Ο Αύγουστος βρήκε τον υπουργό Αμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο στην κυριολεξία υπό τα όπλα. Ολη μέρα και όλη νύχτα βρίσκεται σε κατάσταση επιφυλακής, επικοινωνεί σταθερά με τον ΑΓΕΕΘΑ και τους αρχηγούς των τριών Οπλων, παρακολουθεί στενά τις ανάγκες των πληρωμάτων του Στόλου και της Αεροπορίας που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της έντασης και έχει βέβαια πάντα στον νου του τον Εβρο, όπου εκδηλώθηκε η πρώτη απόπειρα δοκιμασίας των Ενόπλων Δυνάμεων από τους επιθετικούς γείτονες. Αναγνωρίζει ότι η δοκιμασία είναι μεγάλη, χωρίς να κρύβει μάλιστα πως η τρέχουσα κινητοποίηση είναι μεγαλύτερη και εκείνης στην κρίση των Ιμίων, τον Ιανουάριο του 1996. Σημειώνει ότι το έργο είναι διακλαδικό και γι’ αυτό εκθειάζει την πολύ καλή συνεργασία και την άριστη επικοινωνία σε ανώτατο επίπεδο.
***
Οπως εκμυστηρεύεται, ο ίδιος πασχίζει τούτες τις μέρες να προσφέρει τις απαιτούμενες βοήθειες, να δώσει «ανάσες» στα πληρώματα των πολεμικών πλοίων που θαλασσοδέρνονται τόσες μέρες στα επικίνδυνα νερά του Αιγαίου και της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Ιδιαιτέρως νοιάζεται για τα πληρώματα των υποβρυχίων, που είναι αναγκασμένα να μένουν επί πολλές ημέρες στον βυθό, να κινούνται σε περιορισμένους χώρους, μόνο με πόσιμο νερό. Μπορεί να αντιληφθεί πόσο βασανιστικό είναι να μη δύνασαι να κάνεις μπάνιο επί 20-30 ημέρες, όπως και γνωρίζει, από τα αναγνώσματά του και τις αφηγήσεις στρατιωτών που βρέθηκαν σε πολεμικά μέτωπα, ότι η έλλειψη νερού είναι ο χειρότερος εχθρός.
***
Η έκπληξη Ακάρ για τα «αόρατα» F-16
Ο ίδιος αξιολογώντας τη δραστηριότητα των Ενόπλων Δυνάμεων όλο το προηγούμενο διάστημα σημειώνει ότι οι γείτονες αιφνιδιάστηκαν από την ένταση της ελληνικής αντίδρασης, δεν ανέμεναν τόσο δυναμική και σχεδόν ολοκληρωτική κινητοποίηση. Επιπλέον υπερεκτιμούσαν τις δικές τους δυνατότητες και δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι θα βρεθούν προ εκπλήξεων. Οπως είναι σε θέση να γνωρίζουν στο υπουργείο Αμυνας, ο Χουλουσί Ακάρ «έσκιζε» στην κυριολεξία τα ρούχα του με την «αόρατη» μετάβαση των ελληνικών F-16 στην Κύπρο. Προφανώς οι πιλότοι μας έδειξαν τις δυνατότητές τους στους Τούρκους, οι οποίοι ως γνωστόν επαίρονται ότι διαθέτουν περισσότερα μαχητικά αεροσκάφη, αλλά κάθε φορά εκπλήσσονται, μην μπορώντας να ερμηνεύσουν πώς η ελληνική Πολεμική Αεροπορία παράγει περισσότερο και ποιοτικότερο πτητικό έργο. Προφανώς επειδή δεν μπορούν να παραδεχθούν ότι μετά το πραξικόπημα η τουρκική πολεμική αεροπορία αποψιλώθηκε, καθώς εκδιώχθηκε μεγάλος αριθμός πολύπειρων αξιωματικών.
***
Ωστόσο, παρά τα «ηρωικά» της περιόδου, ο υπουργός στις ιδιαίτερες συνομιλίες του δεν κρύβει και τις ελληνικές αδυναμίες. Οικτίρει, για παράδειγμα, την ελληνική διοίκηση, και δη το Ελεγκτικό Συνέδριο που εδώ και μήνες «κλωσάει» τις υπογεγραμμένες από τον περασμένο Δεκέμβριο συμβάσεις προμήθειας ανταλλακτικών για τα Mirage 2000 που θα επέτρεπαν σε δεκάδες ακόμα μαχητικά να βγουν από τα υπόστεγα. Χρειάστηκε να ενεργοποιηθεί και να παρέμβει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Πικραμμένος προκειμένου να επισπευσθούν οι σχετικές εγκρίσεις. Οπως και δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί από το 2012 αναβάλλονται συνεχώς, οι διαγωνισμοί για την προμήθεια τορπιλών και άλλων κρίσιμων πολεμοφοδίων για το Πολεμικό Ναυτικό. Ειδικά για τις τορπίλες των υποβρυχίων είναι έξαλλος, επειδή, όπως λέει, αποτελούν κρίσιμη προσθήκη και συνιστούν παράγοντα σημαντικής διαφοράς έναντι του τουρκικού στόλου.
***
Η απαραίτητη ΕΑΒ
Στην ίδια λογική ο κ. Παναγιωτόπουλος πιστεύει ότι είναι απαραίτητο, υπό το βάρος των τρεχουσών συνθηκών, να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την «ανάσταση» της εγχώριας πολεμικής βιομηχανίας, όπως και των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά και Ελευσίνας, ώστε να ανανεωθεί ο Στόλος. Για αυτόν έχει εξαιρετική σημασία η αναβάθμιση της ΕΑΒ και ελπίζει ότι η ανάθεση της σχετικής αρμοδιότητας στον Αδωνι Γεωργιάδη θα φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ο υπουργός Αμυνας θεωρεί ότι στην παρούσα φάση προέχουν η ενίσχυση του Στόλου και της Αεροπορίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν χρειάζεται εκσυγχρονισμό και ο Στρατός Ξηράς. Εκεί, κατά τις εκτιμήσεις του, χρειάζονται μικρές παρεμβάσεις και προέχει η επαύξηση του εξειδικευμένου προσωπικού. Γι’ αυτό και προσανατολίζεται στην πρόσληψη περίπου 3.000 νέων ικανών να καλύψουν τις ανάγκες των Ειδικών Δυνάμεων. Παρεμπιπτόντως, δεν θεωρεί λύση την προτεινόμενη από ορισμένους αύξηση της στρατιωτικής θητείας.
***
Νωρίς το απόγευμα της περασμένης Πέμπτης ο υπουργός Αμυνας συνοδευόμενος από τους αρχηγούς επισκέφθηκε για πολλοστή φορά το Μέγαρο Μαξίμου, όπου κατά τα φαινόμενα αξιολογήθηκαν οι ανάγκες ενίσχυσης των Ενόπλων Δυνάμεων, εν όψει των αναμενόμενων σχετικών ανακοινώσεων που θα κάνει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τις επόμενες μέρες από το βήμα της ΔΕΘ.
***
Σε τούτες τις δύσκολες μέρες της ελληνοτουρκικής κρίσης δεν υπάρχει κατά τα φαινόμενα πεδίο πολιτικής δράσης. Η όποια δραστηριότητα και πρωτοβουλία των αντιπολιτευόμενων κομμάτων χάνεται στον κυκεώνα των ανησυχιών και των αγωνιών που καταδιώκουν την ελληνική κοινωνία. Οι αλλαγές στην ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ δεν συγκινούν παρά ελάχιστους, της Φώφης τα σχέδια μένουν επίσης στα αζήτητα και των «ψεκασμένων» της Δεξιάς και των «ιδιόμορφων» της Αριστεράς δεν έχουν καμία τύχη. Η αναρρίχηση του κ. Τζανακόπουλου στον ΣΥΡΙΖΑ ουδένα συγκίνησε και η δυστοκία εξεύρεσης αντικαταστάτη του Αλέξη Χαρίτση στην επικοινωνία του κόμματος δηλώνει ακριβώς την «πενία» των καιρών. Και βεβαίως αποκαρδιώνουν τους «ευγενικούς», όπως ο Λιάκος, ο Χουλιαράκης και άλλοι. Μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη η απόπειρα προσέγγισης μεταξύ Τσίπρα και Τσακαλώτου. Η διατήρηση της ενότητας του ΣΥΡΙΖΑ στις τρέχουσες συνθήκες λαμβάνει υπαρξιακές διαστάσεις και είναι αυτή επίσης που επιβάλλει άγονες ισορροπίες και οδυνηρούς συμβιβασμούς…
***
Η… παραίτηση Τελαλιάν και η αναβάθμιση
Στις αρχές του περασμένου Μαρτίου, ύστερα από μια θυελλώδη σύσκεψη στο υπουργείο Εξωτερικών με θέμα την κρίση του Εβρου, ο Νίκος Δένδιας είχε ζητήσει την παραίτηση της τότε επικεφαλής της Ειδικής Νομικής Υπηρεσίας Μάνιας Τελαλιάν. Το περιστατικό, αυτόπτες μάρτυρες του οποίου ήταν όλοι οι κορυφαίοι διπλωματικοί αξιωματούχοι του υπουργείου, είχε προκαλέσει σάλο. Παρά τα όσα έχουν γραφεί, η αιτία του εξαναγκασμού της κυρίας Τελαλιάν σε παραίτηση δεν ήταν οι απόψεις της για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την Ιταλία και την Αίγυπτο. Ο λόγος της σύγκρουσης αφορούσε αποκλειστικά την υπόθεση της μεταναστευτικής κρίσης στον Εβρο, που είχε τότε θέσει στην κυβέρνηση και κρίσιμα νομικά διλήμματα.
***
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε όμως άλλα σχέδια. Ο Πρωθυπουργός, σύμφωνα με πληροφορίες, εκτιμούσε και εκτιμά απεριόριστα τις νομικές γνώσεις της κυρίας Τελαλιάν, η οποία αποτελεί πέραν πάσης αμφιβολίας τη θεσμική μνήμη της ελληνικής διπλωματίας σε σειρά ζητημάτων, με κορυφαίο εκείνο του Δικαίου της Θάλασσας. Για τους γνωρίζοντες ήταν θέμα χρόνου η αξιοποίησή της στο πλευρό του Πρωθυπουργού. Στις 20 Ιουλίου λοιπόν αποφασιζόταν η απόσπασή της στο Διπλωματικό Γραφείο της Γενικής Γραμματείας του Πρωθυπουργού, που άλλωστε εσχάτως έχει αποκτήσει πολύ αναβαθμισμένο ρόλο στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Η είδηση κρατήθηκε χαμηλά, αλλά η ουσία της ήταν πολύ σημαντική. Αλλωστε, η Μάνια Τελαλιάν διαδραματίζει αυτή την περίοδο κομβικό ρόλο στην υπόθεση της επέκτασης των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο Πέλαγος, την οποία γνωρίζει όσο λίγοι.
Οφείλω να παραδεχθώ ότι ο Νίκος Δένδιας (φωτογραφία) είναι από τους πιο κινητικούς υπουργούς της κυβέρνησης. Η συγκυρία οπωσδήποτε τον βοηθά, αλλά πρέπει να είναι και κάποιος έτοιμος να εκμεταλλευθεί τις συγκυρίες. Ο υπουργός Εξωτερικών πρέπει να πιστωθεί τις δύο συμφωνίες για τις θαλάσσιες ζώνες και την ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο, ενώ την ίδια στιγμή σχεδιάζει να αξιοποιήσει τη συγκυρία για να επαναπροσεγγίσει την Αλβανία ώστε να διαπιστωθεί αν υπάρχει έδαφος για μια επανεκκίνηση στο ζήτημα της συμφωνίας του 2009 για να κλείσει ακόμη ένα μέτωπο. Ο κ. Δένδιας διέβη και τον Ατλαντικό την Παρασκευή για μια ειδική αποστολή. Βρέθηκε στη Νέα Υόρκη για να συναντηθεί με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες. Εκεί του επέδωσε την επιστολή του Κυριάκου Μητσοτάκη, με την οποία ο έλληνας Πρωθυπουργός ενημερώνει τον κ. Γκουτέρες για όλη την έκνομη δραστηριότητα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ επρόκειτο να ζητήσει και την ταχεία πρωτοκόλληση της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας για την ΑΟΖ.
