Το ερώτημα για την άφιξη ενός ψηφιακού νομίσματος από μια κεντρική τράπεζα είναι το «πότε» και όχι το «εάν».
Αυτό σημειώνει ο αρθρογράφος των Financial Τimes, Μάρτιν Σάντμπου, υποστηρίζοντας πως οι χώρες που θα πρωτοπορήσουν εκδίδοντας ένα επίσημο ηλεκτρονικό νόμισμα θα έχουν μεγάλο πλεονέκτημα.
Αφενός γιατί το ηλεκτρονικό νόμισμα συμβάλλει σε ένα περιβάλλον στο οποίο οι τοπικές επιχειρήσεις μπορούν να εφεύρουν οικονομική τεχνολογία που συνδέεται με ένα ψηφιακό σύστημα πληρωμών, αφετέρου δε επειδή οι χρήστες είναι πιθανόν να υιοθετήσουν πιο βολικές λύσεις πληρωμών.
Γεγονός επίσης είναι ότι καμία κεντρική τράπεζα δεν θα ήθελε να μείνει πίσω στον ανταγωνισμό της οικονομικής τεχνολογίας, στον οποίο, όπως αναφέρει το πρακτορείο Reuters, επιδίδονται όχι μόνο οι μεγάλες τράπεζες αλλά και μικρότερες. Αυτό που θέλουν να δώσουν στος καταναλωτές είναι η δυνατότητα ηλεκτρονικών πληρωμών ακόμα και χωρίς σύνδεση στο διαδίκτυο, ανταγωνιζώμενες έτσι ήδη υπάρχουσες μεθόδους ηλεκτρονικής πληρωμής, όπως τα «ψηφιακά πορτοφόλια» ή τα κρυπτονομίσματα.
Έτσι, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έκανε φανερές τις προθέσεις της με μια σχετική αναλυτική μελέτη για το ψηφιακό ευρώ.
Η μελέτη εξετάζει πώς ένα ψηφιακό ευρώ μπορεί να σχεδιαστεί, εξετάζει σενάρια στα οποία θα ήταν χρήσιμο να υπάρξει καθώς και μια μακρά λίστα από χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να λύσουν πιθανά προβλήματα.
Η ίδια η ΕΚΤ πάντως δηλώνει ότι αυτή τη στιγμή το θέμα είναι το «αν» θα συμβεί κάτι τέτοιο και όχι το «πότε». Οι Financial Times έχουν άλλη γνώμη. Επικαλούνται, μάλιστα τον συντάκτη της μελέτης της ΕΚΤ, Φάμπιο Πανέτα, ο οποίος ανέφερε πως η πρόθεση της τράπεζας ήταν, να είναι έτοιμη να παράσχει ένα ψηφιακό νόμισμα σε περίπτωση που οι λαοί της Ευρωζώνης αποφασίσουν ότι το θέλουν.
Σε σχετικό πειρασμό εξάλλου τους έχουν βάλει και μεγάλες εταιρείες όμως η Facebook, που έχει ήδη ανακοινώσει τα σχέδιά της για τη δημιουργία εικονικού νομίσματος, του επονομαζόμενου Libra.
Η αλλαγή των προτιμήσεων
«Έχουμε παρατηρήσει μείωση στη ζήτηση ρευστού ως μέσω πληρωμής», δηλώνει ο Πανέτα, προσθέτοντας πως η πανδημία ευνόησε ακόμα περισσότερο τις ηλεκτρονικές πληρωμές αλλά και πως «αν και το ρευστό είναι ακόμα το πιο σημαντικό, αυτές οι διαδικασίες δεν είναι γραμμικές και πρέπει να κοιτάς μπροστά».
Ο Πανέτα δήλωσε επίσης πως «δεν θα ήταν σοφό να μην είσαι έτοιμος να κάνεις ό,τι μπορείς για να παρέχεις το συντομότερο δυνατόν ψηφιακά μέσα πληρωμής από την κεντρική τράπεζα σε περίπτωση που ο κόσμος ζητήσει τέτοιες υπηρεσίες».
Αυτό δεν σημαίνει ότι η ΕΚΤ θα βγάλει τέτοιο νόμισμα σήμερα. Διαβάζοντας όμως τη μελέτη της, είναι δύσκολο να αντισταθείς στην ιδέα ότι οι ευρωτραπεζίτες έχουν αρχίσει πλέον να το σκέφτονται ως μια πολύ καλή ιδέα.
«Το μεγαλύτερο κίνητρο δεν είναι ότι οι άλλοι προηγούνται», δηλώνει ο Πανέτα, αλλά ότι «παρατηρούμε μια αλλαγή στις προτιμήσεις» ως προς τους ψηφιακούς τρόπους πληρωμών.
«Ένα ψηφιακό νόμισμα από μια ξένη κεντρική τράπεζα γίνεται το μέσον πληρωμής που ο κόσμος θέλει να χρησιμοποιεί επειδή δεν θέλει να κυκλοφορεί με χαρτί στην τσέπη. Αν δεν είμαστε έτοιμοι να τους δώσουμε αυτό το εργαλείο, φαντάζεστε το σενάριο, αν επιλέξουν να αλλάξουν σε κάποιο άλλο νόμισμα».
Οι πειρασμοί μιας άλλης επιλογής νομισμάτος ολοένα και αυξάνονται. Εκτός από τη Facebook και το Libra, η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας στοχεύει να είναι η πρώτη που θα εκδώσει ψηφιακό νόμισμα, καθώς επιχειρεί να διεθνοποιήσει το κινεζικό νόμισμα, γουάν, και να μειώσει την εξάρτησή της από το σύστημα του αμερικανικού δολαρίου.
Εμπορικές τράπεζες δοκιμάζουν εφαρμογές ψηφιακών πορτοφολιών, ενω στη Σουηδία, που είναι η λιγότερο εξαρτημένη στο ρευστό χρήμα χώρα στον κόσμο, η Riksbank έχει ήδη ξεκινήσει να δοκιμάζει μια «ηλεκτρονική κορόνα».
Οι φόβοι
Έτσι, σε σκέψεις βάζει τους ιθύνοντες των κεντρικών τραπεζών, το γεγονός ότι μια μαζική φυγή προς ψηφιακά νομίσματα, θα μπορούσε να βλάψει τις εμπορικές τράπεζες, στερώντας τους τη φτηνή και σταθερή πηγή χρηματοδότησης όπως είναι οι καταθέσεις.
Πώς θα μοιάζει
Ένα ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να έχει τη μορφή ψηφιακής μάρκας σε μία «χειροπιαστή συσκευή», όπως ένα κινητό τηλέφωνο ή μια προπληρωμένη κάρτα δίνοντας έτσι τη δυνατότητα για πιο εύκολες και πιο… ανώνυμες ηλεκτρονικές πληρωμές.
Το μέλλον
Σε κάθε περίπτωση, όπως αναφέρουν οι Financial Times, ακόμα και αν σήμερα η ΕΚΤ δεν έχει πάρει την απόφαση για να εκδώσει ένα ψηφιακό ευρώ απέχει ελάχιστα από τον «να θέσει τον στόχο της έκδοσης ενός ψηφιακού ευρώ στο μέλλον».
Ένα μέλλον που δεν φαίνεται να είναι και τόσο μακρινό καθώς σύμφωνα με εκτιμήσεις, ύστερα από 6 μήνες διαβουλεύσεων και αρχικών τεχνικών πειραματισμών, η ΕΚΤ θα αποφασίσει να μπει σε μία φάση έρευνας που μπορεί να διαρκέσει πάνω από έναν χρόνο.
