Στη δημοσιότητα δόθηκε ανεπίσημη μετάφραση της κοινής δήλωσης Ελλάδας και ΗΠΑ μετά τη συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια με τον Αμερικανό ομόλογό του Μάικ Πομπέο στη Θεσσαλονίκη.

Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, οι δύο πλευρές επιβεβαίωσαν τις εξαιρετικές διμερείς τους σχέσεις και την αμοιβαία επιθυμία τους να εμβαθύνουν περαιτέρω τη συνεργασία σε μια σειρά από τομείς, από την άμυνα και την ασφάλεια, τις επενδύσεις και την ενέργεια, μέχρι την παιδεία και τον πολιτισμό.

Ζήτημα δημιουργήθηκε με τον χαρακτηρισμό «ιστορική» («historic») για τη Συμφωνία των Πρεσπών που υπήρχε στην αγγλική έκδοση της κοινής δήλωσης που αναρτήθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα του υπουργείου Εξωτερικών. Μετά τον σάλο που δημιουργήθηκε και τις επικρίσεις της αντιπολίτευσης, η συγκεκριμένη λέξη αφαιρέθηκε έπειτα από «ορθή επανάληψη» της ανακοίνωσης.

Τι αναφέρεται στην κοινή δήλωση

«Οι δύο πλευρές διενήργησαν μια ανασκόπηση υψηλού επιπέδου του Στρατηγικού Διαλόγου ΗΠΑ-Ελλάδας, εν αναμονή του τρίτου Στρατηγικού Διαλόγου που θα πραγματοποιηθεί στην Ουάσινγκτον το 2021».

Όπως τονίζεται χαρακτηριστικά στην κοινή δήλωση, «Ελλάδα και ΗΠΑ επαναβεβαίωσαν την κοινή τους πεποίθηση ότι τα ζητήματα θαλασσίων ζωνών πρέπει να επιλύονται ειρηνικά και με βάση το διεθνές δίκαιο», αλλά και την επιθυμία τους να συνεχίσουν και να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στο πλαίσιο του σχήματος «3+1″».

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρέτισαν την επιβεβαιωμένη ετοιμότητα της Ελλάδας να συνεργαστεί με άλλες χώρες της περιοχής για την επίτευξη συμφωνιών οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μέσω του διαλόγου και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. ΗΠΑ και η Ελλάδα επανέλαβαν επίσης την αφοσίωσή τους στην ενίσχυση της στενής συνεργασίας τους ως σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, χρησιμοποιώντας όλα τα κατάλληλα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, προκειμένου να διασφαλιστεί η σταθερότητα και η ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή».

«Οι δύο πλευρές επανέλαβαν την επιθυμία τους να συνεχίσουν και να ενισχύσουν τη συνεργασία τους σε διάφορους τομείς στο πλαίσιο του σχήματος «3 + 1 » (Κύπρος, Ελλάδα, Ισραήλ και Ηνωμένες Πολιτείες), η οποία ξεκίνησε στην Ιερουσαλήμ τον Μάρτιο του 2019, καθώς αυτή η συνεργασία μπορεί να συμβάλλει στην προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας, της ασφάλειας και της ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ευρύτερη περιοχή».

ΗΠΑ και Ελλάδα επανέλαβαν ακόμη τη στήριξή τους για την ένταξη όλων των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων σε ευρωπαϊκούς και διατλαντικούς θεσμούς, ενώ υπογραμμίστηκε και η προσπάθεια της Ελλάδας για το σκοπό αυτό, με τη συμφωνία των Πρεσπών και την επακόλουθη προσχώρηση της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, τονίζοντας τη σημασία της συνεπούς εφαρμογής της συμφωνίας με καλή πίστη.

Σε ό,τι αφορά τα θέματα άμυνας και ασφάλειας, Ελλάδα και ΗΠΑ εξέφρασαν την πρόθεση να ενισχύσουν περαιτέρω τη στρατηγική εταιρική τους σχέση επεκτείνοντας και εμβαθύνοντας τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας ΗΠΑ-Ελλάδας, η οποία επικαιροποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2019 και συμβάλλει σημαντικά στην ασφάλεια και των δύο εθνών. Στον επόμενο Στρατηγικό Διάλογο, και οι δύο πλευρές σκοπεύουν να συζητήσουν πώς να αλληλοβοηθούνται περαιτέρω στη διατήρηση ισχυρών, ικανών και διεπιχειρησιακών δυνατοτήτων των ενόπλων δυνάμεων.

Οι δύο πλευρές υπογράμμισαν τη συνεργασία τους στον τομέα της ασφάλειας από τρομοκρατία, διεθνείς εγκληματικές οργανώσεις και άλλους παράγοντες απειλής, ενώ τονίστηκε πως, παρά την παγκόσμια πανδημία, η εξαιρετική συνεργασία συνεχίστηκε αμείωτη. Εξετάστηκαν τρόποι περαιτέρω βελτίωσης της ανταλλαγής πληροφοριών και της συνεργασίας κατά της τρομοκρατίας, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, ενώ δεσμεύτηκαν για την πλήρη εφαρμογή της κοινής δήλωσης του 2016 σχετικά με τη συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης (βίζα).

Στην κοινή δήλωση υπογραμμίζεται ακόμη πως ΗΠΑ και Ελλάδα προσβλέπουν στην ενίσχυση του εμπορίου και των επενδύσεων μεταξύ των δύο χωρών. «ΗΠΑ και Ελλάδα χαιρέτισαν την έναρξη νέων επενδύσεων και εξαγορών από αμερικανικές εταιρείες στην Ελλάδα και επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να ενθαρρύνουν αυτήν την τάση. Οι δύο κυβερνήσεις προσβλέπουν στην αύξηση της συνεργασίας τους στο εμπόριο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα αποδίδουν μεγάλη σημασία στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, το 5G και της ιδιωτικοποίησης στρατηγικών υποδομών».

Αναφορικά με τον τομέα της ενέργειας, οι δύο πλευρές χαιρέτισαν την ολοκλήρωση του ελληνικού τμήματος του αγωγού TAP και αναμένουν να συζητήσουν στον προσεχή Στρατηγικό Διάλογο την αμοιβαία υποστήριξή τους για το διασυνδετήριο αγωγό Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB), το έργο της κατασκευής σταθμού υγροποιημένου αερίου στην Αλεξανδρούπολη, την ιδιωτικοποίηση της υπόγειας αποθήκης της Καβάλας, το έργο Διασύνδεσης Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας και άλλα εμπορικά βιώσιμα έργα, τα οποία θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τον αγωγό αερίου EastMed.

Η κοινή δήλωση αναφέρεται τέλος στη συμμετοχή των ΗΠΑ στους εορτασμούς για την 200η επέτειο για την ανεξαρτησία της Ελλάδος το 2021, την πρόθεση να ενισχύσουν τους δεσμούς μεταξύ των πανεπιστημίων των δύο χωρών, τις εκπαιδευτικές και ακαδημαϊκές ανταλλαγές, καθώς και να συνεχίσουν τη μακροχρόνια συνεργασία τους για την προστασία της πολιτιστικής ιδιοκτησίας της Ελλάδας.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της Κοινής Δήλωσης αναφορικά με την Επισκόπηση Υψηλού Επιπέδου του Στρατηγικού Διαλόγου ΗΠΑ-Ελλάδας (ανεπίσημη μετάφραση)

«Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας και ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Michael R. Pompeo προέβησαν στις 28 Σεπτεμβρίου 2020 σε επισκόπηση υψηλού επιπέδου του Στρατηγικού Διαλόγου ΗΠΑ-Ελλάδας, ενόψει του Τρίτου Στρατηγικού Διαλόγου που θα διεξαχθεί στην Ουάσινγκτον το 2021. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους στον Στρατηγικό Διάλογο ως απόδειξη των εξαιρετικών διμερών σχέσεων που διατηρούν οι δύο χώρες. Επ’ ευκαιρία αυτής της υψηλού επιπέδου επισκόπησης, εξέφρασαν την κοινή τους επιθυμία να εμβαθύνουν τη συνεργασία τους ειδικότερα στους τομείς που περιγράφονται παρακάτω.

Περιφερειακή συνεργασία

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα αντάλλαξαν απόψεις σχετικά με την Ανατολική Μεσόγειο και επιβεβαίωσαν την πεποίθησή τους ότι ζητήματα θαλασσίων οριοθετήσεων πρέπει να επιλύονται ειρηνικά σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Σε αυτό το πλαίσιο, οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρέτησαν την επιβεβαιωμένη ετοιμότητα της Ελλάδας να συνεργαστεί με άλλες χώρες της περιοχής προκειμένου να επιτύχει συμφωνίες θαλάσσιας οριοθέτησης μέσω του διαλόγου και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα επανέλαβαν την προσήλωσή τους στην ενίσχυση της στενής τους συνεργασίας ως Συμμάχων στο ΝΑΤΟ, κάνοντας χρήση όλων των κατάλληλων μέσων που έχουν στη διάθεσή τους, προκειμένου να διασφαλίσουν τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή.

Οι δύο πλευρές εξέφρασαν εκ νέου την επιθυμία τους να συνεχίσουν και να ενισχύσουν τη συνεργασία τους σε διάφορους τομείς στο πλαίσιο του σχήματος 3+1 (Κύπρος, Ελλάδα Ισραήλ και Ηνωμένες Πολιτείες), που εγκαινιάστηκε στην Ιερουσαλήμ το Μάρτιο 2019, καθώς η εν λόγω συνεργασία μπορεί να συμβάλει στην προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας, της ασφάλειας και της ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή.

Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα επανέλαβαν τη στήριξή τους στην ενσωμάτωση όλων των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στους ευρωπαϊκούς και διατλαντικούς θεσμούς, σύμφωνα με την επιλογή των λαών τους. Υπογράμμισαν τις προσπάθειες της Ελλάδας προς αυτό το σκοπό, σημειώνοντας τη συνεχιζόμενη συνάφεια της Συμφωνίας των Πρεσπών με την επακόλουθη ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, υπογραμμίζοντας ταυτοχρόνως τη σημασία της συνεπούς εφαρμογής της εν λόγω συμφωνίας με καλή πίστη.

‘Αμυνα και ασφάλεια

Η Ελλάδα και οι Ηνωμένες Πολιτείες επανέλαβαν την πρόθεσή τους να ενισχύσουν περαιτέρω τη στρατηγική τους συνεργασία στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας, επεκτείνοντας και εμβαθύνοντας τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας η οποία επικαιροποιήθηκε τον Οκτώβριο 2019 και συμβάλλει σημαντικά στην ασφάλεια των δυο εθνών.

Κατά τον επικείμενο Στρατηγικό Διάλογο, οι δύο πλευρές σκοπεύουν να συζητήσουν σχετικά με τον τρόπο που θα συνδράμουν η μια την άλλη προκειμένου να εξασφαλίσουν τη διατήρηση ισχυρών, αποτελεσματικών και διαλειτουργικών ενόπλων δυνάμεων.

Επιβολή του νόμου και καταπολέμηση της τρομοκρατίας

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα σημείωσαν τη συνεργασία τους στον τομέα της ασφάλειας η οποία εδράζεται στο κοινό τους συμφέρον για τη θωράκιση της ασφάλειας και των δυο εθνών απέναντι σε τρομοκράτες, διεθνείς εγκληματικές οργανώσεις και άλλους παράγοντες που συνιστούν απειλή. Παρά την παγκόσμια πανδημία, η εξαιρετική συνεργασία των Αρχών ασφαλείας των ΗΠΑ και της Ελλάδας στους τομείς των συλλήψεων, των κατασχέσεων και των εκδόσεων συνεχίζεται αμείωτη.

Επιπλέον, οι δύο χώρες αναγνώρισαν τη συνεχιζόμενη βελτίωση της συνοριακής ασφάλειας καθώς και της ανταλλαγής πληροφοριών και συνεργασίας στον τομέα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα. Ανέλαβαν τη δέσμευση να εφαρμόσουν πλήρως την Κοινή Διακήρυξη του 2016 σχετικά με τη συμμετοχή της Ελλάδας στο Πρόγραμμα Απαλλαγής Θεώρησης Εισόδου, συμπεριλαμβανομένης της έναρξης έκδοσης επικαιροποιημένων εθνικών Δελτίων ταυτότητας και της πλήρους συλλογής και ανάλυσης δεδομένων επιβατών αεροπορικών εταιρειών.

Εμπόριο και επενδύσεις

Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα προσβλέπουν στην ενίσχυση του εμπορίου και των επενδύσεων μεταξύ των δύο χωρών. Οι δύο κυβερνήσεις σημείωσαν ότι η Ελλάδα βελτίωσε ουσιαστικά την προστασία και το σεβασμό των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας το 2019, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα η Ελλάδα να αφαιρεθεί από την Έκθεση 301 του Γραφείου του Εμπορικού Αντιπροσώπου των Ηνωμένων Πολιτειών (Special 301 Report – Office of the United States Trade Representative).

Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα χαιρέτησαν την έναρξη νέων επενδύσεων και αγορών από αμερικάνικες εταιρείες στην Ελλάδα και επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να ενθαρρύνουν την εν λόγω τάση. Οι δύο κυβερνήσεις προσμένουν στην ενίσχυση της συνεργασίας τους στον εμπορικό τομέα. Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα αποδίδουν μεγάλη σημασία στη συνεργασία τους στους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης και της κυβερνοασφάλειας, των δικτύων 5G και των ιδιωτικοποιήσεων στρατηγικών υποδομών. Οι δύο χώρες παραμένουν προσηλωμένες στην αύξηση των δυνατοτήτων των γυναικών να επιτυγχάνουν στην αγορά εργασίας ως επιχειρηματίες και στη βελτίωση των δυνατοτήτων τους ώστε να ενισχύσουν την οικονομική ανάπτυξη.

Ενέργεια

Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα χαιρέτησαν την ολοκλήρωση του ελληνικού τμήματος του Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου (ΤΑΡ) και προσμένουν να συζητήσουν κατά τον επερχόμενο Στρατηγικό Διάλογο την αμοιβαία στήριξή τους για τον Διασυνδετήριο Αγωγό Ελλάδας-Βουλγαρίας, για το έργο κατασκευής του πλωτού σταθμού αποθήκευσης και επαναεριοποίησης LNG (FSRU) στην Αλεξανδρούπολη, την ιδιωτικοποίηση των εγκαταστάσεων υπόγειας αποθήκευσης αερίου της Καβάλας, για το έργο Διασύνδεσης Ελλάδας -Βόρειας Μακεδονίας και άλλων εμπορικά βιώσιμων έργων, στα οποία μπορεί να συμπεριληφθεί και ο Αγωγός Φυσικού Αερίου EastMed.

Αμφότερες οι πλευρές χαιρέτησαν την επίσημη καθιέρωση στις 22 Σεπτεμβρίου του Φόρουμ Αερίου Νοτιοανατολικής Μεσογείου (East Med Gas Forum), ως περιφερειακού οργανισμού καθώς και τη συνεχιζόμενη επιτυχημένη συνεργασία στον τομέα της ενέργειας μέσω της διαδικασίας 3+1. Η Ελλάδα και οι ΗΠΑ υπογράμμισαν τη συμμετοχή της ExxonMobil σε συνεργασία με την ΤΟΤΑL και τα ΕΛΠΕ στη διεξαγωγή υπεράκτιων ερευνών σε οικόπεδα στα ανοικτά της Κρήτης, καθώς και τις δυνητικές ευκαιρίες για αμερικανικές επενδύσεις στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, κατόπιν της πρόσφατης επικύρωσης το ελληνικού νόμου σχετικά με τον «Εκσυγχρονισμό της Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας».

Επαφές μεταξύ κοινωνίας των πολιτών

Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα επιβεβαίωσαν τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζουν οι επαφές μεταξύ της κοινωνίας των πολιτών στις διμερείς τους σχέσεις. Προσμένουν τον εορτασμό της 200ης επετείου της ελληνικής ανεξαρτησίας το 2021, καθώς και στην ανταλλαγή εκθέσεων και τη συνεργασία μεταξύ μουσείων. Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα επιβεβαίωσαν τη βούλησή τους να ενισχύσουν τους δεσμούς μεταξύ των αμερικανικών και ελληνικών πανεπιστημίων και να δημιουργήσουν ένα νέο κοινό, διπλό πτυχίο καθώς και να εκπονήσουν προγράμματα σπουδών στο εξωτερικό.

Αμφότερες οι χώρες θα εξακολουθήσουν να στηρίζουν τις συνεχιζόμενες εκπαιδευτικές και πανεπιστημιακές ανταλλαγές, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος Fulbright που λειτουργεί στην Ελλάδα, το οποίο γιόρτασε το 2020 την 72η επέτειό του. Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα συμφώνησαν να συνεχίσουν τη μακροχρόνια συνεργασία τους για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας. Οι δύο χώρες συμφώνησαν να συνεργαστούν στην ανάπτυξη των δυνατοτήτων της δημιουργικής βιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένου του κινηματογραφικού τομέα. Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα συμφώνησαν επίσης να εξετάσουν τη δυνατότητα ανάπτυξης συνεργασιών μεταξύ του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στους κλάδους του πολιτισμού και της τεχνολογίας.