Το στοίχημα οι δημόσιες επιχειρήσεις να παράγουν περισσότερο και να ξοδεύουν λιγότερο, ώστε να μη χρειάζεται το κράτος να τις χρηματοδοτεί από το υστέρημα του έλληνα φορολογουμένου, φαίνεται να κερδίζει η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών & Περιουσίας (ΕΕΣΥΠ), που από το 2017 είναι ο φορέας υπό τη σκέπη του οποίου βρίσκονται το ΤΑΙΠΕΔ, η ΕΤΑΔ και 13 εμβληματικές ΔΕΚΟ, μεταξύ των οποίων η ΕΥΔΑΠ, ο ΟΑΣΑ, τα ΕΛΤΑ η ΓΑΙΑΟΣΕ κ.ά.
Η ΕΕΣΥΠ, ή αλλιώς Υπερταμείο, κατάρτισε για πρώτη φορά ενοποιημένο ισολογισμό το 2018, ώστε να καταγραφεί η δημόσια περιουσία, και προχώρησε σε δραστικές αλλαγές στα διοικητικά συμβούλια των ΔΕΚΟ τοποθετώντας επαγγελματίες managers. Τα αποτελέσματα του 2019 φαίνεται να δικαιώνουν την προσπάθεια, αφού ο ενοποιημένος ισολογισμός της ΕΕΣΥΠ κατέγραψε κέρδη 191,7 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών 132,5 εκατ. ευρώ το 2018. Μια επίδοση που θα ήταν ακόμη καλύτερη αν δεν υπήρχαν οι ζημιές των ΕΛΤΑ.
Το μέρισμα που θα αποδοθεί στο Δημόσιο φτάνει τα 42 εκατ. ευρώ, ενώ τα διαθέσιμα στο ταμείο της εταιρείας ανέρχονται στα 72 εκατ. ευρώ, τα οποία θα χρηματοδοτήσουν επενδύσεις των θυγατρικών. Η διευθύνουσα σύμβουλος του Υπερταμείου Ράνια Αικατερινάρη μιλά στο «Βήμα της Κυριακής» για το άλμα της κερδοφορίας των θυγατρικών της ΕΕΣΥΠ, για την ανάγκη σύστασης ενός φορέα που θα εποπτεύει τις ΔΕΚΟ, όπως το Υπερταμείο, αλλά και για το ψηφιακό μέλλον των δημόσιων επιχειρήσεων.
Το 2019 κατεγράφη ένα άλμα στα κέρδη των ΔΕΚΟ. Από ζημιές 132 εκατ. σε θετικό αποτέλεσμα 191,7 εκατ. ευρώ. Αρκούσε απλώς μια ορθολογική διαχείριση για να αντιστραφεί η εικόνα;
«Σίγουρα αυτό το άλμα δεν προέκυψε από τη μια μέρα στην άλλη. Είναι αποτέλεσμα επίμονης και συστηματικής δουλειάς από τη διοίκηση αλλά και ομάδες επαγγγελματιών που έβαλαν τον πήχη ψηλά. Η ΕΕΣΥΠ πρωτολειτούργησε το έτος 2017 με μόνο 2 θυγατρικές (ΤΑΙΠΕΔ και ΕΤΑΔ), ενώ το 2018 ήταν η πρώτη χρονιά που απέκτησε τη συμμετοχή του ελληνικού Δημοσίου σε ακόμα 13 δημόσιες επιχειρήσεις, καθώς και στις θυγατρικές και συγγενείς τους επιχειρήσεις.
Αρα, μέσα σε αυτά τα δύο χρόνια έχει σημασία να πούμε ότι δεν ήρθαν τυχαία αυτά τα καλά αποτελέσματα. Πετύχαμε επειδή προσπαθούμε να εμπεδώσουμε την αξιοκρατία, να ενισχύσουμε την εταιρική κουλτούρα και να επιβραβεύσουμε την αποτελεσματικότητα.
Αν χρειάζεται να αντλήσουμε ένα δίδαγμα από την κερδοφορία της ΕΕΣΥΠ, είναι να κατανοήσουμε τη σημασία της ενεργής παρακολούθησης εταιρειών του ευρύτερου δημόσιου τομέα, με στόχο την ενίσχυση των εσόδων του Δημοσίου αλλά και τη μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε κρίσεις, τη συνεχή βελτίωση της αποδοτικότητας, όπως και των παρεχόμενων υπηρεσιών. Το μέρισμα που θα αποδοθεί στο Δημόσιο αυξήθηκε από 7 εκατ. σε 42 εκατ. ευρώ, με τριπλό αποτύπωμα: ενισχύει τη δημιουργία δημοσιονομικού χώρου, στηρίζει την οικονομία και τροφοδοτεί το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων».
Πόσο θα επηρεάσει η πανδημία τα μεγέθη του 2020;
«Οπως αντιλαμβάνεστε, το 2020 είναι μια διαφορετική χρονιά, γεμάτη με μεγάλες και απρόσμενες προκλήσεις. Εως και το πρώτο τρίμηνο του 2020 οι επιδόσεις της πλειοψηφίας των εταιρειών μας συνέχισαν, με ακόμη μεγαλύτερη ταχύτητα από το 2019, τη βελτίωση των εσόδων και της κερδοφορίας τους. Ωστόσο, από τα μέσα Μαρτίου, με το ξέσπασμα της πανδημίας, επηρεάστηκαν σημαντικά όλοι οι τομείς της οικονομικής δραστηριότητας.
Η πανδημία ανέκοψε την ανοδική πορεία – και ειδικά σε κάποιους κλάδους οι επιπτώσεις ήταν μεγάλες –, ωστόσο η βελτίωση των επιδόσεων που προηγήθηκε επιτρέπει στις περισσότερες από τις θυγατρικές να έχουν επαρκή ταμειακά διαθέσιμα και κέρδη προηγούμενων περιόδων για να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της πανδημίας, όπως μείωση των εσόδων ή και καθυστέρηση των εισπράξεων των απαιτήσεων».
Ποιο είναι το μέλλον ενός φορέα όπως η ΕΕΣΥΠ; Πώς θα είναι η επόμενη μέρα;
«Πρέπει να θυμίσω ότι η ουσιαστική λειτουργία της ΕΕΣΥΠ συμπλήρωσε κάτι περισσότερο από τρία χρόνια, καθώς η συγκρότηση Διοικητικού Συμβουλίου έγινε στις αρχές του 2017, με μεγάλη αμφισβήτηση. Στα χρόνια που ακολούθησαν, και παρά τις προκλήσεις, καταφέραμε και βελτιώσαμε τη λειτουργία, την αποτελεσματικότητα αλλά και την κοινωνική αξία που περιμένει ο μοναδικός μέτοχός μας, το ελληνικό Δημόσιο. Η ίδρυση της ΕΕΣΥΠ έπρεπε να είχε γίνει ακόμα κι αν δεν είχε μπει η χώρα στη δημοσιονομική κρίση, ακόμα κι αν δεν ήταν πρόταση πιστωτών της χώρας. Εμείς οι Ελληνες, πιστεύω, χρειαζόμαστε έναν ενιαίο φορέα διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου, όπως είναι η ΕΕΣΥΠ, που στην πράξη είναι ένας επιχειρησιακός βραχίονας του κράτους, που βάζει κανόνες υπεύθυνσης διοίκησης και διαφάνειας και επίσης θέτει επιχειρηματικούς και λειτουργικούς στόχους που παρακολουθεί συστηματικά.
Αλλωστε δεν είναι μοναδική περίπτωση. Πολλά κράτη στην Ευρώπη και στον κόσμο δημιούργησαν παρόμοια ταμεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων. Κάποια από αυτά, αν και ξεκίνησαν με δειλά και προσεκτικά βήματα, καταφέρνουν εντυπωσιακά αποτελέσματα. Δεν βασίζονται μόνο στη διαχείριση του φυσικού πλούτου μιας χώρας (χαρακτηριστικότερο είναι το fund της Νορβηγίας), αλλά επενδύουν και προωθούν την καινοτομία και την εξωστρέφεια, με χαρακτηριστικό success story το αντίστοιχο fund της Σιγκαπούρης, το οποίο ιδρύθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ‘70 και έως σήμερα έχει βοηθήσει τη χώρα να αντεπεξέλθει τεσσάρων σοβαρών κρίσεων.
Το αποτύπωμα αυτών των οργανισμών ήταν η αλλαγή της νοοτροπίας αλλά και των δυνατοτήτων αξιοποίησης περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου, που όχι μόνο παράγουν οικονομική αξία, αλλά βάζουν τις βάσεις για προστασία από απρόβλεπτους κινδύνους».
Από τη «χαρτούρα» στην ψηφιακή εποχή
Τους τελευταίους μήνες δίνεται έμφαση στον τομέα της τεχνολογίας. Πόσο εύκολη είναι η μετάβαση από την ατελείωτη χαρτούρα των ΔΕΚΟ στην ψηφιακή εποχή;
«Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι ανάμεσα στις μεγαλύτερες προτεραιότητές μας. Οι θυγατρικές μας εργάζονται αυτή τη στιγμή προς αυτή την κατεύθυνση, τόσο ως προς τις εσωτερικές τους λειτουργίες όσο και ως προς τις υπηρεσίες προς τον πελάτη.
Προκειμένου να ενθαρρύνουμε ακόμα περισσότερο αυτή την προσπάθεια, και να δημιουργήσουμε πιο γρήγορα την απαιτούμενη κουλτούρα καινοτομίας, που προϋποθέτει και τη δημιουργία του αντίστοιχου οικοσυστήματος, συστήσαμε το Δίκτυο Καινοτομίας της ΕΕΣΥΠ, στα πλαίσια του οποίου στελέχη από τις θυγατρικές μας συνεργάζονται, ανταλλάσσουν ιδέες και εξερευνούν νέες πρακτικές. Αυτό όμως ήταν μόνο η αρχή.
Σχεδιάζουμε τη δραστηριοποίηση της ΕΕΣΥΠ στο πλαίσιο ενός Κόμβου Ψηφιακής Καινοτομίας, όπου οι συνεργασίες με ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς φορείς, φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης και τον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβανόμενων νεοφυών επιχειρήσεων στο πεδίο τεχνολογιών αιχμής (AI, blockchain, IoT κ.α.), θα επιτρέψουν δράσεις “δοκιμής πριν την επένδυση” (test before invest) για ψηφιακές λύσεις άμεσου ενδιαφέροντος των θυγατρικών της ΕΕΣΥΠ καθώς και δράσεις ενίσχυσης των ψηφιακών δεξιοτήτων των στελεχών των εταιρειών της.
Ενα άλλο σημαντικό γεγονός, σύμφωνα και με νόμο που πρόσφατα ψηφίστηκε στη Βουλή, είναι η δημιουργία μιας νέας θυγατρικής της ΕΕΣΥΠ, που θα χρηματοδοτεί την ανάπτυξη συστημάτων και εφαρμογών που αξιοποιούν το γρήγορο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας 5G. Τέλος, στοχεύουμε και στην αξιοποίηση ευκαιριών χρηματοδότησης από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και στον τομέα των ψηφιακών επενδύσεων, έχοντας καταθέσει σε συνεργασία με τις θυγατρικές της έναν κατάλογο με επιλεγμένα έργα που ανταποκρίνονται στους άξονες της ψηφιακής μεταρρύθμισης, της πράσινης οικονομίας και της βελτίωσης των υποδομών».
