Τις τελευταίες δεκαετίες οι περιβαλλοντολόγοι έχουν τονίσει επανειλημμένα τους κινδύνους που απειλούν να επηρεάσουν συλλήβδην την ανθρωπότητα και να αλλάξουν μια για πάντα τον πλανήτη εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
Αδιαμφισβήτητη απόδειξη των δυσοίωνων αυτών προβλέψεων δύναται να αποτελέσουν οι πυρκαγιές που σαρώνουν τα δάση της Σιβηρίας, του Αμαζονίου, της Αυστραλίας και τώρα για ακόμη μία φορά εκείνα της Καλιφόρνια επιβεβαιώνοντας πως ο πλανήτης κυριολεκτικά έχει τυλιχτεί στις φλόγες.
Οι πυρκαγιές φέτος στην αμερικανική Δύση έχουν λάβει τόσο μεγάλη έκταση ώστε πολλοί να τις θεωρούν ως τις πιο επικίνδυνες και σαρωτικές πυρκαγιές στην ιστορία με τις υψηλές θερμοκρασίες, τους ισχυρούς ανέμους, τα ξηρά δάση και μία σπάνια καταιγίδα να δυσχεραίνουν την κατάσταση. Το προσωπικό έκτακτης ανάγκης βρίσκεται πάντα στην πρώτη γραμμή καλύπτοντας έως και 48 ωρών βάρδιες σε μία προσπάθεια να περιοριστεί η κατάσταση, η οποία σε καμία περίπτωση δε μοιάζει να είναι ελεγχόμενη.
Ο φετινός απολογισμός
Μέχρι στιγμής φέτος στην Καλιφόρνια 24 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους, έχουν καεί περισσότερα από 2,5 εκατομμύρια (acres), ενώ περισσότερα από 3.700 κτίρια έχουν καταστραφεί – όλα πριν από τους φθινοπωρινούς μήνες, όταν οι άνεμοι της Σάντα Άννα προκάλεσαν τις χειρότερες πυρκαγιές της χρονιάς. Με περισσότερους από τρεις μήνες να απομένουν για την λήξη της φετινής αντιπυρικής περιόδου πολλοί πιστεύουν πως τα χειρότερα δεν έχουν ακόμα συμβεί.
Το πρώτο ξέσπασμα έλαβε χώρα στα μέσα Αυγούστου, όταν δύο τροπικές καταιγίδες εξαπέλυσαν σχεδόν 15.000 αστραπές σε όλο το μήκος της Βόρειας Καλιφόρνια την ώρα που στα δάση αυτά οι υψηλές θερμοκρασίες κατέρριπταν νέο αρνητικό ρεκόρ για τον μήνα Αύγουστο. Οι κεραυνοί προκάλεσαν εκατοντάδες πυρκαγιές σε ολόκληρη την περιοχή με τρείς βασικές εστίες να καίνε την περιοχή γύρω από τον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο.
Ένας δεύτερος γύρος πυρκαγιών ξέσπασε την προηγούμενη εβδομάδα έπειτα από νέες θερμοκρασίες ρεκόρ στα νότια και βόρεια της πολιτείας με τους ανέμους στα ανατολικά να συμβάλλουν στην εξάπλωση της φωτιάς.
Η κλιματική αλλαγή
Η συντριπτική πλειονότητα των ειδικών υποστηρίζει ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι η κύρια αιτία των επαναλαμβανόμενων πυρκαγιών. Για παράδειγμα, οι τροπικές καταιγίδες που ξέσπασαν τον Αύγουστο λόγω των θερμότερων υδάτων κινήθηκαν αρκετά πιο βόρεια στον Ειρηνικό απ’ ότι αρχικά προβλεπόταν. Ταυτόχρονα την περίοδο αυτή, στις 16 Αυγούστου ο υδράργυρος άγγιξε τους 130 βαθμούς Φαρενάιτ στην Ντέθ Βάλλεϋ, μια από τις υψηλότερες θερμοκρασίες που καταγράφηκαν ποτέ στη Γη.
Κατ’ επέκταση, οι υψηλές θερμοκρασίες κάνουν τα δάση της Καλιφόρνια πιο ξηρά γεγονός που επιτρέπει στην πύρινη λαίλαπα να εξαπλωθεί από τη Νότια Καλιφόρνια έως και το Σαν Φρανσίσκο με ταχύτατους ρυθμούς. «Υπάρχει διαρκώς μία σταθερή αύξηση της θερμοκρασίας, η οποία προκαλεί αυτή την πρόσθετη εξάτμιση από το έδαφος καθιστώντας το νερό μη διαθέσιμο στα φυτά» δήλωσε ο Ντάνιελ Σουέιν , κλιματολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες. «Είναι σοκαριστικό, αλλά όχι εντελώς απροσδόκητο». Στα βουνά της Σιέρρα Νεβάδα, εκτιμάται ότι περισσότερα από 100 εκατομμύρια δέντρα πέθαναν έπειτα από μακρά περίοδο πενταετούς ξηρασίας η οποία έληξε το 2017.
Οι ίδιες οι πυρκαγιές είναι σχεδόν αδύνατο να σταματήσουν από μόνες τους, όταν η κλιματική αλλαγή τις εντείνει σε ένα οικοσύστημα που καίγεται τακτικά . Η άνοδος της θερμοκρασίας και τα ξηρότερα τοπία σημαίνουν αυτόματα περισσότερες πυρκαγιές. Οι καταστροφές, όμως, που προκαλούνται ενδεχομένως να έπαιρναν μικρότερες διαστάσεις εάν είχαν αποφευχθεί οι λάθος χειρισμοί, οι παρωχημένοι κανονισμοί και οι αυτοκτονικές πολιτικές που γιγαντώνουν τις φλόγες.
Λανθασμένοι χειρισμοί
Σε κάθε περίπτωση η Καλιφόρνια αξίζει να πάρει τα εύσημα ως η μοναδική αμερικανική πολιτεία που έχει υιοθετήσει κανόνες πυρασφάλειας για τα κτήρια της. Λόγου χάρη, τα σπίτια βρίσκονται διασκορπισμένα μέσα στα ψηλά δέντρα και την πυκνή βλάστηση ,ενώ συχνά είναι χτισμένα σε απότομες πλαγιές εκεί όπου ο κίνδυνος της φωτιάς μειώνεται. Πράγματι, κανόνες σαν και αυτούς φαίνεται να περιορίζουν σημαντικά τη ζημιά αφορούν , όμως, κατά κύριο λόγο σε νέες κατασκευές παραμελώντας την πλειοψηφία των ήδη υπαρχόντων ιδιοκτησιών.
Επιπλέον, οι κανόνες αυτοί εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά το 2008 και έκτοτε δεν έχουν εκσυγχρονιστεί με αποτέλεσμα πολλά κτήρια να είναι φτιαγμένα από εύφλεκτα υλικά. Οι χάρτες που ορίζουν τις ζώνες επικινδυνότητας για εκδήλωση πυρκαγιάς χρειάζονται χωρίς αμφιβολία ανανέωση, ακριβώς γιατί ορίζουν ταυτόχρονα και το ποιά κτήρια θα πρέπει να ακολουθούν κανόνες πυρασφάλειας.
Μεταξύ άλλων, σύμφωνα με τον κώδικα σε κάποιες αστικές περιοχές της πολιτείας δεν προβλέπονται κανόνες πυρασφάλειας με την δικαιολογία ότι ο κίνδυνος πυρκαγιάς εκεί είναι χαμηλός. Ωστόσο, τα απομεινάρια από τις γύρω φωτιές είναι συχνά ορατά και στις «ασφαλείς» αστικές ζώνες γεγονός που γεννά ερωτήματα σχετικά με την φύση και το περιεχόμενο των κανόνων.
Η αδυναμία κοστολόγησης του κινδύνου επιδεινώνει την κατάσταση στην Καλιφόρνια την στιγμή που θα έπρεπε να προωθείται η μετακίνηση των κατοίκων σε πιο ασφαλείς περιοχές. Η πολιτεία, ακόμη, επέβαλε λανθασμένους κανόνες στους ασφαλιστές παρεμποδίζοντας την άρνηση τους να κλείνουν συμφωνίες στις περιοχές υψηλού κινδύνου. Τέλος, οι ρυθμιστικές αρχές παραβλέπουν τον κίνδυνο της πυρκαγιάς και ενθαρρύνουν τους επιχειρηματίες όλης της πολιτείας να συνεχίσουν της επενδύσεις.
Μία λύση ανάγκης
Αυτή τη στιγμή, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης είναι η αραίωση των δέντρων απομακρύνοντας από τα δάση υλικά τα οποία θα μπορούσαν να συμβάλουν στην εξάπλωση της φωτιάς. Παρ’ όλα αυτά, η λύση αυτή μοιάζει βραχυπρόθεσμη με τους ειδικούς να υποστηρίζουν ότι παρά τη ραγδαία αύξηση κοψίματος των δέντρων τα δάση της Καλιφόρνια και των δυτικών πολιτειών βρίσκονται ακόμα σε δυσμενή θέση.
Ωστόσο, η υλοποίηση του έργου δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς οι δασικές εκτάσεις στην Καλιφόρνια είναι ταυτόχρονα κρατική, ομοσπονδιακή και ιδιωτική γη γεγονός που καθιστά δύσκολο τον συντονισμό. Επιπλέον φέτος, το έργο της αραίωσης δασικών εκτάσεων ήταν ακόμη πιο δύσκολο να διεκπεραιωθεί λόγω της απειλής της Covid-19, αφού ακυρώθηκαν κάποιοι ελεγχόμενοι εμπρησμοί που προορίζονταν για συγκεκριμένες εκτάσεις και είχαν προγραμματιστεί για την άνοιξη.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Καλιφόρνια είναι παγιδευμένη σε έναν φαύλο κύκλο όπου το φυσικό περιβάλλον και οι άστοχες πολιτικές επιδεινώνουν την κατάσταση. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η φύση σε αυτή την περίπτωση δεν είναι αρωγός με αποτέλεσμα το βάρος να πέφτει στους ηγέτες της πολιτείας. Οι πυρκαγιές δεν θα σβήσουν εάν οι κυβερνώντες δεν αναλάβουν δράση και αν δεν επανεξετάσουν τις λανθασμένες πολιτικές που οδήγησαν στις ανυπολόγιστες σημερινές καταστροφές.
