Δεν υπάρχει ευρωπαϊκή οικονομία που να μην πλήρωσε βαρύ τίμημα της υγειονομικής κρίσης COVID-19. Κάποιες εθνικές οικονομίες, ωστόσο, επλήγησαν βαρύτερα από άλλες. Και αυτές που επλήγησαν βαρύτερα θα ευεργετηθούν περισσότερο από το έκτακτο πρόγραμμα αρωγής που θα παράσχει η ΕΕ μέσω του Ταμείου Σταθεροποίησης και Ανάκαμψης που αποφάσισαν να συστήσουν οι ευρωπαίοι ηγέτες.
Μελέτη από το Bruegel
Το Ινστιτούτο Bruegel χρησιμοποιώντας τεχνικές στατιστικής μελέτησε διάφορες παραμέτρους που προκάλεσαν αυτές τις ασυμμετρίες σε ό,τι αφορά τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της πανδημίας στις χώρες-μέλη της ΕΕ, όπως είναι η αυστηρότητα των μέτρων καραντίνας που εφαρμόστηκαν, η δομή των εθνικών οικονομιών, η δημοσιονομική δυνατότητα των κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν την κατάρρευση της οικονομικής δραστηριότητας και επίσης η ποιότητα της διακυβέρνησης σε κάθε χώρα.
Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι μιλώντας για «ποιότητα διακυβέρνησης» το Bruegel εννοεί τη διαδικασία με την οποία λαμβάνονται οι αποφάσεις δημοσίων και ιδιωτικών φορέων σε μια χώρα και τον τρόπο με τον οποίο οι αποφάσεις αυτές εφαρμόζονται (ή δεν εφαρμόζονται).
Τρία κομβικά στοιχεία
«Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι η αυστηρότητα της καραντίνας, το μερίδιο του τουριστικού κλάδου στην κάθε οικονομία και η ποιότητα της διακυβέρνησης είναι τα τρία κομβικά στοιχεία που εξηγούν τις ασύμμετρες επιπτώσεις και τις απώλειες που είχε προσώρας κάθε χώρα-μέλος της ΕΕ» σημειώνει ο συνεργάτης του Bruegel, καθηγητής Οικονομικών Αντρέ Σαπίρ.
Αντίθετα, η ομάδα των ερευνητών του εδρεύοντος στις Βρυξέλλες Ινστιτούτου διαπίστωσε ότι το ύψος των χρεών μιας κυβέρνησης δεν διαδραμάτισε ρόλο στη σοβαρότητα ή όχι της κρίσης που αντιμετώπισε η κάθε χώρα. «Κάτι που υποδηλώνει ότι το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων που εφάρμοσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ήταν πολύ αποτελεσματικό» εξηγεί ο Σαπίρ.
Ο ευάλωτος Νότος
Με τα πορίσματα της έρευνας οι επιστήμονες προσπάθησαν να εξηγήσουν γιατί το πλήγμα της COVID-19 ήταν σφοδρότερο σε κάποιες χώρες της Νότιας Ευρώπης συγκριτικά με τις βορειοευρωπαϊκές χώρες, όπως σημειώνει ο βέλγος καθηγητής. «Ανάλογα με τα ζευγάρια ή τις ομάδες των χωρών που συγκρίναμε, εντοπίσαμε διαφορές σε ό,τι αφορά τις απώλειες ΑΕΠ που κυμαίνονται από 30% έως 50% όταν μιλάμε για την αυστηρότητα της καραντίνας, διαφορές από 35% έως 45% όταν αναφερόμαστε στην ποιότητα της διακυβέρνησης και διαφορές από 15% έως 25% όταν εστιάζουμε στην παράμετρο «τουρισμός»» διευκρίνισε ο Αντρέ Σαπίρ.
Ως εκ τούτου οι επιπτώσεις από την κατανομή των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης είναι διαφορετικές, διαπιστώνουν οι ειδικοί. «Η στήριξη της ανάκαμψης των οικονομιών μέσω ενός συνδυασμού πρωτοβουλιών για την τόνωση της ζήτησης και την εξασφάλιση της επάρκειας αγαθών έχει πρωταρχική σημασία στην προσπάθεια για την ταχύτερη δυνατή έξοδο από την κρίση, διότι έτσι δεν δημιουργούνται πολλές μόνιμες βλάβες στις οικονομίες» σημείωσε ο Σαπίρ.
Η προτεραιότητα
Η διαπίστωση αυτή αφορά κυρίως τον Βορρά. Σε κάποιες χώρες της Νότιας Ευρώπης που χτυπήθηκαν σκληρότερα από την κρίση της COVID-19 προτεραιότητα έχει η σταθεροποίηση των οικονομιών, πιστεύουν οι ειδικοί.
«Πολύ συχνά στις χώρες αυτές η χαμηλή ποιότητα της διακυβέρνησης δυσκολεύει την οικονομική σταθεροποίηση κι αυτό φάνηκε από τις σοκαριστικές πτώσεις του ΑΕΠ που παρατηρήθηκαν. Υπό το πρίσμα αυτό είναι ζωτικής σημασίας τα προγράμματα του Ταμείου Σταθεροποίησης και Ανάκαμψης να αποδίδουν τη δέουσα προσοχή (και τα δέοντα κονδύλια) για τη βελτίωση της ποιότητας της διακυβέρνησης στις εν λόγω χώρες» συμπεραίνει ο Αντρέ Σαπίρ.
