Βαρύτατες καταγγελίες καταπάτησης ανθρώπινων δικαιωμάτων, συγκάλυψης και ατιμωρησίας έχουν οδηγήσει σε αύξηση των πιέσεων για ριζική μεταρρύθμιση στην αστυνομία της Χιλής, που είναι γνωστή ως «Καραμπινέρος».

Η αστυνομία έχει κατηγορηθεί για μια σειρά από παραβιάσεις από την εποχή των μεγάλων διαδηλώσεων που ξέσπασαν πέρσι. Το πιο πρόσφατο περιστατικό αφορά βίντεο που παρουσιάζει αστυνομικό να ρίχνει 16χρονο διαδηλωτή από γέφυρα στο Σαντιάγο.

Το θύμα, που είναι γνωστό μόνο με τα αρχικά ΑΑ, έπεσε από ύψος 7 μέτρων στην τσιμεντένια όχθη του ποταμού. Υπέστη πολλαπλά κατάγματα και τώρα αναρρώνει στο νοσοκομείο.

Ο υπαίτιος αστυνομικός απολύθηκε από τους Καραμπινέρος. Η υπηρεσία φέρεται να αιτιολόγησε την απομάκρυνσή του ως αποτέλεσμα «διοικητικού» παραπτώματος, όμως κατηγορείται με απόπειρα ανθρωποκτονίας.

Όμως η κυβέρνηση έχει επαναλάβει ότι τόσο το σώμα όσο και ο αρχηγός του, Τζεν Μάριο Ρόζας, έχουν την πλήρη στήριξή της. Κατά τη διάρκεια της περσινής χρονιάς, υπό την διοίκηση Ρόζας, οι Καραμπινέρος έχουν κατηγορηθεί για περισσότερα από 8.500 περιστατικά παραβίασης ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Βασανισμοί παιδιών

Την περασμένη εβδομάδα, δύο αξιωματικοί των Καραμπινέρος καταδικάστηκαν για τον βασανισμό έξι κρατουμένων πέρσι τον Οκτώβριο. Τέσσερα από τα θύματα ήταν ανήλικα, με τον μικρότερο να είναι μόλις 14 ετών.

Το δικαστήριο άκουσε ότι οι αξιωματικοί χτύπησαν και προσέβαλαν τους κρατούμενους, ενώ στη συνέχεια αφαίρεσαν τη σκόνη από δοχείο δακρυγόνου και την άπλωσαν στα πρόσωπά τους ενώ εκείνοι ήταν δεμένοι με χειροπέδες.

Πολιτικές ευθύνες ζητά η αντιπολίτευση

«Η πολιτική ευθύνη για την καταπάτηση ανθρώπινων δικαιωμάτων στη Χιλή από τον Οκτώβριο – αλλά και οι συνακόλουθες προσπάθειες συγκάλυψης των περιστατικών – βαραίνει το υπουργείο εσωτερικών», δήλωσε ο γερουσιαστής Τζιόρτζιο Τζάκσον, μέλος του κόμματος της αντιπολίτευσης Frente Amplio.

«Πρέπει να αλλάξουμε την κουλτούρα των Καραμπινέρος προκειμένου να διασφαλίσουμε το δικαίωμα στη διαμαρτυρία, και ότι εκείνοι δεν θα είναι σε θέση να αποκρύψουν στοιχεία ή να παρακωλύσουν τη δικαιοσύνη. Πρέπει να επανιδρύσουμε την αστυνομία, ώστε η Χιλή να έχει επαγγελματικούς, αποτελεσματικούς και διαφανείς θεσμούς επιβολής του νόμου».

Η χιλιανή αντιπολίτευση επιχειρεί επίσης να καθαιρέσει τον υπουργό εσωτερικών Βίκτορ Περέζ, μόλις δύο μήνες μετά τον διορισμό του.

Ο πρόεδρος Σεμπαστιάν Μπινέρα κατόρθωσε να αποφύγει μόλις και μετά βίας την απομάκρυνσή του από την εξουσία, εξαιτίας της αντίδρασής του στις διαδηλώσεις. Ο πρώην υπουργός εσωτερικών, Αντρές Τσάντγουικ «έπεσε» τον Δεκέμβριο, ενώ του απαγορεύτηκε η εκλογή σε δημόσιο αξίωμα για τα επόμενα πέντε χρόνια εξαιτίας της «συστηματικής καταπάτησης ανθρώπινων δικαιωμάτων».

Διεθνείς ΜΚΟ έχουν επίσης ενώσει τις φωνές τους με τις επικρίσεις.

Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη περιγράφει λεπτομερώς συστηματική καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκ μέρους των Καραμπινέρος, ενώ απαιτεί να δοθεί τέλος στην «παράδοση ατιμωρησίας».

«Δεν πρόκειται για μεμονωμένα περιστατικά στα οποία οι αστυνομικοί δεν ακολούθησαν το πρωτόκολλο. Αυτή η έκθεση είναι η κορύφωση μιας έρευνας που διήρκεσε ένα έτος και ανακάλυψε ότι οι παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων και η υπερβολική χρήση βίας είναι απολύτως κανονικοποιημένες, όπως είναι και η ατιμωρησία που απολαμβάνουν οι δράστες», δήλωσε η Έρικα Γκεβάρα-Ρόσας, διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Νότια Αμερική.

«Οι αξιωματικοί που κατέχουν τις υψηλότερες θέσεις στο σώμα θα πρέπει να υποβληθούν σε ποινική έρευνα, για τις ευθύνες τους στην ανοχή και διευκόλυνση αυτών των παραβάσεων».

Πτώση της δημοτικότητας των Καραμπινέρος

Η φήμη των Καραμπινέρος έχει επιδεινωθεί σφοδρά. Το 2016 ήταν ο θεσμός που έχαιρε της μεγαλύτερης εκτίμησης στη Χιλή. Όμως έρευνα που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα έδειξε ότι πλέον είναι δημοφιλείς μόλις στο 36% του πληθυσμού.

Αυτή η πτώση επιταχύνθηκε από μια απάτη υπεξαίρεσης χρημάτων που συνεχιζόταν επί σειρά ετών – θεωρείται η μεγαλύτερη υπόθεση απάτης που έχει εκτυλιχθεί ποτέ στη Χιλή – αλλά και από ένα σκάνδαλο με αστυνομικούς να καταδικάζονται για το «φύτεμα» ενοχοποιητικών στοιχείων σε κινητά τηλέφωνα υπόπτων.

Η δολοφονία του ιθαγενούς Καμίλο Κατριγιάνκα, από επίλεκτη ομάδα της αστυνομίας τον Νοέμβριο του 2018, πυροδότησε επίσης εντάσεις.

Προβληματική κουλτούρα

Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι περισσότεροι από 3.500 αξιωματικοί των Καραμπινέρος έχουν ολοκληρώσει εκπαίδευση σεβασμού στα ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ ο πρόεδρος έχει ζητήσει τρεις νόμοι που σχετίζονται με την ασφάλεια να συζητηθούν από τη γερουσία.

«Αν και έχουν υπάρξει μεταρρυθμίσεις, η κουλτούρα των Καραμπινέρος παραμένει σε μεγάλο βαθμό αναλλοίωτη», δήλωσε στον Guardian η Λουτσία Νταμέρτ, κοινωνιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο με εξειδίκευση στην εγκληματικότητα και την ασφάλεια.

«Ο θεσμός παραμένει συγκεντρωτικός, αυτόνομος και προστατευμένος από την κριτική – και η πειθαρχία οικοδομείται και συντηρείται γύρω από την αντίληψη ότι όλοι τους μάχονται απέναντι σε έναν κοινό εχθρό».

Νέες διαδηλώσεις αναμένεται να ξεσπάσουν στις 18 Οκτωβρίου, στην επέτειο της περσινής εξέγερσης, και σχεδόν 40.000 αστυνομικοί θα πλημμυρίσουν τους δρόμους.

Μια εβδομάδα αργότερα, στις 25 Οκτωβρίου, οι Χιλιανοί θα κληθούν να αποφασίσουν μέσα από δημοψήφισμα αν η χώρα τους θα πρέπει να προχωρήσει σε αναθεώρηση του συντάγματος, το οποίο χρονολογείται στην περίοδο της δικτατορίας Πινοσέτ.

Πηγή: www.theguardian.com