Στις 10 Αυγούστου του 2019 το αεροδρόμιο της Αθήνας «έζησε» την ημέρα με την υψηλότερη επιβατική κίνηση που σημειώθηκε ποτέ φτάνοντας τους 104.968 επιβάτες. Ο περσινός Αύγουστος ήταν γενικά ένας μήνας ρεκόρ για τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ), καθώς ξεπεράστηκε για πρώτη φορά το όριο των 3 εκατ. επιβατών σε έναν ημερολογιακό μήνα. Ενώ αρκετές ακόμα ημέρες, κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της περσινής τουριστικής σεζόν, το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου, ξεπεράστηκε ο πήχης των 100.000 επιβατών.
Η απογείωση του 2019 «καθρεφτίζεται» στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις του ΔΑΑ, που δημοσιεύθηκαν λίγες ημέρες προτού η επιβατική κίνηση του επταμήνου του 2020 αναδείξει την κατάρρευση. Η συνολική πτώση της επιβατικής κίνησης στο «Ελευθέριος Βενιζέλος» ανήλθε σε 66,3%. Διακινήθηκαν μόλις 4.793.460 επιβάτες, όταν για το ίδιο διάστημα του 2019 είχαν φτάσει στα 14.239.504 επιβάτες.
Οι «κορυφές» του 2019 μοιάζουν πια λόγω της πανδημίας μακρινό όνειρο, που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πότε θα ξαναγίνει πραγματικότητα. Οι προβλέψεις της Διεθνούς Ένωσης Αερομεταφορών (IATA) θέλουν την επιβατική κίνηση διεθνώς να φτάνει στα προ-κορωνοϊού επίπεδα το 2024.
Τα μεγέθη του 2019 για τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών
Οι επιδόσεις του αεροδρομίου της Αθήνας ήταν ιστορικές το 2019. Το «Ελευθέριος Βενιζέλος» διακίνησε 25,57 εκατ. επιβάτες, καταγράφοντας την καλύτερη επίδοση διαχρονικά και ξεπερνώντας κατά 1,4 εκατ. επιβάτες (+6%) την κίνηση του 2018. Αποτέλεσμα που αποδίδεται στη σημαντική άνοδο της κίνησης εξωτερικού, που ανήλθε σε 8,6% (+1,4 εκατ. επιβάτες), ενώ οι επιβάτες εσωτερικού παρέμειναν στα επίπεδα του 2018 (+0,3%), παράλληλα με την αντίστοιχη εξέλιξη της χωρητικότητας των πτήσεων εσωτερικού.
Αντίστοιχη πορεία κατέγραψαν και τα λειτουργικά έσοδα της Εταιρείας Αεροδρομίου, τα οποία ανήλθαν σε 506,7 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 5,84% (+28,0 εκατ. ευρώ) σε σχέση με το προηγούμενο οικονομικό έτος, κυρίως λόγω της βελτιωμένης απόδοσης των εσόδων που εξαρτώνται από την επιβατική κίνηση.
Συνολικά, η συμμετοχή της Εταιρείας Αεροδρομίου στο Τέλος Εκσυγχρονισμού και Ανάπτυξης Αερολιμένων (ΤΕΑΑ) ανήλθε σε 91,5 εκατ. ευρώ, αυξημένο κατά 3,1% συγκριτικά με το 2018. Μέρος του ΤΕΑΑ κάλυψε τις καταβολές τόκων, ύψους 11,8 εκατ. ευρώ, ενώ τα υπόλοιπα 79,7 εκατ. ευρώ κάλυψαν μέρος των δόσεων του δανείου που ελήφθη για την κατασκευή του Αεροδρομίου.
Τα συνολικά κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) αυξήθηκαν το κατά 3,41% (+ €11,1 εκατ. ευρώ) σε σύγκριση με το 2018 και ανήλθαν σε €336,6 εκατ. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξαν τα αυξημένα κατά 11,01% λειτουργικά έξοδα (+16,9 εκατ. ευρώ).
Βασικές αιτίες ήταν οι πρόσθετες απαιτήσεις για την εξυπηρέτηση της αυξημένης επιβατικής κίνησης και την εντατική χρήση των εγκαταστάσεων, το αυξημένο μεταβλητό τμήμα της Αμοιβής για τη Χορήγηση Δικαιωμάτων δεδομένου ότι αυτή υπολογίστηκε στην οικονομική απόδοση του έτους 2018. Ακόμη, η πρόβλεψη υψηλότερων εξόδων εκτεταμένης συντήρησης που οφείλεται στην επέκταση της Σύμβασης Παραχώρησης και τα υψηλότερα έξοδα διαχείρισης λόγω της σημαντικής αναπροσαρμογής της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος.
Ιδιαίτερα καλές επιδόσεις σημείωσαν το 2019 οι εμπορικές χρήσεις του αεροδρομίου. Το εμπορικό κέντρο του αεροσταθμού κατέγραψε έσοδαν 68 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 15% σε σύγκριση με το 2018, υπερβαίνοντας το ρυθμό αύξησης της επιβατικής κίνησης που έφτασε το 6%. Επίδοση που αποδίδεται στην οργανική αύξηση του διαρκώς αναπτυσσόμενου τομέα της εστίασης (+22.6%) και στην επίδοση των καταστημάτων αφορολογήτων ειδών (+6.5%), καθώς και στα επιπλέον έσοδα λόγω της ολοκλήρωσης μιας σειράς εμπορικών διαγωνισμών για δικαιώματα παραχώρησης υπηρεσιών ανταλλαγής συναλλάγματος και ενοικίασης αυτοκινήτων.
Η αβεβαιότητα και η ανατροπή στα σχέδια επέκτασης
Τα παραπάνω ρεκόρ έφεραν μέσα στο 2019 ένα σημαντικό ορόσημο στην 25ετή πορεία του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, καθώς τον περασμένο Δεκέμβριο εγκρίθηκε το σχέδιο επέκτασης του αεροδρομίου και το επικαιροποιημένο Χωροταξικό Σχέδιο. Ο δρόμος άνοιξε μεν για την πρώτη μεγάλη επέκταση των εγκαταστάσεων του αεροδρομίου, όμως ο κορωνοϊός είχε άλλα σχέδια. Σήμερα, όλες οι επενδύσεις, που έφταναν μακροπρόθεσμα τα 500 εκατ.ευρώ, παγώνουν μέχρι νεωτέρας. Τα νέα δεδομένα της επιβατικής κίνησης, αλλά και η τεράστια αβεβαιότητα για το «αύριο» των αερομεταφορών, έχουν καταστήσει ανεπίκαιρο οποιονδήποτε σχεδιασμό.
Πιάνοντας το νήμα από την αρχή, το «σημείο ενεργοποίησης» σχετικά με τη χωρητικότητα των εγκαταστάσεων επιβατικών αεροσταθμών, που ανέρχεται βάσει της Σύμβασης Ανάπτυξης Αεροδρομίου (ΣΑΑ) στα 23,4 εκατ. επιβάτες σε κυλιόμενη περίοδο 12 μηνών, επετεύχθη τον Σεπτέμβριο του 2018, όπως σημειώνεται στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Το νούμερο αντιστοιχεί στο 90% της σχετικής χωρητικότητας 26 εκατ. επιβατών ετησίως.
Ακολούθως, η Εταιρεία Αεροδρομίου ζήτησε από την ΙΑΤΑ να προβεί σε εκτιμήσεις και προβλέψεις για τα επόμενα 2 έτη. Η ανεξάρτητη επιθεώρηση της ΙΑΤΑ επιβεβαίωσε ότι η χωρητικότητα των εγκαταστάσεων των επιβατικών αεροσταθμών παραμένει στα 26 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως και ως εκ τούτου έχει επιτευχθεί το κατώτατο όριο του 90% της νέας χωρητικότητας. Επιπλέον ότι η κίνηση επιβατών εντός των επόμενων 2 ετών θα υπερβεί το όριο του 95%. Όριο που πράγματι πιάστηκε τον Ιούνιο του 2019, δημιουργώντας έτσι την ανάγκη μέσα σε 6 μήνες να καθοριστεί το κατάλληλο σχέδιο για την αύξηση της σχετικής χωρητικότητας κατά τουλάχιστον 20%.
Το σχέδιο επέκτασης του αεροδρομίου αναπτύχθηκε με την υποστήριξη των ειδικών συμβούλων Mott MacDonald, μαζί με το επικαιροποιημένο Χωροταξικό Σχέδιο το οποίο περιλαμβάνει όλες τις φάσεις ανάπτυξης του αεροδρομίου μέχρι την ετήσια χωρητικότητα των 50 εκατ. επιβατών. Στις 27 Δεκεμβρίου, η ΥΠΑ εξέδωσε την έγκρισή της για το σχέδιο επέκτασης του αεροδρομίου και το Χωροταξικό Σχέδιο.
