Έχουν περάσει έξι μήνες από όταν οι πολιτείες των ΗΠΑ ανακοίνωσαν τις πρώτες οδηγίες για παραμονή των πολιτών στο σπίτι.
Πλέον γνωρίζουμε ότι αυτή η απόφαση κατάφερε – έστω σε κάποιο βαθμό – να επιβραδύνει την εξάπλωση του κοροναϊού. Ταυτόχρονα, όμως, οδήγησαν σε μια οικονομική ύφεση που δεν έχει προηγούμενο, τουλάχιστον μετά την Μεγάλη Ύφεση.
Πλέον σε πολλά μέρη, επιχειρήσεις, σχολεία και πανεπιστήμια ανοίγουν ξανά, όμως η ζωή δεν έχει επιστρέψει στην κανονικότητα. Τα μαθήματα μέσω Zoom συνεχίζονται, οι μάσκες εξακολουθούν να είναι υποχρεωτικές στους δημόσιους χώρους σε πολλές πολιτείες, ενώ οι αγώνες ποδοσφαίρου πραγματοποιούνται κεκλεισμένων των θυρών.
Ο Δείκτης Επιστροφής-Στην-Κανονικότητα που δημιούργησε το CNN σε συνεργασία με την Moody’s Analytics εκτιμά ότι μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα, η οικονομία λειτουργούσε περίπου στο 76% των επιπέδων προ της πανδημίας.
Τα καλά νέα: Πρόκειται για μια σαφή βελτίωση σε σχέση με την κατάσταση τον Απρίλιο. Τα κακά νέα: Μένει ακόμη πολύς δρόμος μέχρι την ανάκαμψη.
Μάλιστα, την περασμένη εβδομάδα ο δείκτης σημείωσε μικρή πτώση. Αυτό σημαίνει ότι η ανάκαμψη ενδέχεται να επιβραδύνεται.
Μια παγωμένη ανάκαμψη
Στο χειρότερο σημείο του τον Απρίλιο, ο Δείκτης Επιστροφής-Στην-Κανονικότητα, που αποτελείται από 37 οικονομικές μετρήσεις, υπολόγιζε ότι η αμερικανική οικονομία λειτουργούσε στο 59% της κατάστασής της τον Μάρτιο.
Σημείωσε μικρή βελτίωση τον Μάιο και τον Ιούνιο, καθώς τα νέα κρούσματα κοροναϊού άρχισαν να μετριάζονται, οι αιτήσεις για επίδομα ανεργίας να μειώνονται και ορισμένες πολιτείες ξεκίνησαν να χαλαρώνουν τα μέτρα για τις επιχειρήσεις.
Όμως ξαφνικά, αυτή η ορμή ανακόπηκε.
Καθώς τα κρούσματα άρχισαν και πάλι να αυξάνονται σε ορισμένα μέρη, οι πολιτείες έβαλαν σε παύση τα σχέδιά τους για άνοιγμα της οικονομίας. Τους τελευταίους τρεις μήνες, ο δείκτης δείχνει ότι η οικονομία παραμένει σε γενικές γραμμές στάσιμη. Κάποια στιγμή έφτασε στο 80%, σημείωσε όμως νέα πτώση στο 76%.
«Πιστεύω ότι είναι αρκετά ξεκάθαρο ότι ο δείκτης Επιστροφής-Στην-Κανονικότητα δεν καταδεικνύει ανάκαμψη σε σχήμα V», δήλωσε στο CNN ο Μαρκ Ζάντι, επικεφαλής οικονομολόγος της Moody’s Analytics. «Έξι μήνες αργότερα, έχουμε ακόμη πολύ, μα πολύ δρόμο μπροστά μας, πριν επιστρέψουμε στην κανονικότητα».
Μια οικονομία που λειτουργεί σε επίπεδα κάτω των «φυσιολογικών» μεταφράζεται σε οικονομικές δυσκολίες για εκατομμύρια πολίτες και επιχειρήσεις.
Έξι μήνες μετά την κρίση, οι αιτήσεις για επιδόματα ανεργίας παραμένουν περίπου τέσσερις φορές υψηλότερα σε σχέση με πριν την πανδημία. Σε αυτό το επίπεδο, παραμένουν υψηλότερα σε σχέση με οποιαδήποτε περίοδο πριν από αυτή, με τα σχετικά στοιχεία να φτάνουν μέχρι το 1967.
Τα ταξίδια, η διασκέδαση και η φιλοξενία είναι οι βιομηχανίες που δέχτηκαν το ισχυρότερο πλήγμα. Τα εστιατόρια δέχονται 35% λιγότερους πελάτες σε σχέση με πριν. Η πληρότητα των ξενοδοχείων έχει σημειώσει μείωση 70% σε σχέση με τις αρχές Μαρτίου. Και αν και ορισμένοι κινηματογράφοι έχουν ανοίξει, μόλις που μπορούν να λειτουργήσουν: Οι πωλήσεις εισιτηρίων βρίσκονται ακόμη μόλις στο 10% των αριθμών τους πριν την πανδημία.
Μπροστά σε αυτό το δυσοίωνο φόντο, υπάρχουν ελάχιστες αχτίδες ελπίδας: Το χρηματιστήριο, η στέγαση και το ηλεκτρονικό εμπόριο.
Οι αχτίδες ελπίδας
Αντίθετα με άλλους τομείς της οικονομίας, ο S&P 500 ανέκαμψε σχετικά γρήγορα, φτάνοντας σε τιμές-ρεκόρ τον Αύγουστο πριν υποχωρήσει ελαφρώς τον Σεπτέμβριο. Συνολικά, η άνοδος οφείλεται σε μόλις πέντε μετοχές: Της Apple (AAPL), της Amazon (AMZN), της Microsoft (MSFT), της μητρικής της Google, Alphabet (GOOGL) και του Facebook (FB).
Δυσανάλογη ανάκαμψη
Αυτή η ανάκαμψη του χρηματιστηρίου ευνοεί δυσανάλογα πολύ τους πλούσιους. Στο πρώτο τρίμηνο του 2020, το πλουσιότερο 10% των αμερικανικών νοικοκυριών είχε στην ιδιοκτησία του το 87% όλων των μετοχών και των ομολόγων, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα. Δισεκατομμυριούχοι όπως ο Τζεφ Μπέζος, ο Μπιλ Γκέιτς, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ και ο Έλον Μασκ τα πήγαν εξαιρετικά καλά, καθώς πολύ μεγάλο μέρος του πλούτου τους συνδέεται με τον πλούτο των εταιρειών τους.
Ταυτόχρονα, η αγορά στέγασης άνθισε σε ορισμένα σημεία της χώρας, εξαιτίας των επιτοκίων που κινήθηκαν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και των νέων πολιτικών τηλεργασίας που έκαναν ορισμένους κατοίκους των πόλεων να αναζητήσουν φθηνότερες κατοικίες έξω από τις αστικές περιοχές. Στο Μέιν – το οποίο έρχεται πρώτο στον Δείκτη Επιστροφής-Στην-Κανονικότητα – οι τιμές των κατοικιών έχουν ανέβει πάνω από 7% σε σχέση με πέρσι, σύμφωνα με το Zillow.
Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι ξεκάθαρο για πόσο θα διατηρηθεί η ισχύς της αγοράς κατοικιών. Οι αιτήσεις για δάνεια, που ήταν αιτία μεγάλου μέρους της ανάκαμψης στην αρχή του καλοκαιριού, σημείωσαν μείωση την εβδομάδα που ολοκληρώθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου.
Τέλος, άλλη μια αχτίδα ελπίδας ήταν το ηλεκτρονικό εμπόριο. Οι λιανικές πωλήσεις έχουν ήδη ξεπεράσει τα επίπεδά τους πριν την πανδημία. Όμως αυτή η ανάκαμψη σε σχήμα V οφείλεται μόνο σε μια κατηγορία: Το online shopping από εταιρείες χωρίς φυσικά καταστήματα. Η βιομηχανία υπηρεσιών και λιανικής πώλησης – ιδιαιτέρως τα καταστήματα ρούχων – εξακολουθούν να υποφέρουν, ενώ πολλές επιχειρήσεις αναμένεται να κλείσουν.
«Όσο περισσότερες επιχειρήσεις κλείσουν, τόσο περισσότερο θα καθυστερήσει η επιστροφή στην κανονικότητα», προειδοποιεί ο Ζάντι. «Πρόκειται για ένα γεγονός που αφήνει σημάδια στην οικονομία, ένα δομικό πρόβλημα που επιδεινώνεται ραγδαία».
Από εδώ και στο εξής;
Η οικονομική ανάκαμψη αναμένεται να πάρει αρκετό καιρό, τονίζει ο Ζάντι, ο οποίος υπολογίζει ότι μέχρι το τέλος του έτους η αμερικανική οικονομία θα εξακολουθεί να θρηνεί περίπου 10 εκατ. θέσεις εργασίας σε σχέση με την κατάσταση προ-πανδημίας. Δεν πιστεύει ότι η επιστροφή στην πλήρη απασχόληση θα γίνει πριν το 2023.
Ακόμη και αυτή η εφιαλτική πρόβλεψη εξαρτάται από δύο παράγοντες: Από τη μη επιδείνωση του ιού και την οικονομική πολιτική που θα επουλώσει τις πληγές.
Αυτή τη στιγμή, οι προοπτικές είναι σκοτεινές και για τα δύο μέτωπα. Μετά από εβδομάδες υποχώρησης, ο κοροναϊός σημειώνει και πάλι άνοδο στις ΗΠΑ, ελάχιστο καιρό πριν το κρύο και την περίοδο της γρίπης. Και οι βουλευτές εξακολουθούν να βρίσκονται σε αδιέξοδο για τους όρους ενός νέου πακέτου ενίσχυσης της οικονομίας.
Την Παρασκευή, οικονομολόγοι της Goldman Sachs προειδοποίησαν ότι ενδέχεται να αναγκαστούν να υποβαθμίσουν την πρόβλεψή τους για οικονομική ανάπτυξη στο τέταρτο τρίμηνο, αν οι βουλευτές δεν καταφέρουν να εγκρίνουν νέο πακέτο.
Αντίστοιχα, οι ειδικοί της Moody’s Analytics αναμένουν ότι χωρίς πακέτο στήριξης, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης σε μικρές επιχειρήσεις και ανέργους, ο Δείκτης Επιστροφής-Στην-Κανονικότητα θα αρχίσει να υποχωρεί.
«Η μετάβαση από το 60% στο 80% είναι πολύ πιο εύκολη από την επιστροφή στο 100%. Τώρα ξεκινά η σκληρή δουλειά», επισημαίνει ο Ζάντι.
Πηγή: www.cnn.com
