Πολιτικό σεισμό προκαλεί στην Κύπρο η δημοσίευση έρευνας του τηλεοπτικού δικτύου Al Jazeera για τα «χρυσά» διαβατήρια στην Κύπρο.
Tο πρακτορείο εμπλέκει μάλιστα δύο μέλη της κυπριακής Βουλής: τον πρόεδρό της, Δημήτρη Συλλούρη, και τον βουλευτή του ΑΚΕΛ, Χρήστο Τζιοβάννη, οι οποίοι εμφανίζονται να «διαπραγματεύονται» με «μεσάζοντες» για την απόκτηση διαβατηρίων από Κινέζους «επενδυτές» που έχουν προβλήματα με το νόμο.
Η ενδελεχής έρευνα του Al Jazeera περιλαμβάνει βίντεο – ντοκιμαντέρ διάρκειας σχεδόν μιας ώρας, με το όνομα «The Cyprus Papers Undercover» και σειρά δημοσιευμάτων για το ζήτημα.
Απίστευτες αποκαλύψεις
Δημοσιογράφοι του Al Jazeera υποδύονται δυνητικούς επενδυτές στην προσπάθεια να «αποκαλύψουν» πώς οι υψηλότερες πολιτικές τάξεις της χώρας είναι πρόθυμες να βοηθήσουν και να υπονομεύσουν καταδικασμένους εγκληματίες να αποκτήσουν κυπριακή ιθαγένεια, παρέχοντάς τους πρόσβαση στις εσωτερικές αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ταξίδια χωρίς βίζα.
Στο βίντεο, παρουσιάζεται ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Χ. Τζιοβάννης, με τον δικηγόρο του Α. Πιττάτζιη να συνομιλούν με τους υπό κάλυψη δημοσιογράφους του Al Jazeera σε κάποιο εστιατόριο. Άτομο από την ομάδα του κ. Τζιοβάνη λέει σε κάποιο από τους μεσάζοντες ότι μπορούν να αλλάξουν το όνομα του ενδιαφερόμενου για διαβατήριο και γελώντας λέει ότι «φυσικά μπορούμε να το κάνουμε αυτό, εδώ είναι Κύπρος».
Σε κάποια στιγμή φαίνεται ο Πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής Δημήτρης Συλλούρης να λέει στο συνομιλητή του, να μην πει σε κανένα τίποτα γιατί πρέπει να προστατεύσει το όνομα του.
Στη συνέχεια οι υπό κάλυψη δημοσιογράφοι επισκέπτονται το γραφείο του δικηγόρου Α. Πιττάτζιη ο οποίος επαναλαμβάνει ότι για όλα τα προβλήματα έχει λύσεις ο βουλευτής Χ. Τζιοβάνης. Σε κάποια στιγμή ο δικηγόρος περιγράφει τη δομή του Κυπριακού υπουργείου Εσωτερικών και λέει ότι ο Γενικός Διευθυντής του υπουργείου Κ. Κυπριανού είναι πολύ καλός φίλος του Χριστάκη (Χ. Τζιοβάνη).
Σε γεύμα στο σπίτι του βουλευτή του ΑΚΕΛ στην παρουσία του υποτιθέμενου μεσάζοντα επενδυτή (υπό κάλυψη δημοσιογράφο του Al Jazeera) συμμετέχει και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής Δημήτρης Συλλούρης ο οποίος λέει στον «μεσάζοντα» ότι είναι μέλος της Βουλής εδώ και 28 χρόνια και τονίζει δύο φορές; «Τώρα είμαι ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου».
Αφού ο «μεσάζοντας» τον ενημερώνει για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει με τον νόμο ο πελάτης του, ο Δημήτρης Συλλούρης τον ρωτάει αν μπορεί να χρησιμοποιήσει άλλο όνομα και του προτείνει την λύση να μεσολαβήσει ώστε να αποκτήσει διαβατήριο από άλλη ευρωπαίκή χώρα.
Τον διαβεβαιώνει ότι γνωρίζει τους Προέδρους των Κοινοβουλίων της Μάλτας, της Σλοβενίας και της Λετονίας. Στη συνέχεια του προτείνει όπως φιλοξενήσει για δύο ημέρες τον πελάτη του στην Κύπρο και του λέει ότι θα τον συναντήσει και θα τον βοηθήσει όσο μπορεί και πως θα γίνει νέο σχέδιο για τον τρόπο που θα επιτευχθεί ο στόχος του.
Τα Cyprus Papers
Οι αποκαλύψεις έρχεται δύο μήνες μετά τη δημοσίευση της Ερευνητικής Μονάδας του Al Jazeera, The Cyprus Papers, που αφορούσε διαρροή 1.400 εγγράφων «που δείχνουν ότι η Κύπρος δεν κατάφερε να συμμορφωθεί με τους δικούς της νόμους και επέτρεψε στους καταδικασθέντες εγκληματίες και φυγάδες να αποκτήσουν την ιθαγένεια της».
Επισημαίνεται ότι μετά την έρευνα, η Κύπρος υπερασπίστηκε το πρόγραμμα, λέγοντας ότι υπήρξαν πολλά λάθη τα τελευταία χρόνια, αλλά η αυστηρότερη νομοθεσία και οι έλεγχοι ιστορικού των αιτούντων ήταν αρκετοί για να εμποδίσουν τους εγκληματίες να αποκτήσουν διαβατήριο.
Καταδικασμένος Κινέζος επιχειρηματίας
Το δημοσίευμα επαναλαμβάνει ότι η κυπριακή υπηκοότητα μπορεί να αποκτηθεί σε όποιον επενδύει τουλάχιστον 2,5 εκατομμύρια δολάρια στη χώρα, συχνά μέσω επενδύσεων σε ακίνητα.
Από το 2013, όταν ξεκίνησε το πρόγραμμα διαβατηρίων, η χώρα έχει κερδίσει περισσότερα από επτά δισεκατομμύρια ευρώ (8 δισεκατομμύρια δολάρια). Το ποσό χρησιμοποιείται για να διατηρηθεί, όπως αποκαλεί το Πρακτορείο του Κατάρ, «η αποτυχημένη οικονομία του έθνους».
Αν και νόμιμο, το πρόγραμμα επικρίνεται τακτικά από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΜΚΟ κατά της διαφθοράς, λέγοντας ότι διευκόλυνε τη νομιμοποίηση εσόδων από κλοπές από τη Ρωσία και όχι μόνο.
Χρησιμοποιώντας έναν μυστικό πράκτορα που ονομάζεται Μπίλι, ο οποίος ισχυρίζεται στο βίντεο ότι εκπροσωπεί Κινέζους επενδυτές που καταδικάστηκαν σε επτά χρόνια φυλάκισης για ξέπλυμα χρήματος, η Ερευνητική Μονάδα του Al Jazeera απέκτησε πρόσβαση σε μερικούς από τους υψηλότερους πολιτικούς της χώρας που συμμετείχαν στο σχέδιο.
Από την αρχή, ο Μπίλι ήταν αποκαλυπτικός σχετικά με την ποινή φυλάκισης, η οποία πιθανότατα μπορούσε να αποκλείσει επίσημα τον «υποψήφιο» αιτούντα για το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα (CIP).
Το δημοσίευμα λέει ότι ο Μπίλι είχε λάβει διαβεβαιώσεις από όλους τους ομιλητές, από υψηλόβαθμο πολιτικό, δικηγόρους και ντιβέλοπερς ότι η ποινή φυλάκισης δεν θα αποτελούσε ζήτημα αρκεί να επενδυθούν αρκετά χρήματα.
«Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που αντιμετωπίζεται αυτό το ζήτημα στην Κύπρο», είπε ο Ανδρέας Πιττάτζιης, εγγεγραμμένος πάροχος υπηρεσιών για το ΚΕΠ. «Είχα έναν άντρα που ήταν υπό κράτηση για δύο χρόνια. Ήταν στη φυλακή για δύο χρόνια για διαφθορά και ξέπλυμα χρήματος. Είχαμε τρόπους να δικαιολογήσουμε τα πάντα και πέρασε με την έγκριση της αίτησης διαβατηρίου του. Τώρα περιμένει τη βίζα του. Κανένα πρόβλημα. »
«Φυσικά μπορούμε να αλλάξουμε το όνομά του. Εδώ είναι Κύπρος.»
Ο Πιττάτζιης πρότεινε ακόμη και να αλλάξει το όνομα στο διαβατήριο, το οποίο, σε συνδυασμό με το νέο διαβατήριο, θα επέτρεπε σε έναν καταδικασμένο εγκληματία να αποκτήσει μια εντελώς νέα ταυτότητα.
«Φυσικά μπορούμε να αλλάξουμε το όνομά του. Αυτή είναι η Κύπρος », είπε.
Τα σχόλια του δικηγόρου επαναλήφθηκαν από υψηλόβαθμους πολιτικούς.
Ο Δημήτρης Συλλούρης και ο Χριστάκης Τζιοβάνη δήλωσαν ότι θα κάνουν ό, τι μπορούσαν για να αποκτήσουν διαβατήριο στον «μη υπάρχοντα εγκληματία» εργοδότη του Billy.
«Δεν είναι εύκολο. Αλλά μπορώ να υποσχεθώ, θα κάνουμε το καλύτερο. Και πιστεύω ότι έχουμε την εμπειρία », είπε ο Χριστάκης Τζιοβάνης.
Ο Συλλούρης προχώρησε ακόμη περισσότερο, λέγοντας: «Μπορείτε να του πείτε ότι θα έχει, χωρίς να αναφέρει το όνομά μου ή οποιονδήποτε άλλο, την πλήρη υποστήριξη της Κύπρου. Σε οποιοδήποτε επίπεδο – πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, όλα – εντάξει. »
Οικογενειακές αιτήσεις
Η ιθαγένεια μέσω του επενδυτικού προγράμματος είναι δημοφιλής σε άτομα από χώρες όπως η Ρωσία, η Κίνα και η Ουκρανία, παρέχοντάς τους πρόσβαση σε ευρωπαϊκές αγορές, ενώ προσφέρει επίσης την επιλογή αποθήκευσης των χρημάτων τους σε υπεράκτιες περιοχές.
Ως αποτέλεσμα, πολλές επιχειρήσεις, όπως ο Όμιλος Giovani, εταιρεία developer που ιδρύθηκε από εμπλεκόμενο βουλευτή, εξυπηρετούν τους πλούσιους επενδυτές.
Ο εκτελεστικός διευθυντής του Αντώνης Αντωνίου, δήλωσε ότι ο εργοδότης του Μπίλι πρέπει να έχει υπόψη ότι πρέπει να επενδύσει περισσότερα στην Κύπρο – έως και 20 εκατομμύρια ευρώ – παρά το ότι γνωρίζει ότι ήταν καταδικασμένος εγκληματίας.
Όσο περισσότερο επενδύετε, τόσο το πιθανότερο να έχετε πιο ευνοϊκούς όρους. Μπορείτε να παραλείψετε τη λίστα αναμονής, είπε.
Ο Πιττάτζιης εξήγησε ότι για την επίλυση τυχόν ζητημάτων που θα μπορούσαν να προκύψουν, οι αιτήσεις υποβάλλονται μέσω μελών της οικογένειας εκείνων που δεν επιτρέπεται να κάνουν αίτηση. Ο εγκληματίας, τότε, μπορεί να υποβάλει αίτηση αργότερα ως μέλος της οικογένειας.
«Είχα έναν πελάτη που ήθελε να κάνει μια επένδυση και δεν μπορούσε. Αλλά η γυναίκα του μπορούσε. Είχα έναν άλλο που δεν μπορούσε, αλλά ο γιος του μπορούσε », είπε ο δικηγόρος. «Δεν μπορείς να εξαφανίσεις τα προβλήματα. Μπορείτε να τα λύσετε. »
«Το σύστημα είναι σπασμένο»
Σύμφωνα με τον Laure Brillaud, Ανώτερο Υπεύθυνο Πολιτικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς ΜΚΟ Transparency International EU, το υλικό δείχνει ότι η Κύπρος δεν έχει αποτελέσματα ενάντια στην διαφθορά.
«Αυτό που αναδεικνύεται από όλα αυτά είναι ότι δεν είναι μόνο μερικά σάπια μήλα. Είναι το σύστημα που έχει σπάσει και δεν επιδέχεται την όποια επισκευή», δήλωσε ο Brillaud στο Al Jazeera ενώ καλεί την ΕΕ να αναλάβει δράση για να αλλάξει τα καθεστώτα διαβατηρίων που ισχύουν σήμερα.
Απάντηση από τους εμπλεκόμενους
Σε απάντηση σε ερωτήσεις του Al Jazeera, ο Πιττάτζιης είπε ότι κατάλαβε από την αρχή ότι η υπόθεση αφορούσε ξέπλυμα χρήματος και εγκληματικές δραστηριότητες και ότι ό, τι έκανε στη συνέχεια ισοδυναμούσε με «ψάρεμα για περισσότερες λεπτομέρειες».
Ανέφερε επίσης ότι, λίγες μέρες μετά την αποχώρηση των δημοσιογράφων του Al Jazeera από την Κύπρο και ενώ δεν είχε παραλάβει αντίγραφο του διαβατηρίου του προτεινόμενου αιτούντος, το ανέφερε στη μονάδα καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Ο Τζιοβάνης και ο Αντώνης Αντωνίου του Ομίλου Giovani είπαν στο Al Jazeera ότι μοιράστηκαν τις υποψίες τους σχετικά με τον προτεινόμενο αιτούντα με τον Πιττάτζιη.
Είπαν ότι οι συναλλαγές τους με τους μυστικούς δημοσιογράφους μας είχαν σκοπό να συγκεντρώσουν πληροφορίες για να υποστηρίξουν μια έκθεση προς τις αρχές χωρίς να τις τους αφήσουν να υποψιαστούν κάτι.
Ο Συλλούρης είπε ότι δεν παρείχε υπηρεσίες στον αιτούντα και αναφέρθηκε στην έκθεση κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες που έγινε στη συνέχεια από τον Πιττάτζιη.
