«Αμηχανία». Αυτή ήταν η λέξη που χρησιμοποίησε πολύπειρος πανεπιστημιακός, μέλος κυβερνήσεων στο παρελθόν, με πολλά χρόνια διδασκαλίας στο εξωτερικό, όταν ρωτήθηκε από «Το Βήμα» τι αισθάνεται για την κατάσταση στην παιδεία σήμερα. «Αμηχανία γιατί η κατάσταση μοιάζει να έχει στραβώσει από όλες τις πλευρές, και πάλι κλέβουμε από τον φτωχό σχολικό χρόνο της δημόσιας εκπαίδευσης…».

Στη μάχη που δίνει η διεθνής εκπαιδευτική κοινότητα ενάντια στην πανδημία του κορωνοϊού για να κρατήσει τα σχολεία της ανοικτά χωρίς να κινδυνεύσει ο πληθυσμός των πόλεων, η Ελλάδα έχει ένα πρόσθετο πρόβλημα: περισσότερες από 700 καταλήψεις σχολείων σε ολόκληρη τη χώρα κορύφωσαν, πριν συμπληρωθεί ένας μήνας από την έναρξη του σχολικού έτους, το θλιβερό «ραντεβού» του Σεπτέμβρη, που κάθε χρόνο πληγώνει τη δημόσια εκπαίδευση.

Το φιάσκο με τις μάσκες

Ετσι, πανδημία, μάσκες και καταλήψεις μπλέχτηκαν φέτος σε ένα σφιχτό «κουβάρι», με πολλούς να αποδίδουν μέρος της ευθύνης στην πρόχειρη προετοιμασία της σχολικής χρονιάς από το υπουργείο Παιδείας και στα τμήματα που λειτουργούν ασφυκτικά και χωρίς υποδομές.

Στα παραπάνω, το πραγματικό φιάσκο με τις υπερμεγέθεις μάσκες που στάλθηκαν στα σχολεία, αλλά και οι «αρνητές της επιστήμης» έφτιαξαν ένα εκρηκτικό μείγμα που τελικά οδήγησε έως και σε πολιτική στρατολόγηση 16χρονων και 17χρονων παιδιών μέσα στον χώρο της εκπαίδευσης. Μεγάλος ασθενής έτσι και εφέτος η δημόσια εκπαίδευση της χώρας. «Με τις καταλήψεις αυτός που χάνει είναι ο μαθητής και το δημόσιο σχολείο» λέει ο κ. Ευάγγελος Γούμενος, διευθυντής στο 2ο Λύκειο Παλλήνης. «Δεν είναι τυχαίο ότι την περίοδο της κρίσης τα ιδιωτικά σχολεία χτίζουν νέες πτέρυγες» συνεχίζει χαρακτηριστικά.

Πιέζεται η καθημερινότητα

Και εξηγεί ότι τις μάσκες τις φορούν σήμερα στα περισσότερα σχολεία μαθητές και εκπαιδευτικοί. Φυσικά υπάρχουν και οι ακραίοι αρνητές τους, και αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα. Την κατάσταση φαίνεται ότι πόλωσαν όμως περισσότερο οι μεγάλοι αριθμοί μαθητών στις τάξεις και οι συνεχείς εγκύκλιοι που φτάνουν από το υπουργείο Παιδείας στα σχολεία με αντιφατικές εντολές. «Τα παιδιά ζητούν κυρίως μικρότερα τμήματα στις τάξεις τους» δηλώνει ο κ. Γούμενος και η συνάδελφός του κυρία Ευαγγελία Γεωργάκη προσθέτει ότι η καθημερινότητα στα σχολεία πιέζεται πιο πολύ από τα συνεχόμενα δίωρα μαθήματα που δημιουργούνται από τα χωριστά διαλείμματα. Μέσα σε αυτά βέβαια υπάρχει πάντα χώρος για σειρά ακόμη αιτημάτων, σε όλη την γκάμα της νεανικής ελαφρότητας κάθε παιδιού που βρήκε την ευκαιρία να μην πάει σχολείο, σε περίοδο… μη κανονικότητας.

Εχει παγώσει η διδακτική χρονιά

Σήμερα στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας φαίνεται ότι η διδακτική χρονιά έχει «παγώσει» σε πολλά γυμνάσια και λύκεια, με τα δημοτικά να λειτουργούν κανονικά στην πλειονότητα των περιπτώσεων. Στην επαρχία, οι μικρότερες εκπαιδευτικές κοινότητες συχνά βρίσκουν λύσεις.

Από την πλευρά της, η Ομοσπονδία των καθηγητών των δημόσιων σχολείων (ΟΛΜΕ) έχει πάρει «θέσεις μάχης» και καλεί τους εκπαιδευτικούς να μην εφαρμόσουν τις αποφάσεις της κυβέρνησης για τηλεκπαίδευση, διαγωγή «κοσμία» και απουσίες σε όσους μαθητές κάνουν καταλήψεις. Η οργάνωση ΔΑΚΕ των καθηγητών (της συνδικαλιστικής παράταξης της ΝΔ) κατέθεσε αίτημα να μειωθεί ο αριθμός των μαθητών ανά τμήμα, αλλά και να εξεταστεί το ενδεχόμενο των δυο κύκλων (πρωί-απόγευμα) ή της εκ περιτροπής προσέλευσης των τμημάτων (μέρα παρά μέρα).

«Φέτος υπάρχει μια προχειρότητα από την πολιτεία στα θέματα οργάνωσης της χρονιάς, η οποία δημιουργεί ανασφάλεια» λέει ο διευθυντής σχολείου του κέντρου της πρωτεύουσας που θέλει να κρατήσει την ανωνυμία του. «Δεν είμαστε ευχαριστημένοι. Το υπουργείο δεν συμμετέχει, δεν ψάχνει να βρει λύσεις στο θέμα καθόλου, θεωρεί μάλλον ότι τα προβλήματα θα ατονήσουν μόνα τους. Δεν ατονούν όμως. Πεντακόσια παιδιά έχουμε στο σχολείο μας, και την κατάληψη την κρατούν το πολύ 40…».

«Προσπαθούμε όλοι για τα παιδιά»

Η κυρία Λουκία Στέφου, πρώην σχολική σύμβουλος σχολείων στην Ανατολική Αττική, αναφέρει ότι στο 1ο Γυμνάσιο Αυλώνα όπου εργάζεται δεν λειτουργεί λόγω της κατάληψης που έχουν κάνει οι μαθητές του Λυκείου. «Πολλοί συνάδελφοί μας δεν έχουν τον κατάλληλο εξοπλισμό ώστε να ξεκινήσουν άμεσα τα προγράμματα τηλεκπαίδευσης, ωστόσο πήραμε κάποιες ταμπλέτες που έστειλε το υπουργείο Παιδείας και μπορούν να προχωρήσουν στα μαθήματά τους» δηλώνει. «Τα παιδιά είναι σε ένα ποσοστό θα έλεγα 85% ενημερωμένα από την άνοιξη, οπότε θεωρώ ότι δεν θα έχουμε προβλήματα. Πολλά παιδιά στην περιοχή μας όμως δεν είχαν εξοπλισμό ή Διαδίκτυο στα σπίτια τους. Ευτυχώς ο Σύλλογος γονέων και κηδεμόνων της περιοχής τους αγόρασε δεδομένα στο Διαδίκτυο και συσκευές. Προσπαθούμε όλοι να ενισχύσουμε τα παιδιά».

Ο κ. Γιάννης Κατράδης, διευθυντής στο 1ο Λύκειο Γέρακα, από την άλλη πλευρά, δηλώνει πως βρήκε έναν ευχάριστο τρόπο για να επικοινωνήσει με τους μαθητές του. Τους έδωσε αρμοδιότητες. Με το σχολείο σε κατάληψη, συγκάλεσε το σχολικό συμβούλιό του, μαθητές και εκπαιδευτικοί κάθισαν να συζητήσουν όπως έπρεπε και να αναζητήσουν λύσεις στα προβλήματα. Και κάπως έτσι το σχολείο του άνοιξε ξανά, οι μαθητές άφησαν την κατάληψη, φόρεσαν τις μάσκες τους και γύρισαν στις τάξεις.

Σε άλλες περιοχές της χώρας η εικόνα είναι διαφορετική. Στα σχολεία του Πειραιά συντονιστές εκπαίδευσης της περιοχής αναφέρουν ότι δεν έχουν συχνά παράπονα από διευθυντές των σχολείων και τα προβλήματα λύνονται στην πλειονότητα των περιπτώσεων έτσι ώστε να κυλάει η εκπαιδευτική διαδικασία ομαλά.

 

Καθηγητές

Στο 3ο Επαγγελματικό Λύκειο Χαλανδρίου η διευθύντριά του και μια ομάδα ακόμη καθηγητών έφτασαν να μείνουν στο κτίριο δύο βράδια για να αποτρέψουν κατάληψη. Μετά ωστόσο και όταν οι ίδιοι απομακρύνθηκαν για να ξεκουραστούν, μαθητές μπήκαν μέσα και το κατέλαβαν. «Πώς να τις διαχειριστείς αυτές τις καταστάσεις; Οι καθηγητές δεν είναι δυνάμεις καταστολής» λέει ο διευθυντής του 2ου Επαγγελματικού Λυκείου Αμαρουσίου Βαγγέλης Αρώνης. Το 1ο Επαγγελματικό Λύκειο της περιοχής ήταν σε κατάληψη πριν από δέκα ημέρες και το 2ο σχολείο την περασμένη εβδομάδα. Ομως εξηγεί ότι «δεν είμαστε ακόμη έτοιμοι για την τηλεκπαίδευση. Πολλά σχολεία έχουν ακόμη χαμηλές ταχύτητες Διαδικτύου. Πώς θα μπορέσουν αυτά να κάνουν ταυτόχρονα 5-6-7 τηλεδιασκέψεις; Και από τις λίγες ταμπλέτες που στάλθηκαν ποιοι θα πρέπει να τις πρωτο-χρησιμοποιήσουν;» αναρωτιέται. Σε σχολείο της περιοχής του δεν έλειψαν τα ακραία φαινόμενα, καθώς μαθητές έσπασαν τις αλυσίδες και τα λουκέτα του κτιρίου για να μπουν μέσα και να το καταλάβουν. Τι σκοτεινές σκέψεις όμως γεννάει αυτή η σκηνή και σε τι πραγματικά μετατρέπονται 16χρονα και 17χρονα παιδιά που μαθαίνουν να φέρονται έτσι;

Είναι η πιο δύσκολη χρονιά

«Υπάρχουν σχολεία στα οποία οι συνθήκες είναι πραγματικά ασφυκτικές σε αίθουσες με 26, 27 ή 28 μαθητές μέσα σε 30 τ.μ. και σε αυτές τις περιπτώσεις, όσες και αν είναι, θα έπρεπε να έχει γίνει διαφορετικός σχεδιασμός» λέει ο ίδιος.

Στο 4ο Γυμνάσιο Νέου Ηρακλείου η καθηγήτρια κυρία Μαρία Νικολαράκη κάνει μάθημα μέσα σε μια μικρή τάξη με 28 μαθητές. «Η φετινή χρονιά είναι η πιο δύσκολη που έχω ζήσει σε 30 χρόνια εργασίας. Τα παιδιά πειθαρχούν και φορούν μάσκα μέσα στο σχολείο τους, όμως οι συνθήκες είναι δύσκολες. Οι καταλήψεις επιδεινώνουν το φαινόμενο. Είδα πρόσφατα έναν μαθητή έξω από σχολείο της περιοχής μου και προσπάθησα να του μιλήσω. Μου θύμισε εκκολαπτόμενο… Τσίπρα. Ολα αυτά τελικά αποτελούν έναν φαύλο κύκλο. Οι μαθητές θεωρούν την κατάληψη δικαίωμά τους, που στην πραγματικότητα είναι μια παράνομη πράξη και το υπουργείο πιέζει με αυταρχικές απαντήσεις».

Εκπαιδευτικό «χρέος» 300 δισ. χαμένων ημερών

Ερευνα που έγινε σε 191 χώρες, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πανδημία που πλήττει ολόκληρο τον πλανήτη θα αφήσει ένα εκπαιδευτικό «χρέος» 300 δισεκατομμυρίων χαμένων σχολικών ημερών, με θύματα κυρίως τους μαθητές των λιγότερο ευνοημένων κοινωνικών στρωμάτων. «Η επίτευξη μεγαλύτερης ισότητας στην εκπαίδευση δεν είναι μόνο επιτακτική ανάγκη για κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά και τρόπος αποτελεσματικότερης χρήσης των πόρων, αύξηση της προσφοράς δεξιοτήτων που τροφοδοτούν την οικονομική ανάπτυξη και προώθηση της κοινωνικής συνοχής» αναφέρεται στην έκθεση PISA του ΟΟΣΑ της περασμένης εβδομάδας.

«Η υπουργός θα επιτύχει αν συνεργαστεί με τους μαθητές»

Ο Κρίτωνας Θεοδωρόπουλος είναι σχεδόν 15 ετών. Πέρυσι τελείωσε το Γυμνάσιο με ένα απολυτήριο που έφθασε μέσο όρο βαθμολογίας κοντά στο 20 και εφέτος το νέο σχολείο του είναι σε κατάληψη. Δημόσιο σχολείο, σε καλή περιοχή του κέντρου της Αθήνας. «Το Βήμα» τον συνάντησε έξω από αυτό.
«Η Παιδεία στην Ελλάδα κατρακυλάει με γρήγορους ρυθμούς» λέει ο Κρίτωνας σοβαρός. Εντυπωσιάζει η αβίαστη εισαγωγή του. «Οι κυβερνήσεις των τελευταίων χρόνων έχουν παραμελήσει αυτόν τον τομέα με αποτέλεσμα την ανάπτυξη πληθώρας προβλημάτων. Σαν να μην έφτανε αυτό, από τις αρχές του έτους όλος ο κόσμος είναι αντιμέτωπος με την πανδημία της COVID-19, πράγμα που άμεσα έχει πληγώσει και τη χώρα μας».

Πορεία διαμαρτυρίας μαθητών. Εφέτος το πρώτο κουδούνι τούς βρήκε με μεγαλύτερες δυσκολίες

Και πού φτάνουμε; «Φέτος το πρώτο κουδούνι μάς βρήκε με μεγαλύτερες δυσκολίες, λόγω της μεγάλης αύξησης των κρουσμάτων. Πηγαίνω στο 26ο Γυμνάσιο, το οποίο έχει ένα στοιχειώδες καλό όνομα ως δημόσιο σχολείο, αλλά αντιμετωπίζει βασικά προβλήματα στις υποδομές του. Μικρό προαύλιο, στενές αίθουσες, κακή συντήρηση του κτιρίου και άλλα. Φέτος, το 10θέσιο αυτό σχολείο αποτελείται από 11 τμήματα. Αυτές οι δυσκολίες, συν ο υπερβολικός αριθμός παιδιών σε κάθε αίθουσα και η έλλειψη καθαριστριών, κρίνουν τη φοίτηση στο σχολείο επικίνδυνη, πόσο μάλλον και για το Λύκειο, το οποίο στεγάζεται στο ίδιο κτίριο με το Γυμνάσιο».

«Συμφωνώ με την ανάγκη αντίδρασης αλλά…»

Η ματιά του είναι καθαρή. Είναι ένα παιδί που αγωνιά για το μέλλον του. «Υπάρχουν παραδείγματα τμημάτων, ανάμεσά τους και το δικό μου, τα οποία δεν έλαβαν ποτέ τις δύσφημες μάσκες-αλεξίπτωτα. Συνεπώς, η οργάνωση από το υπουργείο και από τον δήμο, καθώς κρατά επίσης μερίδιο ευθύνης, ήταν απογοητευτική, αν και δεν είχα πολλές φιλοδοξίες. Ως αποτέλεσμα, τις τελευταίες εβδομάδες μεγάλος αριθμός σχολείων, ανάμεσά τους και το δικό μου, έχουν προχωρήσει σε κατάληψη. Συμφωνώ με την ανάγκη αντίδρασης των μαθητών στην παρούσα κατάσταση, παρόλο που κατά τη γνώμη μου η στέρηση της δημόσιας εκπαίδευσης από μαθητές που μπορεί να ενδιαφέρονται για εκείνη δεν είναι σωστή, τουλάχιστον για μεγάλο χρονικό διάστημα. Πιστεύω πως η υπουργός Παιδείας θα επιτύχει τον στόχο της αν συνεργαστεί με τους μαθητές και όχι με το να τους αντιτίθεται» καταλήγει.

«Βλακεία η κατάληψη για τις μάσκες»

Αλλοι μαθητές έφτιαξαν την κίνηση «Change The World GR» για να εκφράσουν τις απόψεις τους. «Μου φαίνεται βλακεία το να γίνεται κατάληψη για τις μάσκες, καθώς αυτές μάς προστατεύουν» λέει το μέλος της, η 16χρονη Μαριλίνα Κιούση, που διαφωνεί με όσα βλέπει τις τελευταίες ημέρες. «Χωρίς αυτές υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης του ιού, θα κολλήσουμε όλοι, όπως και οι γονείς μας. Σχετικά με το ότι το σχολείο πρέπει να ορίσει λιγότερα άτομα ανά τμήμα, συμφωνώ, και υπάρχουν τρόποι για να γίνει αυτό. Οι καταλήψεις όμως δίνουν την εντύπωση πως είμαστε χούλιγκανς και κανείς δεν θα υλοποιήσει τα αιτήματα που έχουμε, γιατί δεν θα μας πάρει στα σοβαρά».