Βιώνουμε ήδη ένα φθινόπωρο που, όπως δείχνουν μέχρι στιγμής όλα τα δεδομένα – κρούσματα σε υψηλούς τριψήφιους αριθμούς χωρίς τάση μείωσης, αύξηση κατά 75% των κρουσμάτων στην Αττική, διπλασιασμός διασωληνωμένων ασθενών στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) των νοσοκομείων σε σύγκριση με έναν μήνα πριν -, προοιωνίζεται έναν άκρως δύσκολο χειμώνα. Αυτό μαρτυρούν και οι προβλέψεις του μοντέλου CORE (COVID-19 Risk Evaluation) που «τρέχει» η διεπιστημονική ομάδα HERACLES του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) για το Εκθεσίωμα και την Υγεία. Σύμφωνα με τις συγκεκριμένες προβλέψεις τις οποίες παρουσιάζει στο «Βήμα» ο επικεφαλής της ομάδας, καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ καθώς και Υγειονομικής και Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών της Παβία στην Ιταλία κ. Δημοσθένης Σαρηγιάννης, η ανησυχητική σημερινή κορωνο-εικόνα μπορεί να μετατραπεί σε «εφιάλτη» τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο αν δεν ληφθούν εγκαίρως πολύ αυστηρά μέτρα.
Η καμπύλη του «εκτροχιασμού»
Συγκεκριμένα, το σύνθετο αυτό μοντέλο δείχνει ότι αν η αρνητική τροχιά στην οποία έχουμε εισέλθει συνεχιστεί, θα έχουμε 400 επιβεβαιωμένα κρούσματα ημερησίως στο τέλος Σεπτεμβρίου, 750 ημερησίως στο τέλος Οκτωβρίου, ενώ τον Νοέμβριο η κατάσταση θα μπορούσε να «εκτροχιαστεί» πλήρως με κατακόρυφη εκθετική αύξηση των κρουσμάτων που στο τέλος του μήνα θα έφθαναν τα 1.600 ημερησίως και θα εκτοξεύονταν σε πάνω από 10.000 την ημέρα στα τέλη Δεκεμβρίου! «Αυτά προβλέπονται από το μοντέλο με βάση επικαιροποιημένη παραμετροποίηση που έλαβε υπόψη της την ανεπαρκή τήρηση μέτρων μέσα στον Αύγουστο αλλά εκτιμούμε ότι δεν θα φθάσουμε ποτέ σε τέτοια νούμερα αφού αναμένεται να ληφθούν μέτρα για να ανακοπεί μια τέτοια φρενήρης πορεία του ιού» αναφέρει ο κ. Σαρηγιάννης, σπεύδοντας ωστόσο να συμπληρώσει ότι «για να μη βιώσουμε ανεξέλεγκτες καταστάσεις πρέπει να ληφθούν και να εφαρμοστούν από όλους με αυστηρότητα μέτρα προστασίας σε ένα χρονικό παράθυρο ενός μήνα, το πολύ ως τις 20 Οκτωβρίου».
Για ποιον λόγο τίθεται από τον καθηγητή αυτό το συγκεκριμένο χρονικό παράθυρο; «Τα διαχρονικά στοιχεία δείχνουν ότι ως τις 20 Οκτωβρίου ο καιρός συνεχίζει να είναι καλός και όπως γνωρίζουμε ο καιρός σχετίζεται με τη μεταδοτικότητα του ιού. Καθώς στα τέλη Οκτωβρίου ο καιρός θα αρχίσει να χαλάει αναμένεται να αυξηθεί η μεταδοτικότητα του ιού, με δεδομένο μάλιστα ότι ο πληθυσμός θα συνωστίζεται πολύ περισσότερο σε κλειστούς χώρους με συχνά κακό εξαερισμό».
Τι θα έπρεπε να γίνει λοιπόν μέσα σε αυτό το χρονικό παράθυρο που έχουμε μπροστά μας ώστε να δούμε σημαντική υποχώρηση του επιδημικού κύματος που φαίνεται συνεχώς να «θεριεύει»; Κατά τον κ. Σαρηγιάννη «η πιθανότητα ενός μερικού lockdown θα μπορούσε να είναι αποτελεσματική. Ενα lockdown στην Αττική, η οποία φαίνεται να αποτελεί αυτή τη στιγμή την κύρια «ένοχη» για την ανησυχητική κατάσταση που αντιμετωπίζουμε, φαίνεται ότι θα ήταν καταλυτικό. Εκτιμούμε ότι ένα lockdown διάρκειας ενός μήνα, από τις 20 Οκτωβρίου ως και τις 20 Νοεμβρίου, θα μπορούσε να οδηγήσει στα τέλη του Δεκεμβρίου σε διψήφιο αριθμό κρουσμάτων, πιθανώς ακόμη και κάτω από 50 κρούσματα ημερησίως».
Ο καθηγητής παραδέχεται ότι μια τέτοια πιθανότητα είναι βέβαια άκρως επιβαρυντική για την κοινωνία και την οικονομία.
«Να δαμάσουμε την πανδημία τώρα»
Υπάρχει όμως πιθανή εναλλακτική λύση, σημειώνει. «Με την ομάδα μου μελετούμε την επίδραση που θα είχε το σενάριο επιβολής μικρών σε διάρκεια lockdown, τα οποία έχουν προταθεί από συναδέλφους στο εξωτερικό. Πρόκειται για ένα σενάριο πιο ρεαλιστικό που δεν θα επηρέαζε τόσο την οικονομία. Μάλιστα οι υπολογιστικές εκτιμήσεις μας δείχνουν ότι αν ως το τέλος του έτους εφαρμοστεί στην Αττική ένα τέτοιο σενάριο on-off με δέκα ημέρες lockdown που θα ακολουθούνται από δέκα ημέρες ανοίγματος της οικονομίας και της κοινωνίας – με τήρηση όμως όλων των απαραίτητων μέτρων προστασίας στην περίοδο του ανοίγματος – θα επιτευχθεί πολύ μεγάλη μείωση των κρουσμάτων. Συγκεκριμένα, θα πέσουμε στα 50-80 κρούσματα ημερησίως από το τέλος Νοεμβρίου και για ολόκληρο τον Δεκέμβριο. Ωστόσο, για να επιτύχουμε τέτοια αποτελέσματα, η εφαρμογή του on-off lockdown θα πρέπει να ξεκινήσει την 1η Οκτωβρίου».
Το καλό και το κακό σενάριο για νοσηλείες σε ΜΕΘ και θανάτους
Ακρως δυσοίωνες είναι οι προβλέψεις του CORE για τις νοσηλείες ασθενών σε ΜΕΘ αλλά και τους θανάτους εξαιτίας του νέου κορωνοϊού ως το τέλος του έτους, αν συνεχιστεί η εκρηκτική πορεία του ιού που βλέπουμε τώρα. Συγκεκριμένα, με βάση το καλό σενάριο εξέλιξης του δεύτερου επιδημικού κύματος, η ημερήσια ανάγκη για ΜΕΘ θα αγγίζει τις 68 κλίνες την ημέρα στο τέλος Σεπτεμβρίου, τις 80 στο τέλος Νοεμβρίου, τις 130 στο τέλος Νοεμβρίου και τις 461 στο τέλος Δεκεμβρίου. Με βάση ωστόσο το κακό σενάριο – το οποίο σημειωτέον δείχνουν καθημερινά να επιβεβαιώνουν οι αριθμοί κρουσμάτων που ανακοινώνονται από τον ΕΟΔΥ, τουλάχιστον ως αυτή τη στιγμή – η ημερήσια ανάγκη για κλίνες ΜΕΘ θα φθάνει τις 96 στο τέλος Σεπτεμβρίου, τις 150 στο τέλος Οκτωβρίου, τις 333 στο τέλος Νοεμβρίου και τις 1.780 στο τέλος Δεκεμβρίου (τις οποίες το σύστημα υγείας δεν θα μπορεί ούτε κατά διάνοια να αντέξει).
Οσο για τους θανάτους, με βάση το καλό σενάριο θα ανέρχονται σε 374 στο τέλος Σεπτεμβρίου, 523 στο τέλος Οκτωβρίου, 731 στο τέλος Νοεμβρίου και σε 1.250 στο τέλος Δεκεμβρίου. Το κακό σενάριο εκτοξεύει τους θανάτους σε 390 στο τέλος Σεπτεμβρίου, 638 στο τέλος Οκτωβρίου, 1.105 στο τέλος Νοεμβρίου και 2.770 στο τέλος Δεκεμβρίου. Ο κ. Σαρηγιάννης σχολιάζει πως «δεν λέμε ότι ένα τόσο εφιαλτικό σενάριο θα ισχύσει, αλλά ότι για να το αποφύγουμε θα πρέπει να υπάρξει αυστηρή και συντονισμένη λήψη αποτελεσματικών μέτρων. Και μπορούμε να το αποφύγουμε».
