΗΠΑ, όπου θεωρούνταν ύποπτος για τα μαρξιστικά του ιδεώδη. Αργότερα, επέστρεψε στη Γερμανία, όπου πέθανε αιφνίδια το 1956. Παράλληλα, ο Αϊνστάιν, με την επικράτηση του ναζισμού, αυτοεξορίστηκε στις ΗΠΑ, διδάσκοντας στο Πρίνστον, ενώ το 1940 του απονεμήθηκε η αμερικανική υπηκοότητα και ουδέποτε επέστρεψε στην Γερμανία.

Ο Φρόυντ, με τις ακρότητες των Ναζί στην Αυστρία, αυτοεξορίζεται το 1938 σε Παρίσι και Λονδίνο, όπου και πέρασε τον τελευταίο χρόνο της ζωής του, με τους φίλους του Τσβάιχ, Νταλί, Βιρτζίνια Γουλφ, κ.α.

Ο Αμερικανός συγγραφέας Χέμινγουεϊ αυτοεξορίστηκε για 21 χρόνια στην Κούβα, όπου και έζησε μέχρι το 1960, λίγο πριν την αυτοκτονία του.

Η διάσημη Γερμανίδα ηθοποιός Μάρλεν Ντίτριχ, εγκατέλειψε επίσης τη ναζιστική Γερμανία για τις ΗΠΑ, και ουδέποτε επέστρεψε, ενώ χρηματοδοτούσε πληθώρα Εβραίων για να εγκαταλείψουν τη χώρα.

Ο εξέχων Χιλιανός ποιητής και διπλωμάτης Πάμπλο Νερούδα, που τη δεκαετία του 40 διαμαρτύρονταν για τη μεταχείριση των κομμουνιστών, αυτοεξορίστηκε για χρόνια στην Ευρώπη.

Ο Αργεντινός πολιτικός ηγέτης Χουάν Περόν αναγκάσθηκε σε αυτοεξορία μετά από Κίνημα κατά την πρώτη περίοδο της ηγεσίας του και έζησε εκτός χώρας σχεδόν επί μια εικοσαετία.

Ο βουδιστής μοναχός του Θιβέτ Δαλάι Λάμα, ο μακροβιότερος όλων, το εγκατέλειψε το 1959, μετά την κινεζική εισβολή, ζώντας έκτοτε εξόριστος, περιοδεύων ανά τον κόσμο και επιζητώντας την ανεξαρτησία του.

Τέλος, ο διαπρεπής Γάλλο-Πολωνός σκηνοθέτης Ρομάν Πολάνσκι, προκειμένου να αποφύγει τριακονταετή καταδίκη για βιασμό ανήλικου μοντέλου το 1977, αυτοεξορίστηκε από τις ΗΠΑ, καταφεύγοντας στη Γαλλία, όπου και σκηνοθετεί φυγόδικος αλλά ελεύθερος Γάλλος υπήκοος.

Επιστρέφοντας στη χώρα μας, θα εξετάσουμε τα συναφή θέματα των αποικιών και του αθηναϊκού θεσμού του εξοστρακισμού, κατά την αρχαιότητα. Οι πρόγονοί μας, με τις πολυάριθμες πόλεις-κράτη τους, είχαν μεταφέρει τον πολιτισμό τους στα πέρατα σχεδόν της τότε οικουμένης, διαπρέποντας στην ναυτιλία και το εμπόριο. Στη συνέχεια της θρυλικής Οδύσσειας, οι Έλληνες εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη τη μεσογειακή λεκάνη, καθώς και στον Εύξεινο Πόντο, ιδρύοντας εκεί εκατοντάδες αποικίες, ιδία κατά τον 8ο, 7ο και 6ον αιώνα.

Εξάλλου, ο εξοστρακισμός ήταν θεσμός της αθηναϊκής δημοκρατίας από τον 6ο αιώνα, ο οποίος καθιερώθηκε από τον Κλεισθένη (510 π.Χ.) για την προσωρινή απαλλαγή από όσους πολίτες κρίνονταν ότι διέθεταν υπέρμετρη πολιτική δύναμη, καθιστάμενοι εν δυνάμει επικίνδυνοι ‘τύραννοι’. Ανάμεσά τους:

• Ο Αριστείδης ο δίκαιος, που είχε αντιταχθεί στο ναυτικό πρόγραμμα του Θεμιστοκλή.

• Ο θριαμβευτής της Σαλαμίνας, Θεμιστοκλής, που τον φθόνησαν οι συμπολίτες του και κατέφυγε σε πολλές ελληνικές πόλεις, καταλήγοντας στην Αυλή του Αρταξέρξη, ο οποίος του δώρισε την περιοχή της Μαγνησίας της Μικράς Ασίας και

• Ο γιος του Μιλτιάδη Κίμων, με τα πανελλήνια αισθήματα και την στήριξη των ακτημόνων, που εξορίστηκε με αβάσιμες κατηγορίες παράβασης καθήκοντος και δωροδοκίας.

Επίσης αυτοεξορίστηκαν οι τραγικοί ποιητές Αισχύλος και Ευριπίδης, ο φιλόσοφος Αναξαγόρας, κατηγορηθείς για ασέβεια, ο ιστορικός Θουκυδίδης για μια εικοσαετία, μετά την αθηναϊκή ήττα στην Αμφίπολη, οπότε και συνέγραψε την Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου.

Από τους μέγιστους των φιλοσόφων, ο Πλάτων, μετά τον θάνατο του Σωκράτη, αυτοεξορίστηκε τρεις φορές στη Σικελία, φιλοδοξώντας να νουθετήσει του τυράννους των Συρακουσών, αποτυγχάνοντας ωστόσο την εφαρμογή του στοχασμού του στην πολιτική εξουσία!

Τέλος, ο μαθητής του, Αριστοτέλης, υπήρξε μέτοικος από τα Στάγειρα στην Αθήνα, όπου διέπρεψε στο Λύκειο. Στην ωριμότητά του, ωστόσο, κατέστη εξιλαστήριο θύμα των αντιμακεδονικών φατριών, οι οποίες και τον κατηγόρησαν ως παιδαγωγό του Μεγαλέξανδρου, αναγκάζοντάς τον να αυτοεξοριστεί στην Χαλκίδα, όπου πέθανε πικραμένος λίγο μετά!

Στα νεότερα χρόνια, η ελληνική διασπορά, αρχίζει από τους 4 αιώνες της Τουρκοκρατίας, και εκτείνεται κυρίως στις παραδουνάβιες χώρες, τη Γαλλία και την Αγγλία. Εν συνεχεία, από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους και μέχρι τον 20ο αιώνα, παρατηρείται αυξημένο μεταναστευτικό ρεύμα για οικονομικούς λόγους πρωτίστως, κατευθυνόμενο προς Αμερική, Αυστραλία, και ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία, Σουηδία, κ.α.).

Παράλληλα, λόγω του Εμφυλίου, οι ηττημένοι αριστεροί κατέφυγαν στις χώρες της τότε Ανατολικής Ευρώπης, ενώ στον αιώνα μας, με την δεκαετή οικονομική και αξιακή κρίση, έχουμε και πάλι διασπορά στη Δύση νέου δυναμικού μορφωμένων συμπολιτών μας που αναζητούν εκεί ευκαιρίες απασχόλησης και αμοιβής με ευμενέστερους όρους.
Από τους Νεοέλληνες, θα αρκεσθώ τώρα σε τέσσερα χαρακτηριστικά παραδείγματα προσωπικοτήτων μας που κατέφυγαν στην εξορία: Πρόκειται για τρεις κορυφαίους και αείμνηστους πολιτικούς μας και έναν μοναδικό μουσικοσυνθέτη μας.

• Ο Χαρίλαος Τρικούπης, μετά τη μακρά και επιτυχή του πολιτική σταδιοδρομία, υπήρξε μάρτυς της πτώχευσης (1893), και της πολιτικής του ήττας από τον λαϊκιστή Θ. Δηλιγιάννη, χάνοντας στην εκλογική του έδρα, στο Μεσολόγγι, από τον αντίπαλό του Γουλιμή (1895). Αυτοεξορίστηκε πικραμένος στις Κάννες, όπου τον επόμενο χρόνο πέθανε. Κατ’ εξοχήν εμπαθής, ο Θ. Δηλιγιάννης αρνείται τη μεταφορά της σορού του με πολεμικό πλοίο, πράγμα που έγινε χάρη στη χρηματοδότηση του φίλου του Ανδρέα Συγγρού!

• Ο μέγιστος των πολιτικών μας ανδρών, εθνάρχης Ελευθέριος Βενιζέλος, αυτοεξορίστηκε δύο φορές. Μετά την εκλογική του ήττα το 1920 κατέφυγε στη Γαλλία, σχεδόν για μια οκταετία, όπου ολοκλήρωσε και την περίφημη μετάφραση των Ιστοριών του Θουκυδίδη, σε αναλογία με εκείνον, ο οποίος την συνέγραψε επίσης αυτοεξόριστος, όπως είδαμε. Εξάλλου, μετά την αποτυχημένη απόπειρα κινήματος το 1935, εξορίστηκε και πάλι στη Γαλλία, όπου και πέθανε πικραμένος, ένα χρόνο μετά, αφού, εν τω μεταξύ, καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο από τον κυβερνήτη Π. Τσαλδάρη, ως «προδότης της πατρίδας», αυτός που κατόρθωσε να καταστήσει τη χώρα μας ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος, διπλασιάζοντας την επικράτειά της!

• Κωνσταντίνος Καραμανλής. Ο μέγας πολιτικός ηγέτης, μετά την εκλογική του ήττα από τον Γεώργιο Παπανδρέου, αυτοεξορίστηκε θλιμμένος, επίσης στο Παρίσι, κατά την οκταετία 1963-1974, μια περίοδο γόνιμης περισυλλογής και συναντήσεών του με Έλληνες και ξένους δημοκράτες. Μετά την πτώση της Χούντας επέστεψε και πρωταγωνίστησε στην πολιτική αρένα, εκλεγείς πρωθυπουργός πανηγυρικά το 1974, και 1977, καθώς και Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κατά το 1980-1985 και 1990-1995.

• Ο Μίκης Θεοδωράκης, ο διεθνούς ακτινοβολίας μουσικοσυνθέτης μας, εξορίστηκε κατά τον Εμφύλιο σε Ικαρία και Μακρόνησο. Επί Χούντας, φυλακίστηκε σε απομόνωση στις Φυλακές Αβέρωφ, ενώ κατόπιν εκτοπίστηκε στη Ζάτουνα Αρκαδίας και το στρατόπεδο Ωροπού, μέχρι την απελευθέρωσή του το 1970, οπότε και αυτοεξορίστηκε στο Παρίσι. Ο Μίκης, με τη χαλύβδινη θέλησή του και το πηγαίο ταλέντο των συνθέσεών του, έκανε τους μέγιστους των ποιητών (Σεφέρη, Ελύτη, Ρίτσο, Νερούδα) προσιτούς στο ευρύ παγκόσμιο κοινό, χάρη στις φωνές της Μελίνας, της Φαραντούρη, κ.λπ. άξιων τραγουδιστών.

Το συμπέρασμα από τους Νεοέλληνες αυτούς γίγαντες, που φυλακίστηκαν, διώχτηκαν, εκτοπίστηκαν, εξορίστηκαν και κάποιοι χαρακτηρίστηκαν προδότες, αντικατοπτρίζει και τη χειρότερη μάστιγα της φυλής μας, την πολιτική μισαλλοδοξία, απότοκο του κομματισμού που μας ταλανίζει αρχαιόθεν, αφού είναι μες στο αίμα μας και δεν λέει να κοπάσει. Το δηλητήριο αυτό μέσα μας τορπιλίζει τη συναίνεση, απαραίτητη προϋπόθεση σε εθνικά θέματα και όχι μόνο!

Διερωτώμαι, ως πότε, άραγε, θα επευφημούμε λαοπλάνους δημαγωγούς, χαρακτηρίζοντας ως ‘προδότες’ τους πλέον οξυδερκείς πολιτικούς μας ηγέτες; Πότε, επιτέλους, θα κατορθώσουμε να κατακτήσουμε στοιχειώδη ‘αυτογνωσία’, αναγνωρίζοντας τα πάθη και τα λάθη μας;

Εν κατακλείδι, θα ήθελα να αναφερθώ σε φαινόμενα όπως η πρόσφατη καταστροφή του προσφυγικού καταυλισμού στη Μόρια και την απάνθρωπη εργαλειοποίηση των απελπισμένων προσφύγων και μεταναστών, μια μερίδα των οποίων ενδεχομένως υποκινείται από ποικιλόμορφα ανθελληνικά συμφέροντα, και που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης, με την ενίσχυση των κοινοτικών πολιτικών ασύλου και τη λειτουργία νέων και ασφαλέστερων δομών εγκατάστασης του προσφυγικού δυναμικού.

Η χώρα μας, πύλη εισόδου των περισσοτέρων προσφύγων από Ασία και Αφρική, πρέπει να κινητοποιήσει περαιτέρω την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), τόσο για έμπρακτη και πλέον ουσιαστική αλληλεγγύη στο προσφυγικό, εκ μέρους όλων ανεξαρτήτως των κρατών-μελών στο θέμα της δίκαιης και ορθολογικής κατανομής τους, όσο και για το επίκαιρο και φλέγον θέμα της διαφύλαξης των ανατολικών μας συνόρων.

Πράγματι, η Ευρώπη απαιτείται επιτέλους να σταθμίσει, χωρίς άλλες γραφειοκρατικές καθυστερήσεις, επιβολή κυρώσεων και εμπάργκο όπλων στον ταραχοποιό γείτονά μας. Η προστασία των ανατολικών συνόρων της ΕΕ είναι ένα νεοφανές, καίριο θέμα, που δεν επιδέχεται ολιγωρίες και αναβολές, καθόσον αφορά την ίδια την κυριαρχία της πατρίδας μας, της ΕΕ, η οποία μόνο με πολιτική πυγμή θα αποδείξει περίτρανα ότι δεν υπόκειται σε ομηρίες από προκλήσεις τρίτων χωρών στην περιφέρειά της.

Μήπως, άραγε, αυτά τα δύο βάρη, του προσφυγικού και της προστασίας των συνόρων μας, στον βαθμό που αποφεύγονται τεχνηέντως και αναβάλλονται από τα ύπατα Κοινοτικά Όργανα, μέσα από προφάσεις και τακτικούς ελιγμούς, μας κάνουν, τρόπον τινά, να νιώθουμε σαν «εξόριστοι» στην ίδια μας τη μετέωρη πατρίδα;

Στάθης Καπογιαννόπουλος
Πολιτικός Μηχανικός, συγγραφέας