Στη θεωρία του χάους διατυπώνεται η γνωστή ποιητική μεταφορά ότι «αν μια πεταλούδα κουνήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, μπορεί να φέρει βροχή στην Κίνα». Στην περίπτωση της ΑΚΤΩΡ, το «φαινόμενο της πεταλούδας» -που θα ολοκλήρωνε το χάος στην Ελλάδα- γεννήθηκε στην Κολομβία. Το 2018, λοιπόν, η World Bank (WB) έχει θέσει σε πλήρη ανάπτυξη διαδικασία εις βάρος της ελληνικής κατασκευαστικής, με την κατηγορία της εξαπάτησης («fraudulent misrepresentation», για να είμαστε ακριβείς). Επίδικο, ένα έργο στην Κολομβία.
Από πλευράς της εταιρείας έχει επιλεγεί η –«περίπου αυτοκτονική», όπως τη χαρακτήρισαν άνθρωποι που έχουν γράψει χιλιόμετρα στους διαδρόμους τέτοιων διεθνών οργανισμών- στρατηγική της αποδοχής των κατηγοριών. Μάλιστα, η διαδικασία βρίσκεται, τότε, στο τελικό στάδιο του συμβιβασμού με ποινή οριζόντιου 18μηνου αποκλεισμού της ΑΚΤΩΡ από όλα τα έργα της WB παγκοσμίως. Ποινή, που θα συμπαράσερνε και τα έργα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΙΒ) και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη (EBRD).
Μια τέτοια εξέλιξη, σε συνδυασμό με το «πάγωμα» όλων των δημόσιων έργων στην Ελλάδα -για το σύνολο του κατασκευαστικού κλάδου, μετά την περίφημη έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού- θα οδηγούσε στον de facto μηδενισμό του έργου της εταιρείας. Με άλλα λόγια, η κατασκευαστική η οποία χάραξε το λογότυπό της στα έργα που άλλαξαν την όψη της χώρας μας (γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, μουσείο της Ακρόπολης, γραμμή 2 του μετρό της Αθήνας) βρέθηκε μέσα στην τέλεια καταιγίδα… (Αν και, όπως φάνηκε αργότερα, αυτό ήταν μόνο η αρχή).
Τον Ιούλιο του 2018, όμως, μετά από το πρώτο «proxy fight» στην ιστορία του ελληνικού Χρηματιστηρίου -ως αποτέλεσμα του οποίου ανέλαβαν τα ηνία οι μέχρι τότε μέτοχοι της μειοψηφίας- η διοίκηση της ΕΛΛΑΚΤΩΡ αλλάζει. Αλλάζει και η στρατηγική της ΑΚΤΩΡ στη διαχείριση των κρίσεων. Προσλαμβάνεται ένα από τα μεγαλύτερα δικηγορικά γραφεία της Ουάσιγκτον, εξειδικευμένο σε θέματα της World Bank. Έτσι, η εταιρεία είναι σε θέση να δίνει, όρθια, τη μάχη της WB μέχρι σήμερα και, ταυτόχρονα, να διατηρεί τη δυνατότητα να υπογράφει νέα μεγάλα έργα, όπως πριν λίγες ημέρες στη Ρουμανία το μεγαλύτερο σιδηροδρομικό project της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Συμμάζεμα, νοικοκύρεμα, οργάνωση, στόχευση
Το 2018, η ΑΚΤΩΡ υπό τη νέα διοίκηση αλλάζει στρατηγική και στόχευση.
Αρχίζει η Α’ φάση αναδιάρθρωσης. Η αλόγιστη επέκταση την περίοδο 2006-2018 σε έργα από το Περού και τη Χιλή, μέχρι την Αυστραλία και από την Αλβανία και τη Σερβία μέχρι την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο και την Μέση Ανατολή, με οργανωτική υποδομή σχεδιασμένη αποκλειστικά για την ελληνική αγορά, οδήγησε σε τεράστιες ζημίες. Ήδη, την περίοδο 2014-2018, οι συσσωρευμένες ζημιές της ΑΚΤΩΡ έφτασαν τα 360 εκατ. ευρώ. Όμως, η νέα διοίκηση δεν είχε μόνον αυτό το βάρος να αντιμετωπίσει, αλλά και ένα δυσθεώρητο πρόστιμο ύψους 40 εκατ. ευρώ από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, για σκάνδαλα του παρελθόντος.
Την ίδια ώρα, τα έργα σε όλες αυτές τις χώρες δεν είχαν κλείσει. Συνέχισαν να παράγουν ζημιές για όλο το 2019 και πολύ λιγότερο για το 2020. Πλέον, όμως, όλα τα ζημιογόνα έργα (τα οποία, στο σύνολό τους, υπεγράφησαν από το 2014 μέχρι τον Ιούλιο του 2018) έχουν ολοκληρωθεί. Και η νέα στρατηγική έχει μπει στις ράγες:
- Πραγματοποιήθηκε εις βάθος έλεγχος στο σύνολο των έργων σε Ελλάδα και Βαλκάνια για τη χαρτογράφηση των κινδύνων που αποδείχθηκαν πολλοί και μεγάλοι.
- Παρασχέθηκε χρηματοδοτική στήριξη 170 εκατ. ευρώ.
- Ολοκληρώθηκαν 9 έργα στα Βαλκάνια που είχαν εγκαταλειφθεί με κίνδυνο έκπτωσης και αποκαταστάθηκε η αξιοπιστία προς τις αναθέτουσες αρχές.
- Δρομολογήθηκε η έξοδος από το εξαιρετικά ζημιογόνο έργο της Βάσης των Δυνάμεων Ασφαλείας στο Qatar (ISF).
- Η ΑΚΤΩΡ επικεντρώνεται, πλέον, αποκλειστικά στις δύο αγορές που γνωρίζει καλά και όπου έχει δεσπόζουσα θέση: στην Ελλάδα και τη Ρουμανία. Αποσύρεται, παράλληλα, από όλες τις άλλες αγορές. Στο Qatar παραμένει μόνο η δραστηριότητα παροχής υπηρεσιών συντήρησης.
Από τον Ιούνιο του 2019 άρχισε η Β’ φάση αναδιάρθρωσης:
- Δρομολογήθηκαν ριζικές οργανωτικές αλλαγές.
- Ενισχύθηκαν τα τμήματα Σχεδιασμού (planning), κοστολόγησης και παρακολούθησης κόστους παραγωγής και απόδοσης έργων προσφορών και παρακολούθησης συμβάσεων.
- Καθετοποιήθηκε πλήρως η Τεχνική Διεύθυνση και διαχωρίστηκαν οι επιτελικές υπηρεσίες από τις εκτελεστικές.
- Επεκτάθηκε η χρήση SAP (πρόκειται για το πλέον σύγχρονο πληροφοριακό σύστημα μεγάλων επιχειρήσεων διεθνώς) σε όλες τις δραστηριότητες και σταδιακά σε όλες τις διαδικασίες.
Ωστόσο, η Β’ φάση της αναδιάρθρωσης επισκιάστηκε από μία απρόσμενη εξέλιξη στον κλάδο των φωτοβολταϊκών και, κυρίως, στην Αυστραλία. Επαχθείς συμβάσεις, λάθη στη διαχείριση από συνεργάτες που έχουν απομακρυνθεί και τεχνικά ζητήματα, σε συνδυασμό με το εξαιρετικά προστατευτικό για τους ντόπιους υπεργολάβους νομικό καθεστώς της χώρας, πυροδότησαν την ενεργοποίηση ανελαστικών όρων των συμβάσεων και προκάλεσαν άμεσες χρηματοδοτικές ανάγκες που τελικά ξεπέρασαν τα 130 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή είχε ως συνέπεια να επηρεαστεί σημαντικότατα η ρευστότητα στον κλάδο της Κατασκευής, δυσχεραίνοντας τη λειτουργία των εργοταξίων τους τελευταίους δώδεκα μήνες.
Σήμερα, βρίσκεται σε εξέλιξη η Γ’ φάση της αναδιάρθρωσης η οποία προβλέπει αθροιστικά όφελος 100 εκατ. ευρώ ως το τέλος του 2023 μέσα από τρεις δράσεις:
- Δημιουργία κεντρικού τμήματος αγορών.
- Αξιοποίηση μη λειτουργικών περιουσιακών στοιχείων και συμμετοχών.
- Μείωση του λειτουργικού κόστους.
Παράλληλα, εντός του 2020 έχουν υπογραφεί συμβάσεις έργων συνολικής αξίας 1,2 δισ. ευρώ στη Ρουμανία (με 544 εκατ. ευρώ αναλογία της ΑΚΤΩΡ) και 115 εκ. ευρώ στην Ελλάδα.
Εντός του 2020 έχουν υπογραφεί συμβάσεις έργων συνολικής αξίας 1,2 δισ. ευρώ στη Ρουμανία (με 544 εκατ. ευρώ αναλογία της ΑΚΤΩΡ) και 115 εκ. ευρώ στην Ελλάδα. Στη φωτογραφία, στιγμιότυπο από την πρόσφατη υπογραφή της σύμβασης για το τμήμα 2 της γραμμής Brasov-Sighisoara, του μεγαλύτερου σιδηροδρομικού έργου των Βαλκανίων (από αριστερά προς τα δεξιά: Ο Γενικός Διευθυντής της Εθνικής Εταιρείας Σιδηροδρόμων της Ρουμανίας – CFR, κ. Ioan Pintea, με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΑΚΤΩΡ, κ. Αλέξανδρο Εξάρχου και τον Περιφερειακό Διευθυντή της ΑΚΤΩΡ, κ. Πάρι Καλλιτσάντση).
Επόμενα βήματα
Η ΑΚΤΩΡ έχοντας «συμμαζέψει» το παρελθόν, άρχισε να κοιτάζει το μέλλον. Η πορεία κράτησε σχεδόν δυόμιση χρόνια και άφησε πληγές. Ήταν μια επώδυνη επέμβαση.
Αυτό το βλέπει η αγορά, παρ’ ότι οι καλοθελητές -εκτός και εντός των τειχών- φροντίζουν να μεγαλοποιούν τα προβλήματα. Η πορεία της μετοχής (η τιμή της οποίας αυξήθηκε κατά 154% το τελευταίο 6μηνο) δείχνει ότι η αγορά εκτιμά πως η προσπάθεια της νέας διοίκησης, που ανέλαβε τον Ιούλιο του 2018, αρχίζει τώρα να φέρνει αποτέλεσμα.
Ένας κατασκευαστικός κολοσσός, με 2.500 εργαζόμενους και άλλους 2.500 υπεργολάβους και προμηθευτές, με τη μεγαλύτερη τεχνογνωσία στην Ελλάδα, αλλά και σε διεθνή επίπεδα, με κυρίαρχη παρουσία σε δύο αγορές εντός Ε.Ε. που παρουσιάζουν άμεσες και ισχυρότατες προοπτικές ανάπτυξης, σταδιακά μπαίνει ξανά στον ενάρετο κύκλο.
Η κίνηση-ματ που μηδένισε τον τραπεζικό δανεισμό
Το 2018, η ΑΚΤΩΡ χρωστά 88 εκατ. ευρώ στις τράπεζες, έχοντας υποθηκεύσει το σύνολο των παγίων του Ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ. Οι τράπεζες έχουν διακόψει κάθε χρηματοδότηση, αλλά η ΕΛΛΑΚΤΩΡ με την απορρόφηση της ΕΛ.ΤΕΧ.ΑΝΕΜΟΣ Α.Ε. έχει ήδη ενισχύσει τις ταμειακές της ροές και βγαίνει στις διεθνείς χρηματαγορές, όπου εκδίδει ομολογιακό δάνειο ύψους 670 εκατ. ευρώ (το μεγαλύτερο «πράσινο» δάνειο στην Ευρώπη το 2019).
Με αυτό τον τρόπο, αποπληρώνει τα δάνεια στις ελληνικές τράπεζες και καταργεί τα ενέχυρα, απαλλάσσοντας τον Όμιλο από τον ασφυκτικό βρόχο και την ΑΚΤΩΡ από τα 88 εκατ. ευρώ δάνεια των ελληνικών τραπεζών.
Σήμερα, η ΑΚΤΩΡ είναι η μόνη κατασκευαστική στην Ελλάδα που δεν χρωστά στις τράπεζες.
