Δύο αντίθετες οπτικές, δύο αντικρουόμενες στρατηγικές και επί της ουσίας δύο άλλοι ιδεολογικοί κόσμοι εντός του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, με τον Αλέξη Τσίπρα να είναι ενώπιον αποφάσεων για την επόμενη μέρα στο κόμμα. Εξάλλου, το κόμμα είναι «κλινικά νεκρό» εδώ και καιρό και απωθεί, παρά προσελκύει ψηφοφόρους. «Το Βήμα» συνομίλησε με αρκετά πρωτοκλασάτα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και η εικόνα που μεταφέρουν, χωρίς να θέλουν να τοποθετηθούν δημόσια, σε αυτή τη χρονική στιγμή είναι ότι «υπάρχει μόνο ο Τσίπρας».

«Αραχνιασμένα» γραφεία

Ο πρώην πρωθυπουργός εξακολουθεί, παρά την πολιτική πίεση που δέχεται ο ίδιος και την ανυπαρξία του κόμματος, να παραμένει το ισχυρό χαρτί του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία. Αυτό το λένε στο «Βήμα» κορυφαίοι παράγοντες που είδαν κατά τη θερινή περίοδο ένα κόμμα που αδυνατεί να πιάσει τον σφυγμό των τοπικών κοινωνιών, ακόμα και σε περιοχές με μικρό πληθυσμό.

Τα κομματικά γραφεία παραμένουν «αραχνιασμένα» και εν πολλοίς «κλειδωμένα» για την ευρεία ομάδα των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία. Ο μηχανισμός του κόμματος στους περισσότερους νομούς, όχι απλά δεν δουλεύει, αλλά δεν υφίσταται και δεν υπάρχει επικοινωνία των νομαρχιακών με τις τοπικές κοινωνίες επί της ουσίας.

Πρόβλημα εκπροσώπησης

Για την κατάσταση που επικρατεί στο κόμμα είναι πλήρως ενήμερος ο κ. Τσίπρας σε συζητήσεις που έχει με αρκετά στελέχη και ετοιμάζεται και στο πεδίο αυτό να λάβει συγκεκριμένες αποφάσεις. Δύσκολη εξίσωση να γίνει ελκυστικός ένας κομματικός μηχανισμός. Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ, όπως και στα κόμματα που διαχειρίζονται εξουσία, αναδεικνύεται μια γραφειοκρατική αντίληψη που δημιουργεί αρνητικά αντανακλαστικά, ενώ και η έλλειψη οράματος είναι εμφανής.

Σε αυτό το σκηνικό παράλυσης του κόμματος ή ανυπαρξίας για άλλους που διαπιστώνουν σοβαρό πρόβλημα εκπροσώπησης σε πολλούς νομούς, ο κ. Τσίπρας ετοιμάζεται να λάβει άμεσα αποφάσεις. «Αυτή τη φορά δεν θα ισορροπήσει» λέει κεντρικό στέλεχος των «προεδρικών» και επισημαίνει ότι δεν θα κινηθεί με βάση εσωκομματικούς συσχετισμούς και δεν θα επιδιώξει συμβιβασμούς.

Το «παρών» για την ΑΟΖ

Στα μέσα της εβδομάδας ελήφθη από την ηγετική ομάδα μια απόφαση που ήταν προϊόν εσωκομματικού συμβιβασμού. Το «παρών» του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή επί της Συμφωνίας Ελλάδας και Αιγύπτου για την ΑΟΖ επελέγη γιατί όλοι ήθελαν να αποφύγουν στην παρούσα χρονική στιγμή μια μεγαλύτερη ένταση στο εσωτερικό της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Από τη μια πλευρά ήταν οι «53» μαζί με τους εκσυγχρονιστές-μεταρρυθμιστές που προέρχονται από το ΠαΣοΚ και την Κεντροαριστερά και οι οποίοι στήριζαν τη Συμφωνία.

Από την άλλη πλευρά ήταν το μεγαλύτερο τμήμα των «προεδρικών» μαζί με την «εθνικοπατριωτική» τάση, τους παπανδρεϊκούς που μετακινήθηκαν από το ΠαΣοΚ. Ο κ. Τσίπρας επέλεξε να ισορροπήσει, καθώς δεν έκρινε κατάλληλο το χρονικό σημείο για να αναλάβει δυναμικές πρωτοβουλίες.

Ανακάτεμα της «τράπουλας»

Ο κ. Τσίπρας φέρεται να είπε προ ημερών, και με δεδομένη την ανυπαρξία του κόμματος σε πολλά επίπεδα, ότι η εντολή που έχει λάβει είναι να μετασχηματιστεί και να διευρυνθεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Και επ’ αυτού δεν συζητεί τίποτα άλλο παρά να προχωρήσει σε ριζικές αλλαγές. Οι πρώτες αναμένεται να φανούν άμεσα και μάλιστα σε επίπεδο τομεαρχών με ανακάτεμα της «εσωκομματικής τράπουλας» και ανάδειξη νέων στελεχών και αναβάθμιση όσων είχαν θετικό πρόσημο τους τελευταίους μήνες.

Οι αλλαγές αυτές θα έχουν γίνει έως τις 19 Σεπτεμβρίου που θα ανέβει ο κ. Τσίπρας στη Θεσσαλονίκη για την καθιερωμένη πολιτική ομιλία.

Σχετικά με τη συζήτηση για το κόμμα, το οποίο υπέστη καθίζηση και λόγω του κυβερνητισμού, αναμένονται εξελίξεις μετά το συνέδριο. Εξάλλου, η νέα Κεντρική Επιτροπή θα εκλέξει τον νέο γραμματέα, για τη θέση του οποίου ένα τμήμα των προεδρικών στηρίζει τον Χρήστο Σπίρτζη.

Ο κ. Τσίπρας είναι αποφασισμένος να προχωρήσει, παρά τις όποιες αντιθέσεις και συγκρούσεις. Και όπως λένε οι μυημένοι επί των εσωκομματικών παρασκηνίων, θα προτιμήσει μία ακόμα ρήξη.

Θα επιχειρήσει να δώσει ο ίδιος τον τόνο στην επιχείρηση ανασυγκρότησης του κόμματος με συνεχείς περιοδείες στις οποίες ο ίδιος αναμένεται να έχει τον πρώτο λόγο για να αλλάξει το κλίμα και να βελτιωθεί η κατάσταση.

Κινητικότητα και παρασκήνιο

Στο παρασκήνιο γίνονται κινήσεις με φόντο το 3ο συνέδριο, στο οποίο αναμένεται να ξεκαθαριστεί το τοπίο και να «λυθούν λογαριασμοί». Γι’ αυτό και η κινητικότητα είναι έντονη, όπως και οι διεργασίες το τελευταίο διάστημα. Σε αυτό σκηνικό πολλές φορές μερικές κινήσεις έχουν την ιδιαίτερη συμβολική και σημειολογική τους αξία, όπως π.χ. η συνάντηση για πολιτικό καφέ που είχε προ ημερών ο Ευκλείδης Τσακαλώτος – άτυπος επικεφαλής των «53» – με τον Νίκο Μπίστη, βασικό εκσυγχρονιστικό στέλεχος.

Με αγκάθια ο μετασχηματισμός του κόμματος σε παράταξη

Αυτό που επισημαίνεται από όλες τις πλευρές, και παρά τις διαφορές που έχουν, είναι ότι ο δρόμος για τη διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και του μετασχηματισμού του κόμματος σε παράταξη, όρο που αρνούνται οι «53», έχει πολλά αγκάθια.

Με φόντο τις εσωκομματικές αντιθέσεις, διατυπώνεται η άποψη από τμήμα των προεδρικών ότι «ο Τσίπρας έκανε σημαντική ρήξη το 2015 και έμεινε πίσω ένα σημαντικό τμήμα του ΣΥΡΙΖΑ» και θέτουν το ερώτημα: «γιατί όχι άλλη μία εάν χρειαστεί;».

Η αντίληψη αυτή απηχεί αρκετά στελέχη, αν και διευκρινίζουν ότι δεν είναι ο στόχος ένα εσωκομματικό ξεκαθάρισμα. Επ’ αυτού τονίζουν ότι στόχος είναι η κατανόηση από την πλευρά των αντιδρώντων – δηλαδή της τάσης των «53» και των συνοδοιπόρων τους – ότι η διαδικασία να διευρυνθεί και να μεγαλώσει ο ΣΥΡΙΖΑ επιφέρει τεκτονικές αλλαγές και εντός του κόμματος.

Υπό αυτή την έννοια δίνεται έμφαση στη θεώρηση ότι ο κ. Τσίπρας επεξεργάζεται το νέο κόμμα που θα είναι έτοιμο μετά το συνέδριο (προτείνεται να γίνει ακόμα και με ψηφιακή μορφή ή μια ενδιάμεση κατάσταση) και δεν θα έχει καμία σχέση με τον σημερινό ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία.

Ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός το λέει συνέχεια σε συνομιλητές του ότι είναι απαράδεκτο το γεγονός «ένα κόμμα με ψηλά ποσοστά να έχει οργανωτική δομή που αντιστοιχεί σε κόμμα του 3%». Η μομφή είναι σαφής προς το βαθύ κόμμα που βάζει εμπόδια στο άνοιγμα του κόμματος, παρά τις δηλώσεις ότι επιθυμούν τη διεύρυνση.

Αυτή τη φορά όμως η ρήξη, για να προχωρήσει το σχέδιο Τσίπρα, θα είναι πιο σημαντική και έχει άμεση σχέση με την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και την τοποθέτησή του σε νέο σημείο στον πολιτικό χάρτη.

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, μην αγνοώντας την εσωτερική πίεση που ασκείται από διάφορες ετερόκλητες δυνάμεις, επί της ουσίας θα πάρει το παιχνίδι πάνω του.