Μας σύστησε ο κοινός μας φίλος Τάσος Χωμενίδης τον Μάιο του 2010. Μόλις είχα συνταξιοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και με δική του πρόταση ο Υπουργός τότε Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου με επιστράτευσε δίπλα του για την υλοποίηση του πρώτου μνημονίου που είχε μόλις υπογραφεί.
Είχα γνωρίσει στην προηγούμενη επαγγελματική μου ζωή μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Ο ΤΜ ήταν όμως διαφορετικός. Το πρώτο πράγμα που με εξέπληξε ήταν η αμεσότητα του λόγου του, που άγγιζε πολλές φορές την αθυροστομία. Γρήγορα κατάλαβα ότι οι αιχμηρές διατυπώσεις του ήταν αντιστρόφως ανάλογες με την ευγένεια του χαρακτήρα και της ψυχής του. Πολύ γρήγορα επίσης ανακάλυψα την εντυπωσιακή ευρύτητα της γνώσης του ελληνικού δικαίου, που εγώ δεν είχα, η οποία συνδυαζόταν μάλιστα με βαθύτερη νομική παιδεία και βαθειά κατανόηση των πολιτικών και κοινωνικών επιπτώσεων των δικαϊκών κανόνων. Καθώς γνωριζόμαστε καλλίτερα, αντιλήφθηκα την ιδιαίτερη σχέση του με την ιστορία της χώρας, πράγμα που προσέδιδε στην νομική συλλογιστική του μια διάσταση σπάνια για τους τυπικούς, έστω και εμβριθείς νομικούς. Και δεν μιλώ για την διεισδυτικότητα και την ευρηματικότητα που τον διέκρινε και που συχνά έσωζε την συνοχή καίριων και σύνθετων νομοθετημάτων, που έπρεπε να συνταχθούν σε χρόνο ρεκόρ.
Τέλος, με εντυπωσίασε η αφοσίωση του δημόσιου λειτουργού και η προσήλωσή του στην υπηρεσία του δημοσίου συμφέροντος χωρίς όρια ή συμβιβασμούς. Πολλές φορές δουλεύαμε ακατάπαυστα για τη σύνταξη των νομοσχεδίων συμμόρφωσης στο μνημόνιο, ενώ έξω στην πλατεία Συντάγματος μαίνονταν οι εχθρικές διαδηλώσεις των κάθε λογής αγανακτισμένων. Μου έτυχε συχνά να μην μπορώ να φύγω από την μπροστινή πόρτα του Υπουργείου, να φυγαδεύομαι κατά κυριολεξία από φωταγωγούς τα ξημερώματα, ενώ ο ΤΜ πολλές φορές κοιμόταν στον καναπέ του γραφείου του. Έλεγε μάλιστα περιπαικτικά ότι θα βάλει στο κουδούνι της Νίκης 2 το όνομά του, γιατί είχε γίνει πλέον το σπίτι του. Επρόκειτο για έναν έμπρακτο και πραγματικό πατριωτισμό, σε συνθήκες μάλιστα που όχι μόνον αμφισβητείτο, αλλά εξομειώνετο συχνά με εσχάτη προδοσία.
Η περίοδος αυτή μας συνέδεσε με βαθειά φιλία που συνεχίστηκε μέχρι τέλους. Σφραγίστηκε και από ένα κείμενο που γράψαμε μαζί για την συνταγματικότητα του Μνημονίου, όπου καταθέσαμε και την επιστημονική μας πεποίθηση για το σύννομο της δράσης μας. Ο ΤΜ παρέμεινε στο Υπουργείο κοντά στον Ευάγγελο Βενιζέλο και τον Γιάννη Στουρνάρα, οι δηλώσεις των οποίων για το θάνατό του μαρτυρούν επίσης την ποιότητα του προσώπου και των υπηρεσιών που προσέφερε.
Είμαι ευγνώμων που γνώρισα τον ΤΜ και νιώθω μεγάλη θλίψη για την απώλειά του. Θα τον θυμάμαι πάντα με υπερηφάνεια και τρυφερότητα. Όπως όλοι οι νεώτεροι θα πρέπει να θυμούνται και να εμπνέονται από δημόσιους λειτουργούς σαν αυτόν. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έδωσε το όνομα ενός άλλου πρόωρα χαμένου σημαντικού δημόσιου λειτουργού, του Δημήτρη Στεφάνου, σε μια αίθουσα του πρώην Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, όπου πέρασε την τελευταία περίοδο της ζωής του. Είχα την τύχη να τον γνωρίσω και αυτόν στην Κύπρο το 2004, όταν εκείνος από τη σκοπιά του Διεθνούς Δικαίου και εγώ από τη σκοπιά του Ευρωπαϊκού, προσπαθήσαμε ανεπιτυχώς να πείσουμε τον Πρόεδρο Παπαδόπουλο να ψηφίσει το σχέδιο Ανάν. Μια ακόμα πονεμένη και δυσφημισμένη ιστορία. Φρονώ ότι η σημερινή κυβέρνηση θα πρέπει να δώσει το όνομα του Τάσου Μπάνου σε μια αίθουσα του Υπουργείου Οικονομικών, σαν ελάχιστο φόρο τιμής στην πολύτιμη συμβολή του σε μια δύσκολή περίοδο για τον τόπο και σαν υπόμνηση προς τις επόμενες γενιές της σημασίας ανιδιοτελούς υπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος.
Τήνος, 4 Σεπτεμβρίου 2020,
Ξενοφών Γιαταγάνας
