Σαφές μήνυμα προς την Τουρκία να αποσύρει το Oruc Reis από το Καστελόριζο έστειλαν ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Γερμανό υπουργό Εξωτερικών Χάικο Μάας κατά τη συνάντησή τους απόψε στο μέγαρο Μαξίμου.
Αντί για διερευνητικές έστειλε το Oruc Reis
Ο Έλληνας πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι υπ’ αυτές τις συνθήκες της κλιμάκωσης των προκλήσεων από την Τουρκία, δεν μπορεί να γίνει καμία συζήτηση, ενώ από την πλευρά του ο Χάικο Μάας σημείωσε πως η Τουρκία με τη στάση της αντιβαίνει τα συμφωνηθέντα για την έναρξη των διερευνητικών επαφών.
«Είχαμε συμφωνήσει με την Τουρκία για τις διερευνητικές επαφές. Όμως αντί για ημερομηνία, έχουμε το Oruc Reis εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Δεν συζητάμε υπό αυτές τις συνθήκες. Προσφέραμε στην Τουρκία μια σαφή επιλογή στην τελευταία σύνοδο κορυφής: Ή μια ανανεωμένη εταιρική σχέση ή συνέπειες σε περίπτωση που συνεχιστεί η προκλητικότητα. Η Τουρκία επέλεξε τη δεύτερη οδό», είπε ο κ. Μητσοτάκης.
Παράλληλα τόνισε επίσης πως θα θέσει το ζήτημα των τουρκικών προκλήσεων στη Σύνοδο Κορυφής.
Η Τουρκία επιλέγει το δρόμο των κυρώσεων
Στην έναρξη της συνάντησης, ο Πρωθυπουργός έκανε την ακόλουθη δήλωση:
Καλώς ορίσατε, για άλλη μια φορά, εν μέσω αυτών των ιδιαίτερα δύσκολων συνθηκών, δεδομένων των όσων συνέβησαν τις τελευταίες ημέρες. Θεωρώ πως κανείς δεν θα μπορούσε να είναι ικανοποιημένος με τις πρόσφατες εξελίξεις, ειδικά υπό το φως των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Είναι πολύ σημαντικό να υπενθυμίσουμε σε όλους πως τα όσα συμφωνήθηκαν στις Βρυξέλλες ήταν απολύτως ξεκάθαρα.
Διαβάζω ενδεικτικά μια πρόταση: «Η επιδίωξη διαλόγου με καλή πίστη και η αποχή από μονομερείς ενέργειες που αντιβαίνουν στα συμφέροντα της ΕΕ και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ αποτελεί απόλυτη προϋπόθεση», κάτι που σημαίνει δηλαδή ότι αποτελεί προϋπόθεση για την βελτίωση της σχέσης μας με την Τουρκία. Αυτό που έχουμε δει έκτοτε είναι την επανάληψη των δραστηριοτήτων του Oruc Reis και φυσικά επίσης το άνοιγμα του περίκλειστου παραλιακού μετώπου στα Βαρώσια της Κύπρου, που παρέμενε κλειστό για 46 χρόνια.
Στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δώσαμε στην Τουρκία μια ξεκάθαρη επιλογή. Είτε την ανανέωση των σχέσεων της με την Ευρώπη είτε να αντιμετωπίσει συνέπειες αν συνεχιστεί αυτή η επιθετική συμπεριφορά. Δυστυχώς, φαίνεται πως – προς το παρόν – η Τουρκία έχει επιλέξει τον δεύτερο δρόμο. Θα πρέπει να θυμόμαστε πως στην Παράγραφο 21 των συμπερασμάτων του Συμβουλίου, καταστήσαμε σαφές πως στην περίπτωση που συνεχιστούν οι μονομερείς ενέργειες και οι προκλήσεις εκ μέρους της Τουρκίας κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου, εμείς – ως Ευρωπαϊκή Ένωση – θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα διαθέσιμα εργαλεία και όλες τις επιλογές που διαθέτουμε. Θα παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις και θα λάβουμε τις κατάλληλες αποφάσεις το αργότερο ως τον Δεκέμβριο.
Εμπλοκή σε μια αχρείαστη διπλωματία των κανονιοφόρων
Αυτή είναι η πραγματικότητα που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Θα ήθελα να επαναλάβω ότι έχουμε κάθε πρόθεση να ξεκινήσουμε έναν παραγωγικό διάλογο με την Τουρκία. Γνωρίζετε πως και με την διαμεσολάβηση της Γερμανίας συμφωνήσαμε – τουλάχιστον δύο φορές – να επανεκκινήσουμε τις διερευνητικές επαφές από το σημείο όπου είχαν σταματήσει τον Μάρτιο του 2016, με στόχο την επίτευξη συμφωνίας για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών μας.
Αυτό ήταν το αντικείμενο εκείνων των διερευνητικών επαφών. Και δυστυχώς αντί να ορίσουμε μια ημερομηνία – ο κ. Τσαβούσογλου είπε στον Υπουργό κ. Δένδια πριν από λιγότερο από μια εβδομάδα ότι η Τουρκία θα καλούσε την Ελλάδα για την έναρξη των διερευνητικών επαφών – και αντί για μια ημερομηνία έναρξης των διερευνητικών επαφών έχουμε το Oruc Reis να πλέει εντός της ελληνικής αποκλειστικής οικονομικής ζώνης.
Προφανώς δεν θα προχωρήσουμε σε συζητήσεις υπό αυτές τις συνθήκες, με ένα πλοίο να βρίσκεται εν πλω και αναμένω ότι το ζήτημα θα συζητηθεί εκ νέου στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, έτσι ώστε να εξετάσουμε τις τελευταίες εξελίξεις. Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω ξανά για την ενεργό διπλωματική σας στάση.
Ας ελπίσουμε ότι σύντομα θα φτάσουμε στο σημείο που, όντως, θα κάτσουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και θα συζητήσουμε, σαν λογικοί άνθρωποι. Δεν αναφέρομαι σε εμάς. Καταλαβαίνετε. Να συζητήσουμε αντί για την εμπλοκή σε μια αχρείαστη διπλωματία των κανονιοφόρων».
Γερμανική κατανόηση
Από την πλευρά του, ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας σημείωσε πως «αυτά που είδαμε με το άνοιγμα των Βαρωσίων και το Oruc Reis, αντιβαίνουν πλήρως στα συμφωνηθέντα. Έχω κατανόηση ότι στην Ελλάδα υπάρχει ενόχληση και εκνευρισμός. Και δεν είναι η πρώτη φορά που διακόπτεται η ρότα που χαράσσεται μέσω τουρκικών προκλήσεων».
Μάλιστα ο Χάικο Μάας που έφτασε στην Αθήνα από τη Λευκωσία όπου και είχε συναντήσεις με την ηγεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας έστειλε σαφές μήνυμα προς την Άγκυρα πως «είναι πλέον υπόθεση της Τουρκίας να δημιουργήσει εκείνες τις συνθήκες και την ατμόσφαιρα για να υπάρχει εν τέλει η δυνατότητα διεξαγωγής των διερευνητικών συνομιλιών χωρίς περαιτέρω προκλήσεις».
Ο κ. Μάας τόνισε πως η Γερμανία και η ΕΕ στέκονται αλληλέγγυες στο πλευρό της Κύπρου και της Ελλάδας. Πρόσθεσε πως «η Γερμανία συνεχίζει να είναι πρόθυμη να στηρίξει με όλες της τις δυνάμεις κάθε προσπάθεια αναζήτησης λύσεων και κυρίως στο πλαίσιο της Προεδρίας (της ΕΕ), που έχουμε αναλάβει αυτό το εξάμηνο».
Ο Γερμανός ΥΠΕΞ είπε πως οι τελευταίες κινήσεις του Όρουτς Ρέις «στις αμφιλεγόμενες θαλάσσιες περιοχές του Καστελόριζου δεν είναι παρά το αντίθετο ακριβώς ενός Μέτρου Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης όπως εμείς το αντιλαμβανόμαστε».
Πρόσθεσε πως «σε περίπτωση που θα προβεί το σκάφος αυτό σε νέες έρευνες για φυσικό αέριο στις αμφισβητούμενες θαλάσσιες περιοχές αυτό θα αποτελεί πραγματικά σοβαρό πλήγμα στις προσπάθειες αποκλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο και εκ μέρους της Γερμανίας και στις περαιτέρω εξελίξεις των ευρωτουρκικών σχέσεων».
Κυρώσεις
Από το πρωί η Αθήνα έχει ξεκαθαρίσει με αλλεπάλληλες δηλώσεις τόσο του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, του κυβερνητικού εκπροσώπου Στέλιου Πέτσα και του υπουργού Επικρατείας Γιώργου Γεραπετρίτη πως υπό τις παρούσες συνθήκες με την Τουρκία να προτίθεται να στείλει το Oruc Reis 6,5 μίλια από το Καστελόριζο, δεν υπάρχει καμία περίπτωση η Ελλάδα να συζητήσει στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών.
Ουσιαστικά αυτό ξεκαθάρισε σήμερα και ο Κυριάκος Μητσοτάκης και πλέον η Ελλάδα στην επικείμενη σύνοδο Κορυφής στις 15 και 16 Οκτωβρίου θα θέσει θέμα επιβολής κυρώσεων, καθώς η Τουρκία με τη στάση της κάνει σαφές ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να φτάσουμε μέχρι το Δεκέμβριο για να επανεξετάσουν τη στάση τους οι Ευρωπαίοι.
Ο Αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς καταδίκασε τις ενέργειες της Τουρκίας και προειδοποίησε για την επιβολή κυρώσεων.
«Καταδικάζω απερίφραστα τις νέες έρευνες του πλοίου Oruc Reis στα ελληνικά χωρικά ύδατα και το άνοιγμα των Βαρωσίων στην Κύπρο. Και οι δύο κινήσεις παραβιάζουν ξεκάθαρα το διεθνές δίκαιο», έγραψε ο Αυστριακός καγκελάριος.
Και πρόσθεσε: «Αν η Τουρκία συνεχίσει να παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, θα βρεθεί αντιμέτωπη με την απειλή κυρώσεων της ΕΕ. Επίσης, θα πρέπει να σταματήσουν οι διαπραγματεύσεις με την ΕΕ».
Σημείο μηδέν
Πάντως η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο βρίσκεται στο σημείο μηδέν, καθώς η Τουρκία δεν αμφισβητεί μόνο κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, αλλά και μέρος της κυριαρχίας της όπως είναι το δικαίωμα της επέκτασης των χωρικών υδάτων από τα 6 στα 12 μίλια.
Είναι χαρακτηριστικά τα όσα είπε ο Κωνσταντίνος Φίλης στο in.gr αλλά και τα όσα δήλωσε ο υποναύαρχος ε.α. του Πολεμικού Ναυτικού Στέλιος Φενέκος σχολιάζοντας τις εξελίξεις με την έξοδο του ερευνητικού πλοίου στην ανατολική Μεσόγειο.
Ο κίνδυνος τετελεσμένων
«Το κρίσιμο ζήτημα είναι μέχρι πού θα φτάσει τις έρευνες το Oruc Reis και αν τελικά θα παραβιάσει τα 6-12 ναυτικά μίλια του Καστελόριζου, που είναι η κόκκινη γραμμή για την Αθήνα» είπε ο κ. Φενέκος.
Μιλώντας στον ρ/σ Θέμα ο κ. Φενέκος εμφανίστηκε επικριτικός απέναντι σε όσους κάνουν λόγο για δυναμική απάντηση της Ελλάδας στη νέα τουρκική πρόκληση λέγοντας τα εξής:
«Αν συνεχιστεί η πολεμική ρητορική, για το αν δηλαδή θα βουλιάξει ο ελληνικός στρατός το Oruc Reis, θα πρέπει είτε να το κάνει είτε να σταματήσει αυτή η ρητορική» είπε διευκρινίζοντας ωστόσο πως ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι casus belli για την Άγκυρα.
Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα δεν πρέπει επ’ ουδενί επιχειρησιακά να επιτρέψει να εισέλθει το Oruc Reis σε περιοχή που βρίσκεται στα 6,5 ναυτικά μίλια από το Καστελόριζο, ξεκαθαρίζει ο κ. Φίλης αφού -όπως εξηγεί- αυτό θα συνεπαγόταν απώλεια του νόμιμου δικαιώματος της Ελλάδας για επέκταση των χωρικών υδάτων της στα 12 ν.μ. Με άλλα λόγια, η Τουρκία θα έχει καταφέρει να δημιουργήσει μια τετελεσμένη κατάσταση εις βάρος της χώρας μας.
«Θα πρέπει να σταματήσουμε το Oruc Reis εξαντλώντας προφανώς τα διπλωματικά περιθώρια, αλλά υψώνοντας ταυτόχρονα επιχειρησιακό τείχος απέναντι στο τουρκικό ερευνητικό. Η Ελλάδα δεν πρέπει επιχειρησιακά να επιτρέψει να εισέλθει σε περιοχή που βρίσκεται στα 6.5 μίλια από το Καστελόριζο. Γιατί, αν το επιτρέψουμε αυτό και αρχίσουμε να το κυνηγάμε με πολεμικά πλοία, τότε θα έχουμε αποτύχει» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Νέες απειλές πολέμου από τον Τσελίκ
Σε ακόμη μια απειλή πολέμου με αφορμή την παράνομη επανέναρξη των ερευνών του Oruc Reis ανοιχτά του Καστελόριζου προχώρησε ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος AKP της Τουρκίας, Ομέρ Τσελίκ.
Ο Τσελίκ σχολίασε την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο σε συνέντευξη Τύπου και αμφισβήτησε για άλλη μια φορά τη Συμφωνία της Σεβίλλης.
Σύμφωνα με το CNN Turk, ανέφερε: «Φαίνεται ότι όλες οι δηλώσεις διαφόρων χωρών μετά την επανέναρξη των επιχειρήσεων του Oruc Reis γράφτηκαν από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών. Τίποτα δεν μπορεί να επιτευχθεί με εκφοβισμούς και επιβολές. Εάν εναντιωνόμαστε σε μια δύναμη που δεν εκτιμά τις διπλωματικές προσπάθειες και με συνεχείς απειλές προσπαθεί να παραβιάσει τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου, τότε είμαστε έτοιμοι να της απαντήσουμε τόσο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων όσο και στο πεδίο [της μάχης]».
Για το άνοιγμα των Βαρωσίων, ο εκπρόσωπος του ΑΚΡ σχολίασε ότι δεν υπάρχει άδικη μεταχείριση. «Υποστηρίζουμε την ΤΔΒΚ, πήραν τη σωστή απόφαση. Αυτή η περιοχή ανήκει στους Τουρκοκύπριους. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να επέμβει».
Ακάρ: Μην μας δοκιμάσετε
Νωρίτερα, ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας, Χουλουσί Ακάρ ισχυρίστηκε πως η χώρα του ζητά την έναρξη διαλόγου για την επίλυση θεμάτων σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
Παράλληλα, ωστόσο, προειδοποίησε «να μην δοκιμάσει κανείς» την Τουρκία: «Μην μας δοκιμάσετε. Ας λύσουμε ό,τι χρειάζεται μέσω συνομιλιών, μέσω διαλόγου».
