Oι ταινίες της εβδομάδας : Ταρκόφσκι, πολιτικά καρτούν και παράδεισος

5 εξαιρετικη

4 πολυ καλη

3 καλη

2 ενδιαφερουσα

1 μετρια

0 απαραδεκτη

«Αντρέι Ταρκόφσκι. Σινεμά σαν προσευχή» («AndreyTarkovsky. A cinema prayer» Ρωσία/ Σουηδία/ Ιταλια, 2019)

Ελάχιστοι είναι οι σκηνοθέτες του κινηματογράφου που μέσω των εικόνων κατάφεραν να αρθρώσουν ποιητικό λόγο και ένας από αυτούς _αν όχι ο κορυφαίος όλων αυτών_ είναι ο Ρώσος Αντρέι Ταρκόφσκι (1932- 1986), o δημιουργός του «Στάλκερ» και του «Σολάρις», των «Παιδικών χρόνων του Ιβάν», του «Καθρέφτη» και της «Νοσταλγίας». Ο γιός του, με το ίδιο όνομα και επίσης σκηνοθέτης, υπέγραψε αυτό το πανέμορφο ντοκιμαντέρ για τον αξεπέραστο  δημιουργό αγγίζοντας κάθε πλευρά του.

Μοιράζεται μαζί μας αναμνήσεις από τον πατέρα του καθώς επίσης τις σκέψεις του ιδίου του δημιουργού – από την παιδική ηλικία και τους γονείς του, ως τις κινηματογραφικές δημιουργίες του. Βλέπουμε πως η σχέση του με τους γονείς του υπήρξε καταλυτική στις ταινίες του (ιδίως τον «Καθρέφτη»), ανακαλύπτουμε λεπτομέρεις για την σχέση του με την πολιτική εξουσία, την εποχή της εξορίας, ή την επαφή με το Θείο.

Αναζήτηση, ανάμνηση, όνειρο. Ο κινηματογράφος του Ταρκόφσκι οικοδομείται με θεμέλια τις τρεις αυτές έννοιες. Κινήσεις προς το μέλλον, προς το παρελθόν και προς το εσωτερικό των ηρώων του, θαρρείς ότι η ηγεμονία των αισθήσεων δεν θα μπορούσε παρά να οδηγήσει σε μια και μόνον δομή, την δομή της περιπλάνησης, τοποθετώντας το μυστήριο της αναζήτησης στο κέντρο των ταινιών του σκηνοθέτη.

Τεράστιο προσόν της δουλειάς του Ταρκόφσκι υιού είναι ότι δεν κινηματογράφησε κανένα «ξένο σώμα». Βλέπουμε μόνο τον ίδιο τον πατέρα του (από αρχειακό υλικό) και σκηνές από την δουλειά του. Κατά κάποιο τρόπο, αν υπήρχαν συνεντεύξεις ή άλλου τύπου σύγχρονα πλάνα, η μαγεία αυτού του ντοκιμαντέρ θα απουσίαζε. Η αφήγηση συνοδεύεται από ηχογραφήσεις ποιημάτων του σπουδαίου Ρώσου ποιητή Αρσένι Ταρκόφσκι, πατέρα του Αντρέι Ταρκόφσκι που ακούγονται για πρώτη φορά με την φωνή του πρώτου.

Όλα αυτά μαζί με σπάνιο υλικό από τη ζωή του Ταρκόφσκι αλλά και από γυρίσματα ταινιών του, σε διάφορα μέρη όπου εργάστηκε και έζησε (την Ρωσία, την Ιταλία, την Σουηδία)  συνθέτουν ένα μωσαϊκό που θα εκτιμήσουν πολύ όσοι αγάπησαν το μνημειώδες βιβλίο του Αντρέι Ταρκόφσκι «Σμιλεύοντας τον χρόνο». 

Βαθμολογία:  3 1/2

ΑΘΗΝΑ: ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΛΑΙΣ – ΡΙΒΙΕΡΑ- ΑΝΕΣΙΣ

———————————————————–

«O Παράδεισος έπεσε στη γη» («It must be heaven», Παλαιστίνη/ Γαλλία/ Κατάρ/ Τουρκία/ Γερμανία/ Καναδάς, 2019)

Στις αρχές του μιλένιουμ με την «Θεϊκή παρέμβαση», μια ανατρεπτική ταινία που αντιμετώπιζε «λοξά» ζητήματα όπως ο θρησκευτικός φανατισμός και η τρομοκρατια έγινε για πρώτη φορά γνωστό τo παρατηρητικό, χιουμοριστικό και άκρως προσωπικό σινεμά του Παλαιστίνιου δημιουργού Ελία Σουλεϊμάν.

Ο Ελία Σουλεϊμάν πρωταγωνιστής και σκηνοθέτης της ταινίας «O Παράδεισος έπεσε στη γη»

Η «Θεϊκή παρέμβαση» παραμένει η καλύτερη ταινία του, όμως το σινεμά του Σουλεϊμάν δεν έπαψε ποτέ να είναι αγαπησιάρικο, με ευφυείς ιδέες που σε ξαφνιάζουν χωρίς να δένουν απαραιτήτως σε ένα συμπαγές σύνολο. Και αυτό ακριβώς συμβαίνει στο όπου παρακολουθούμε την περιπλάνηση ενός ανθρωπάκου (τον υποδύεται ο ίδιος ο σκηνοθέτης) σε έναν κόσμο που του κινεί την περιέργεια χωρίς να τον καταλαβαίνει ποτέ πλήρως.

Παράξενοι άνθρωποι τον «περικυκλώνουν» κι εκείνος σιωπηλός τους κοιτάζει, προσπαθεί να τους καταλάβει, να τους κατανοήσει. Ενας γεράκος κυνηγός μιλά για την σχέση του με ένα φίδι του οποίου τη ζωή έσωσε, ένας γείτονας κλαδεύει τον κήπο του, δυο αδέλφια τα βάζουν με έναν ταβερνιάρη επειδή είχε κρασί στο φαγητό που έφαγε η αδελφοί τους. Μικρά περιστατικά, ψίχουλα ζωής που φτιάχνουν έναν κόσμο αλλόκοτο και παράξενο, τον κόσμο μας δηλαδή, που ο Σουλεϊμάν αντιμετωπίζει με ευγένεια και ενίοτε με πολλή αγάπη.

Βαθμολογία: 3

ΑΘΗΝΑ:   ΑΙΓΛΗ Χαλάνδρι –      ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ-   ΕΛΛΗΝΙΣ –    ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ – ΛΙΛΑ – ΛΑΟΥΡΑ-     ΣΠΟΡΤΙΝΓΚ-   ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΘΕΣ/ΚΗ:  ΑΛΕΞ-   ΟΛΥΜΠΙΟΝ

—————————————————-

Kαρτούν με επαναστάτες και …Ταλιμπάν

Τα κινούμενα σχέδια «Γιόσεπ» («Josep», Ισπανία/ Γαλλία/ Βέλγιο, 2020) και «Τα χελιδόνια της Καμπούλ»  (Γαλλία/ Ελβετία/ Μονακό/ Λουξεμβούργο, 2019) ουδεμία σχέση έχουν με το παραδοσιακό καρτούν απευθυνόμενο στις παιδικές ηλικίες. Αντιθέτως είναι δύο χειροποίητες δουλειές που έχουν σχέση με την Ιστορία και την πολιτική οπότε αναμένεται να απασχολήσουν ένα κοινό μεγαλύτερο σε ηλικία, το ίδιο κοινό που ενδεχομένως να εκτίμησε ανάλογες ταινίες όπως η «Περσέπολις» και το «Βαλς με τον Μπασίρ».

Τα κινούμενα σχέδια «Γιόζεπ» του Ορέλ είναι η ιστορία του Ισπανού καλλιτέχνη Γιοσέπ Μπαρτόλι

Ετσι λοιπόν τα «Χελιδόνια της Καμπούλ» των Zαμπού Μπραϊτμάν και Eλεά Γκομπ Μαβεγιέκ που συμμετείχαν στο τμημα Ένα Κάποιο Βλέμμα του φεστιβάλ των Καννών 2019, χρησιμοποιούν την φίνα τεχνική ενός προηγούμενού τους κινούμενου σχεδίου, του «Τρίο της Μπελβίλ» για να περιγράψουν ένα love story υπό ακραίες  κοινωνικές συνθήκες. Η ελπίδα στα μάτια δύο ερωτευμένων, της Ζουνάιρα και του Μόσεν είναι ολοφάνερη καθώς πρέπει να ζουν κάτω από την κυριαρχία του σκότους των Ταλιμπάν στην Καμπούλ του 1998. Ελπίδα, γιατί η καθημερινή βία, η φτώχεια και ο παράλογος φανατισμός δεν τους πτοούν – αντιθέτως τους τρέφουν με δύναμη.

Σε ότι αφορά το «Γιόζεπ» του Ορέλ είναι η ιστορία του Ισπανού καλλιτέχνη Γιοσέπ Μπαρτόλι, ο οποίος υπήρξε μεγάλο όνομα στον τομέα του, το σχέδιο (ήταν φίλος της Φρίντα Κάλο) αλλά και ακούραστος μαχητής κατά της δικτατορίας του Φράνκο . Η περιπέτειά του αρχίζει το 1939, όταν η Γαλλία υπήρξε κάτι σαν «καταφύγιο» των Ισπανών που αποφάσισαν να αποδράσουν από την χώρα τους. Ωστόσο, η είσοδος στη Γαλλία δεν ήταν ο παράδεισος που νόμιζαν. Στοιβαγμένοι σαν τα ζώα σε στρατόπεδα συγκέντρωσης πέρασαν φρικτές στιγμές – όσοι επιβίωσαν γιατι πολλοί πέθαναν από την έλλειψη νερού και υγιεινής.Αξονας της ιστορίας είναι η σχέση που δημιουργείται ανάμεσα στον Γιόσεπ και έναν Γάλλο αστυνομικό, τον μόνο χαρακτήρα που παρουσιάζει κάποια σημάδια ανθρωπιάς σε μια ταινία που για τους προφανείς λόγους – που σχετίζονται με το μεταναστευτικό πρόβλημα- απόκτά εκ των πραγμάτων μεγάλη επικαιρότητα.  

Βαθμολογία (ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΥΟ ΤΑΙΝΙΕΣ) : 3

AΘΗΝΑ (ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΥΟ ΤΑΙΝΙΕΣ): ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ – ΦΛΕΡΥ –    ΕΚΡΑΝ – ΗΛΕΚΤΡΑ

———————————————————– 

Προβάλλεται επίσης το συμπαθές πλην αδιάφορο αμερικανικό δράμα των Τάιλερ Νίλσον, Μάικλ Σουάρτς  «Το γεράκι του φυστικοβούτρου» («The peanut butter falcon», ΗΠΑ, 2020) ένα οδοιπορικό στην καρδιά της σύγχρονης Αμερικής με ήρωες έναν μικροκακοποιό (Σία Λε Μπεφ) ένα αγόρι που πάσχει από συνδρομο Ντάουν και έχει δραπετεύσει από το ιδρυμά του και τη νοσοκόμα του (Ντακότα Τζόνσον). Σκιές από το κλασικό μυθιστόρημα του Τζον Σταινμπεκ «Ανθρωποι και ποντίκια» αλλά και από τον «Τομ Σόγιερ» του Μαρκ Τουέιν, στο πολύ «αναιμικό»  όμως.

Βαθμολογία: 2