Σφοδρές αντιδράσεις συναντά η απόφαση της κυβέρνησης να καταργήσει τις παρεκκλίσεις στην εκτός σχεδίου δόμηση. Ο αντίλογος προέρχεται κυρίως από τον τεχνικό κόσμο, αλλά και απλούς πολίτες που καταγγέλλουν ότι οι νέες ρυθμίσεις που προωθεί η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) απαξιώνουν την ακίνητη περιουσία τους.
Στο πλευρό τους εκπρόσωποι του Κοινοβουλίου, ακόμα και «γαλάζιοι» βουλευτές, οι οποίοι πιέζουν για απόσυρση των επίμαχων διατάξεων προκειμένου να εξυπηρετήσουν την εκλογική τους βάση. Δεν λείπουν και οι ενστάσεις από φορείς του τουρισμού, οι οποίοι, αν και σε γενικές γραμμές ευνοούνται από διατάξεις του σχεδίου νόμου «Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Πολεοδομικής Νομοθεσίας», έχουν καταθέσει… αρμοδίως εστιασμένες αλλαγές, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές.
Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις βάζουν τέλος στις παρεκκλίσεις που σήμερα δίνουν δικαίωμα δόμησης σε οικόπεδα μικρότερα των τεσσάρων στρεμμάτων (δύο στρεμμάτων, 1.200 τ.μ., 750 τ.μ.), αλλά και περιθώριο δύο ετών για έκδοση οικοδομικής άδειας η ισχύς της οποίας θα είναι για τέσσερα ή και έξι χρόνια (π.χ. για μεγάλες βιομηχανικές ή τουριστικές μονάδες), με δυνατότητα αναθεώρησης. Ωστόσο, όπως αναφέρουν στα σχόλιά τους πολίτες και μηχανικοί που συμμετέχουν στη δημόσια διαβούλευση τουνομοσχεδίου, λόγω της οικονομικής ύφεσης, οι περισσότεροι ιδιοκτήτες δεν διαθέτουν τα κονδύλια για άμεση αξιοποίηση της περιουσίας τους.
Σε κάθε περίπτωση ο περιορισμός της άναρχης, εκτός σχεδίου δόμησης αποτελεί ζητούμενο εδώ και δεκαετίες. Το είχε επισημάνει και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας κυρία Κατερίνα Σακελλαροπούλου τον περασμένο Δεκέμβριο, ως πρόεδρος τότε του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Μιλώντας σε εκδήλωση του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου είχε επισημάνει ότι οι παρεκκλίσεις στην εκτός σχεδίου δόμηση θεσπίστηκαν ως μεταβατικές διατάξεις και «δεν νοείται μεταβατικό στάδιο που να κρατάει 30 χρόνια». Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται διαχρονικά και οι θέσεις του Συλλόγου Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών που θεωρεί ότι ο εκτός σχεδίου χώρος δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως εν δυνάμει οικιστική περιοχή αλλά ως χώρος ανάπτυξης χρήσεων και δραστηριοτήτων, στηρίζοντας την κατάργηση όλων των παρεκκλίσεων.
Πάντως, ο υπουργός κ. Κωστής Χατζηδάκης, σε δηλώσεις του, προσπαθώντας να λειάνει τις αντιδράσεις, είχε τονίσει ότι βασική επιδίωξη είναι να περιοριστεί η εκτός σχεδίου δόμηση και όχι να καταργηθεί, υπογραμμίζοντας ότι βάσει των προτεινόμενων ρυθμίσεων περιορίζεται η εκτός σχεδίου δόμηση κατά 10%.
Επιβάρυνση του περιβάλλοντος
Ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος κ. Γιώργος Στασινός μιλώντας στο «Βήμα» αναφέρει ότι η εκτός σχεδίου δόμηση επιβαρύνει το περιβάλλον, αφού δεν υπάρχουν δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, οδικό δίκτυο και οι υπόλοιπες δημόσιες υποδομές που υπάρχουν εντός σχεδίου. Παρ’ όλα αυτά επισημαίνει ότι «η επιτρεπόμενη δόμηση, η οποία συνδέεται και με την αξία της γης στην οποία κάποιος πολίτης επένδυσε, είναι ελάχιστη, και μάλιστα αν κάποιος τη μειώσει δεν θα λύσει το πρόβλημα της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος, αφού δεν θα λύσει το πρόβλημα της μη ύπαρξης δικτύων».Ο κ. Στασινός εξηγεί: «Αν η επιτρεπόμενη δόμηση από 200 τ.μ. γίνει 180 τ.μ., δεν θα μειωθεί η επιβάρυνση του περιβάλλοντος πραγματικά. Απλά θα κοροϊδεύουμε όσους απασχολεί η επιβάρυνση του περιβάλλοντος, λέγοντας ότι σε μια κατοικία 180 τ.μ. θα διαμένουν λιγότεροι από όσους θα διαμένουν σε 200 τ.μ. και άρα θα έχουν μικρότερη κατανάλωση νερού και λιγότερα απόβλητα. Η λύση είναι η άμεση ανάθεση και εκπόνηση εντός τετραετίας των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ) που θα καλύψουν τις πραγματικές ανάγκες δόμησης της χώρας και θα προβλέπουν τα απαιτούμενα δημόσια δίκτυα».
Πρώτα πολεοδομικός σχεδιασμός
Την ανάγκη επίσπευσης των ΤΠΣ επισημαίνει πληθώρα αρχιτεκτόνων και μηχανικών που συμμετέχουν στη διαβούλευση και θεωρούν ότι οι ρυθμίσεις κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά «γίνονται εσπευσμένα, με λάθος τρόπο». Θα έπρεπε, όπως σημειώνουν ο Σύλλογος Μηχανικών Σητείας και άλλοι φορείς, να έχει προηγηθεί ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού, να υπάρχουν υπόβαθρα χαρτών, απαλλοτριώσεων, διοικητικών γραμμών, να έχουν οριστεί σαφείς χρήσεις γης για όλες τις δραστηριότητες, να γίνει οριοθέτηση ρεμάτων και αρχαιολογικών ζωνών, δημιουργία υποβάθρου με χαρακτηρισμό όλων των οδών κ.λπ. Σύμφωνα με τον αρμόδιο υφυπουργό Περιβάλλοντος κ. Δημήτρη Οικονόμου, η ανάθεση μελετών για εκπόνηση ΤΠΣ στις πρώτες 200 δημοτικές ενότητες (από τις συνολικά 1.044 που απαιτούνται) θα ξεκινήσει εντός του Σεπτεμβρίου.
Σήμερα, πολεοδομικά σχέδια διαθέτει μόνο το 20% της Ελλάδας, ενώ στο 26% της επικράτειας οι μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη. Παραδείγματα για τις μελέτες επέκτασης σχεδίων ή νέας πολεοδόμησης δίνουν οι μηχανικοί της Κρήτης. Στην Ανατολική Κρήτη από τη δεκαετία του 1990 και έως σήμερα έχουν ανατεθεί 93 μελέτες πολεοδόμησης και έχουν ολοκληρωθεί τέσσερις. Ειδικότερα, η πολεοδομική μελέτη του Κολονέλλου ανατέθηκε πριν από 26 χρόνια και δεν έχει ολοκληρωθεί, οι πολεοδομικές μελέτες Πετρά και Αγ. Φωτιάς, Παλαικάστρου και Αγκαθιάς, Μακρύ Γιαλού, Ξερόκαμπου, Μόχλου, Γούδουρα εγκαταλείφθηκαν ή έχουν βαλτώσει για περισσότερα από 30 χρόνια.
Τι προτείνει η ΠΟΜΙΔΑ
Σε κάθε περίπτωση, πληροφορίες αναφέρουν ότι οι αντιδράσεις έχουν θορυβήσει την κυβέρνηση, ωστόσο, όπως υποστηρίζουν αρμόδιες πηγές, το πιθανότερο είναι η διαβούλευση να συνεχιστεί στις Επιτροπές της Βουλής και τυχόν αλλαγές θα γίνουν πριν από την ψήφιση του νομοσχεδίου. Πάντως, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) διαβλέποντας ότι οι ρυθμίσεις δεν θα αποσυρθούν, προτείνει μεταβατική διάταξη που θα ορίζει ότι ο ιδιοκτήτης εκτός σχεδίου γηπέδου θα απολαμβάνει πολεοδομικό καθεστώς και όρους δόμησης που ίσχυαν όταν το απέκτησε. Διαφορετικά, προβλέπει ότι η απαξίωση των συγκεκριμένων ακινήτων θα αναγκάσει τους ιδιοκτήτες τους να τα ξεπουλήσουν αντί «πινακίου φακής» σε μεγαλοεπενδυτές, που θα τα συνενώσουν νόμιμα, υλοποιώντας μεγαθήρια, με πριμοδοτημένους όρους δόμησης.
Τα στρεβλά όρια οικισμών και άλλες διατάξεις
Oσον αφορά τα στρεβλά σήμερα όρια των οικισμών (προϋφιστάμενων του 1923) προωθείται ρύθμιση με αλλαγή του έτους αναφοράς που τους χαρακτηρίζει σε 1981, καθώς στο πέρασμα των δεκαετιών έχουν επεκταθεί, αλλά όπως αναφέρουν μηχανικοί αυτή θα έπρεπε να είχε προηγηθεί της κατάργησης των παρεκκλίσεων. Στο Πήλιο, για παράδειγμα, εδώ και έναν χρόνο βρίσκεται σε πολεοδομική… καραντίνα, με την οικοδομική δραστηριότητα σε εκτός σχεδίου περιοχές να έχει «παγώσει», έπειτα από απόφαση του ΣτΕ που κρίνει αντισυνταγματικές οριοθετήσεις και επεκτάσεις οικισμών. Πολίτες με περιουσία στην περιοχή εκτιμούν ότι βάσει των προωθούμενων ρυθμίσεων δεν θα μπορούν να αξιοποιήσουν ούτε το περιθώριο της διετίας που δίνεται για την έκδοση οικοδομικής άδειας.
Aλλη μία στρέβλωση που επισημαίνουν νομικοί κύκλοι αφορά διάταξη που ευνοεί τους έχοντες εκτός σχεδίου ακίνητα 4.000 τ.μ. χωρίς πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο, δημιουργηθέντα μετά το 1978, σε σχέση με τους έχοντες αντίστοιχα ακίνητα υφιστάμενα προ του 1978. Oπως τονίζουν, «πρόκειται για ανεπίτρεπτη χρονική διάκριση η οποία παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης»και πρέπει να αλλάξει, καθώς «υπονομεύει καίρια την ασφάλεια δικαίου».
