Στις αρχές Μαρτίου η Ελλάδα βρέθηκε αντιμέτωπη με μια αποδεδειγμένα συντονισμένη απόπειρα χιλιάδων ανθρώπων να μπουν παράνομα στο ελληνικό και ευρωπαϊκό έδαφος. Eπρόκειτο για σοβαρή πολλαπλή πρόκληση και απειλή. Ηταν, ταυτόχρονα, απόπειρα μαζικής παράνομης διακίνησης μεταναστών, εμπορίας ανθρώπων, απειλή για τη δημόσια ασφάλεια και τη δημόσια υγεία, καθώς και εν δυνάμει απόπειρα υπόθαλψης τρομοκρατίας. Κυρίως όμως συνιστούσε υβριδική απειλή για την ελληνική εθνική ασφάλεια.
Η Τουρκία με τη στάση της αυτή παραβίασε το Διεθνές Δίκαιο, τις σχέσεις καλής γειτονίας, το Πρωτόκολλο Ηνωμένων Εθνών κατά της Λαθραίας Διακίνησης Μεταναστών, τη Συμφωνία Επανεισδοχής ΕΕ – Τουρκίας και τη Δήλωση ΕΕ – Τουρκίας του 2016 με την οποία δεσμεύθηκε να σταματήσει την παράνομη μετανάστευση στην Ευρώπη.
Τονίζω ότι στο πλαίσιο της ΕΕ η εθνική ασφάλεια είναι ευθύνη του κάθε κράτους-μέλους ξεχωριστά. Μάλιστα η διασφάλιση της εθνικής ασφάλειας δεν αποτελεί μόνο δικαίωμα του κάθε κράτους-μέλους αλλά είναι και υποχρέωσή του έναντι της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αυτό συμβαίνει γιατί, μεταξύ άλλων, η προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ευρώπης είναι – σύμφωνα με τον Κώδικα Συνόρων Σένγκεν – η προϋπόθεση που επιτρέπει την απουσία ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα των κρατών της ΕΕ. Την εθνική αυτή ευθύνη και δικαίωμα αναγνώρισε σαφώς και η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (υπόθεση N.D. και Ν.Τ. κατά Ισπανίας) με την προ μηνών απόφασή του όπου τονίζει ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή απόπειρα ατόμων να εισέλθουν εσκεμμένα, παράνομα και μαζικά από τα εξωτερικά σύνορα της Ενωσης εκμεταλλευόμενα τον αριθμό τους και χρησιμοποιώντας βία.
Τα στελέχη της Ελληνικής Αστυνομίας και της Ακτοφυλακής που έχουν την αρμοδιότητα και την υποχρέωση της φύλαξης των ελληνικών και ευρωπαϊκών συνόρων στη θάλασσα και στη στεριά έχουν βρεθεί επί μήνες μπροστά στην ανάγκη να μεγιστοποιήσουν τις προσπάθειές τους. Ενεργούν όλο το εικοσιτετράωρο με αποδοτικότητα, υψηλό αίσθημα ευθύνης, άρτιο επαγγελματισμό, φιλοπατρία, αλλά και με σεβασμό προς τη ζωή και τα δικαιώματα των ανθρώπων. Οι ενέργειές τους πραγματοποιούνται σε πλήρη συμμόρφωση προς τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας, ειδικότερα τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, τη Διεθνή Σύμβαση για την Ασφάλεια της Ανθρώπινης Ζωής στη Θάλασσα και τη Διεθνή Σύμβαση για τη Ναυτική Ερευνα και Διάσωση.
Είναι χαρακτηριστικό και αποδεικνύει τον σεβασμό για τον άνθρωπο που δείχνουν τα στελέχη μας που επιχειρούν στο πεδίο ότι, τους τελευταίους τέσσερις μήνες, σε 250 συνολικά περιστατικά δεν έχει σημειωθεί καμία απώλεια ζωής. Αντιθέτως, χιλιάδες μετανάστες διασώθηκαν ειδικότερα από την Ελληνική Ακτοφυλακή σε όλη τη διάρκεια της μεταναστευτικής-προσφυγικής κρίσης, πράγμα που αναγνωρίστηκε και χαιρετίστηκε διεθνώς.
Οσον αφορά στις υποβολιμιαία καταγγελλόμενες, δήθεν, παράνομες ενέργειες, τονίζω ότι κάτι τέτοιο ουδέποτε υπήρχε ούτε υπάρχει στις επιχειρησιακές πρακτικές των ελληνικών αρχών. Αλλωστε υπάρχουν εσωτερικοί μηχανισμοί διερεύνησης και πειθαρχικού ελέγχου σε πλήρη συνεργασία με τις δικαστικές αρχές και άλλα αρμόδια όργανα, όπως ο Συνήγορος του Πολίτη.
Επειδή τα θαλάσσια και χερσαία σύνορα της Ελλάδας είναι και εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, βρίσκονται σε εξέλιξη κοινές επιχειρήσεις με τη FRONTEX (Ποσειδών στο Αιγαίο και Rapid Bordered Intervention Teams στον Εβρο). Επίσης στενή είναι η συνεργασία των στελεχών μας με τη νατοϊκή επιχείρηση κατά της παράνομης διακίνησης και μετανάστευσης στο Αιγαίο. Δεν ενεργούν μόνα τους. Ενεργούν μαζί με συμμάχους και εταίρους, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, τις αρχές του ευρωπαϊκού πολιτισμού και των Ηνωμένων Εθνών, το Δίκαιο της Θάλασσας και τις ναυτικές παραδόσεις των Ελλήνων.
Αντίθετη είναι η στάση της Τουρκίας. Παραβιάζει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη Δήλωση ΕΕ – Τουρκίας του 2016. Αποφεύγει σε πάρα πολλές περιπτώσεις να αντιδράσει έγκαιρα στις ενημερώσεις και στα αιτήματα των αρμόδιων ελληνικών αρχών, καθυστερώντας ακόμα και 24 ώρες να αναλάβει τη διαχείριση περιστατικών. Συχνά οι αρμόδιες Αρχές αδρανούν πλήρως έως ότου οι λέμβοι προσεγγίσουν την οριογραμμή. Δυστυχώς, όχι με ευθύνη της Ελλάδας, από τον Μάρτιο του 2020 έχει διακοπεί κάθε επικοινωνία με την άλλη πλευρά σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Απομένει μόνο η επικοινωνία μεταξύ των δύο συντονιστικών κέντρων Ερευνας και Διάσωσης. Αυτή όμως δεν είναι αρκετή.
Οι εκπρόσωποι του ελληνικού κράτους που δρουν στη μεθοριακή περιοχή υπό τις δύσκολες συνθήκες μιας υποκινούμενης σε μεγάλο βαθμό μεταναστευτικής πίεσης, αντιμετωπίζοντας τα έκτακτα μέτρα που η COVID-19 επιβάλλει στη χώρα μας, είναι άξιοι επαίνων και υποστήριξης. Η ενορχηστρωμένη συκοφαντική εκστρατεία «fake news» που έχει στόχο τα στελέχη μας και την Ελλάδα δεν πρόκειται να περάσει. Η αλήθεια είναι μαζί μας. Είναι η απάντηση σε κάθε πρόκληση, σε κάθε προπαγανδιστική επίθεση, σε κάθε απόπειρα παραμόρφωσής της.
*Ο κ. Γιώργος Κουμουτσάκος είναι Αναπληρωτής Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου
