Περισσότερες από 100 Ιταλίδες ζήτησαν εισαγγελική έρευνα για την ταφή εμβρύων, σχεδόν επί μία δεκαετία, σε νεκροταφείο της Ρώμης, με τους τάφους να αναγράφουν τα ονόματα των μητέρων τους.
Η πρακτική ήρθε στο φως μόλις την περασμένη εβδομάδα, όταν η περιέργεια μίας εκ των γυναικών την έκανε να επισκεφθεί ένα από τα «λιβάδια των αγγέλων», όπως τα αποκαλούσε τοπική εφημερίδα. Εκεί, ανακάλυψε ένα οικόπεδο με ξύλινους σταυρούς, ένας εκ των οποίων έφερε το όνομά της και την ημερομηνία κατά την οποία το έμβρυο θάφτηκε στο νεκροταφείο Prima Porta. Στη συνέχεια, έγραψε στο Facebook για την εμπειρία της.
Έκτοτε, περισσότερες από 100 γυναίκες έχουν αναλάβει από κοινού δράση. Το σκάνδαλο πυροδότησε εκ νέου και τον δημόσιο διάλογο για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην Ιταλία στην προσπάθειά τους να προχωρήσουν με ασφάλεια σε άμβλωση, παρά το γεγονός ότι η ιατρική διαδικασία έχει νομιμοποιηθεί από το 1978.
Οι Differenza Donna, μια ομάδα ακτιβιστών που κατέθεσε την καταγγελία στους εισαγγελείς της Ρώμης, δήλωσαν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα και η ιδιωτικότητα των γυναικών έχουν παραβιαστεί κατάφωρα.
Πώς εντοπίστηκε η πρακτική
Υπάρχουν δύο οικόπεδα με τάφους εμβρύων στο νεκροταφείο Prima Porta. Κάποια εξ αυτών έχουν θαφτεί ήδη από το 2012. Ορισμένοι από τους παλιότερους ξύλινους σταυρούς πλέον κείνται στο έδαφος, ένδειξη ότι ορισμένοι τάφοι έχουν χρησιμοποιηθεί για περισσότερα από ένα έμβρυα.
Η Φραντσέσκα, 36 ετών, εξηγεί στον Guardian ότι κόντεψε να λιποθυμήσει όταν ανακάλυψε ότι η αγέννητη κόρη της βρισκόταν θαμμένη σε ένα οικόπεδο, με το όνομά της γραμμένο πάνω στον σταυρό. Έκανε άμβλωση ενώ ήταν έξι μηνών έγκυος, επειδή ενημερώθηκε ότι το έμβρυο ήταν παραμορφωμένο, και ήταν απίθανο να επιβιώσει μέχρι τον τοκετό. Χρειάστηκαν 10 ημέρες μέχρι να βρει νοσοκομείο που να συμφωνήσει με την πραγματοποίηση της διαδικασίας, τον Σεπτέμβριο του 2019.
Όπως συνέβη και με όλες τις άλλες γυναίκες, η Φραντσέσκα δεν συναίνεσε στην ταφή. Στην Ιταλία, τα έμβρυα των κυήσεων που τερματίζονται μετά την ολοκλήρωση του πρώτου τριμήνου μπορούν να ενταφιαστούν, όμως μόνο με την άδεια της μητέρας.
«Κτηνώδης πράξη»
«Μετά τον ανείπωτο πόνο της απώλειας της κόρης μου, η ανακάλυψη αυτής της κτηνώδους πράξης ήταν φρικτή», τονίζει η Φραντσέσκα, που ζήτησε το επώνυμό της να μην δημοσιευτεί, μιλώντας στον Guardian.
Η ημερομηνία επάνω στον τάφο χρονολογούνταν στον Δεκέμβριο του 2019, τρεις μήνες μετά την άμβλωση.
«Ρώτησα επανειλημμένως το νοσοκομείο τι έκαναν με το έμβρυο και με έκαναν να πιστέψω ότι το πέταξαν», προσθέτει η Φραντσέσκα. «Οπότε πού βρισκόταν επί τρεις ολόκληρους μήνες; Και μετά να το θάψουν με το σύμβολο του σταυρού, πράγμα με το οποίο δεν συμφωνώ, και με το όνομά του επάνω του – ένιωσα σαν να με τιμωρούν».
Οι επίσημες αρχές αρνούνται ότι φέρουν ευθύνη
Το ASL, η επίσημη υγειονομική αρχή της περιοχής, δεν έχει σχολιάσει ακόμη την υπόθεση. Όμως το νοσοκομείο San Camillo της Ρώμης, όπου πραγματοποιήθηκε άμβλωση στην πρώτη γυναίκα που αποκάλυψε την υπόθεση, έχει αρνηθεί κάθε ευθύνη.
Σε ανακοίνωσή του, το νοσοκομείο αναφέρει ότι ταυτοποιεί τα έμβρυα με τα ονόματα των μητέρων μόνο για τους σκοπούς της έκδοσης αδειών μεταφοράς και ταφής. Αυτές οι πληροφορίες στη συνέχεια εκχωρούνται στο Ama, τη δημόσια υπηρεσία που διαχειρίζεται τα νεκροταφεία της Ρώμης.
«Οι μετέπειτα πράξεις που σχετίζονται με τη μεταφορά, τη διαχείριση και την ταφή του εμβρύων αποτελούν πλήρη και αποκλειστική αρμοδιότητα της Ama», τονίζει η ανακοίνωση. «Το νοσοκομείο και το ASL δεν έχουν συμμετάσχει με κανένα τρόπο στις επιλογές που σχετίζονται με τις πράξεις ταφής».
Η Ama έχει επίσης αρνηθεί κάθε ευθύνη, αναφέροντας ότι πραγματοποιεί ταφές κατόπιν οδηγιών της υγειονομικής αρχής. Οι γυναίκες κατόρθωσαν να εντοπίσουν τα οικόπεδα χάρη σε μια βάση δεδομένων που τηρεί το νεκροταφείο.
«Λιβάδια αγγέλων» και ακροδεξιές οργανώσεις
Η Λίβια Τούρκο, πρώην υπουργός υγείας, πιστεύει ότι πίσω από την πρακτική της εγγραφής των ονομάτων των μητέρων στους τάφους κρύβονται οργανώσεις κατά της άμβλωσης.
Οι ταφές επιτρέπονται εξαιτίας ενός νόμου που επικαιροποιήθηκε το 1990 και ο οποίος είχε δημιουργηθεί αρχικά περισσότερα από 50 χρόνια νωρίτερα, από το φασιστικό καθεστώς του Μπενίτο Μουσολίνο. Οργανώσεις καθολικών, ατόμων κατά της έκτρωσης και ακροδεξιών, ασκούν πιέσεις εδώ και χρόνια για τη δημιουργία «λιβαδιών των αγγέλων», βρίσκοντας συχνά υποστήριξη σε ντόπιους πολιτικούς ή σε άτομα που εργάζονται σε δημόσιες υπηρεσίες.
Όμως η Τούρκο, που διετέλεσε υπουργός υγείας μεταξύ του 2006 και του 2008, όπως και ακτιβιστές και γυναικολόγοι τονίζουν ότι μέχρι τώρα δεν γνώριζαν για την πρακτική της εγγραφής των ονομάτων των μητέρων πάνω στους τάφους.
Πλήγμα για την ιδιωτικότητα των γυναικών
«Το ερώτημα της ιδιωτικότητας είναι κρίσιμο και πρέπει να ανακαλύψουμε τους υπαίτιους», υπογραμμίζει η Τούρκο μιλώντας στον Guardian. «Όμως είναι προφανές ότι η πρωτοβουλία είναι καρπός μιας κινητοποίησης που προέκυψε από καθολικές οργανώσεις, τις οποίες ενδέχεται να έχουμε υποτιμήσει – όχι μόνο στη Ρώμη, αλλά και σε ολόκληρη την Ιταλία. Ίσως έχουν παρεισφρήσει σε θεσμούς, με αποτέλεσμα να βρίσκουν συνένοχους στις κατάλληλες θέσεις».
Καθώς περιμένουν διευκρινίσεις, οι ακτιβιστές καλούν για την εμπλοκή του δήμου της Ρώμης, αλλά και του υπουργού υγείας, Ρομπέρτο Σπεράντσα.
Δεκάδες γυναίκες θύματα διαπόμπευσης
Η Ελίσα Ερκόλι, πρόεδρος της Differenza Donna, τονίζει ότι η ομάδα εξακολουθεί να λαμβάνει καθημερινά δεκάδες κλήσεις από όλη την Ιταλία.
«Έχουμε ανακαλύψει σταυρούς από το 2012 μέχρι το 2020, όμως υπάρχουν γυναίκες που μας μιλούν για εκτρώσεις από το 2005», εξηγεί στον Guardian. «Θα πρέπει να υπάρχει μια διαδικασία που συστηματοποιήθηκε μέσω συμφωνιών, όμως ποιο είναι το κίνητρο; Ποιος πήρε τις αποφάσεις και τίνος τα συμφέροντα εξυπηρετούσε;»
«Ηθική» που θέτει σε κίνδυνο την υγεία των γυναικών
Οι Ιταλίδες αντιμετωπίζουν τεράστιες δυσκολίες στην προσπάθειά τους να κάνουν άμβλωση με ασφάλεια, εξαιτίας του μεγάλου αριθμού γυναικολόγων που εξακολουθούν να αρνούνται να τερματίσουν κυήσεις για ηθικούς λόγους. Επτά στους 10 Ιταλούς γιατρούς είναι «αντίθετοι ηθικά».
Η Σιλβάνα Αγκατόνε, μία από τους λίγους γυναικολόγους που πραγματοποιούσε εκτρώσεις στη Ρώμη πριν συνταξιοδοτηθεί, λέει στον Guardian ότι γνώριζε πως υπήρχαν χώροι ταφής εμβρύων, όχι όμως και ότι έμοιαζαν με αυτόν που εντοπίστηκε στο Prima Porta.
«Τέτοιου είδους νεκροταφεία υπάρχουν από το 1937, και την εποχή που δημιουργήθηκε αυτός ο νόμος, ποια ήταν η αξία των γυναικών;», αναρωτιέται. «Μετά ήρθαν οι ακροδεξιές οργανώσεις και τον εκμεταλλεύτηκαν με αυτά τα «λιβάδια αγγέλων». Κανείς δεν πήγε να ελέγξει ποια ονόματα έγραφαν οι σταυροί. Ποτέ δεν θα μπορούσα να φανταστώ κάτι τέτοιο».
Οι γυναίκες μπορούν να κάνουν έκτρωση μόλις σε πέντε νοσοκομεία στη Ρώμη και σε κανένα στην ευρύτερη περιοχή του Λάτσιο, εξαιτίας της έλλειψης γιατρών που δέχονται να τις πραγματοποιήσουν.
«Πονούσα τόσο πολύ μετά την έκτρωσή μου, ούρλιαζα και φώναζα για επτά ώρες, όμως κανείς δεν ήρθε στο δωμάτιό μου να με βοηθήσει γιατί όλοι τους ήταν αντίθετοι ηθικά», θυμάται η Φραντσέσκα. «Στην Ιταλία δεν μπορείς να κάνεις έκτρωση με πολιτισμένο τρόπο, παρά το γεγονός ότι υπάρχει σχετική νομοθεσία – και αυτό είναι κάτι που θα έπρεπε να συζητιέται περισσότερο».
