Μετά την υπογραφή της συμφωνίας Ελλάδας-Αιγύπτου, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών είπε: «Η συμφωνία έγινε με βάση το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας, είναι ισορροπημένη και στέλνει στο καλάθι των αχρήστων το παράνομο Τουρκολιβυκό μνημόνιο».
Από το κείμενο της συμφωνίας και τις δηλώσεις του κ. Δένδια, καταλαβαίνουμε ότι και οι δύο χώρες έκαναν υποχωρήσεις από τις προηγούμενες θέσεις τους.
Αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκην κακό, διαφορετικά δεν θα υπήρχε καμία διεθνής συμφωνία χωρίς πόλεμο.
Ποιες υποχωρήσεις όμως έκανε η ελληνική κυβέρνηση και ποιες η Αίγυπτος;
Η Αίγυπτος έκανε μια μικρή υποχώρηση στο ποσοστό της ΑΟΖ, που κατοχύρωσε σε σχέση με την αρχική της θέση, ήθελε το 60% πήρε το 55%, όμως κέρδισε κυρίως πολιτικά και διπλωματικά απέναντι στην κυβέρνηση της Λιβύης, την Τουρκία, την Ελλάδα και την Κύπρο. Άφησε ανοικτή την οριοθέτηση δυτικά για να μην ενοχλήσει τους φυλάρχους της Βεγγάζης.
1. Η Ελλάδα υποχώρησε σε ένα βασικό μέρος των μέχρι τώρα θέσεών της: Δέχτηκε ότι, τα ελληνικά νησιά της περιοχής δεν έχουν πλήρη ΑΟΖ, μάλιστα τα μεγάλα νησιά. Αυτό θα μας δεσμεύει σε κάθε προσπάθεια οριοθέτησης ΑΟΖ με κάθε χώρα στην περιοχή, είτε με διαπραγμάτευση είτε με προσφυγή στην Χάγη, μάλιστα επί τα χείρω. Η Λιβύη και η Τουρκία θα το αξιοποιήσουν απόλυτα, όπως και η Αλβανία.
2. Άφησε εκτός συμφωνίας το μεγαλύτερο μέρος της ΑΟΖ, αφού η συμφωνία αναφέρεται στην θαλάσσια ζώνη δυτικά του 28ου μεσημβρινού που τέμνει την Ρόδο και καταλήγει στην Αίγυπτο, λίγα μίλια πριν τα σύνορα Αιγύπτου-Λιβύης.
Η Τουρκία διεκδικεί κυρίως την ΑΟΖ ανατολικά του 28ου μεσημβρινού και μέχρι τον 32ο, που εφάπτεται κυριολεκτικά στην Κύπρο.
Ακόμη χειρότερα, σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος δ της συμφωνίας σε συνδυασμό με την α και ε, η όποια επέκταση δυτικά και ανατολικά της συμφωνίας, θα πρέπει να συμφωνηθεί από τις δυο χώρες. Δηλαδή, χωρίς την Αίγυπτο και εμμέσως και την Τουρκία, δεν θα υπάρξει καθορισμός της ΑΟΖ με συμμετοχή της Ρόδου και του Καστελόριζου. Φυσικά δεν γίνεται λόγος για συμφωνία με την Κύπρο, επίσης. Υπάρχει βέβαια δέσμευση και της Αιγύπτου να μην υπογράψει συμφωνία χωρίς την συμφωνία της Ελλάδας.
3. Αφήνει εκτός το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελόριζου και φυσικά την επαφή της ελληνικής ΑΟΖ με την Κυπριακή.
Είναι εκτός διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας αυτές οι υποχωρήσεις; Όχι, το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας επιτρέπει όποια υποχώρηση θέλεις να κάνεις ως χώρα.
Αυτό όμως σημαίνει ότι, το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας, δεν είναι «ευαγγέλιο», είναι πλαίσιο, όπου οι χώρες ανάλογα με την πολιτική τους, τις ανάγκες τους και κυρίως την ισχύ τους, το διαχειρίζονται.
Στέλνει στο καλάθι το Τουρκολιβυκό σύμφωνο, όπως ισχυρίζεται η ελληνική κυβέρνηση;
1. Το ότι ο κ. Δένδιας χρησιμοποίησε αυτή την φράση, δείχνει ότι η ελληνική κυβέρνηση θεωρούσε υπαρκτό το Τουρκολιβυκό σύμφωνο, παρ’ ότι, έλεγε, ότι δεν υπάρχει.
2. Η συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αίγυπτο, που έγινε με βάση το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας, δημιούργησε ένα ισοδύναμο τετελεσμένο με εκείνο της Τουρκολιβυκής συμφωνίας, το οποίο παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας, και θα βρεθούν και τα δυο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και της Χάγης, είτε το θέλουμε είτε όχι.
Άλλωστε γιαυτό επιδιώξαμε την υπογραφή της συμφωνίας με την Αίγυπτο, αλλάζοντας μάλιστα την προηγούμενη στρατηγική της χώρας μας για πλήρη οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο.
Η Τουρκία έχει σταθερό στόχο: Θέλει να φέρει την Ελλάδα στο τραπέζι των διμερών διαπραγματεύσεων, με δυσμενείς προϋποθέσεις για την χώρα μας.
Για την διαμόρφωση των όρων της διμερούς διαπραγμάτευσης δουλεύει πολλά χρόνια.
Η χώρα μας εύκολα ή δύσκολα απέτρεπε μια τέτοια προοπτική και υλοποιούσε τους δικούς της στόχους. Αρχικά την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, την πιο μεγάλη εθνική επιτυχία, παρ’ ότι η Τουρκία είχε απειλήσει με casus belli, και στην συνέχεια ανέπτυξε την περιφερειακή ενεργειακή συνεργασία.
Η Τουρκία, βλέποντας την επιτυχία της ελληνικής στρατηγικής, όταν ολοκλήρωσε τους βασικούς της στόχους στα Νοτιοατολικά της σύνορα, στράφηκε Νοτιοδυτικά με πρώτο στόχο να ακυρώσει τις επιτυχίες της Κύπρου και της Ελλάδας στον ενεργειακό τομέα, και στην συνέχεια να συμμετέχει αποφασιστικά στις ενεργειακές εξελίξεις.
Μέσα σε ένα χρόνο περίπου, παραβίασε την Κυπριακή ΑΟΖ, κατέθεσε επίσημα τις ναυτικές συντεταγμένες για να κατοχυρώσει κυριαρχικά δικαιώματα, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, δυτικά του 28ου Μεσημβρινού και υπέγραψε, και πάλι κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας, μνημόνιο καθορισμού των θαλάσσιων ζωνών με την κυβέρνηση της Τρίπολης.
Οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί ενοχλούνται με την Τουρκική πρακτική, όμως θέλουν τον διάλογο και την συμφωνία μεταξύ των δυο χωρών, για να αποτρέψουν την σύγκρουση και την αποσταθεροποίηση στην περιοχή.
Η χώρα μας, αργά ή γρήγορα, θα αποδεχθεί τον διάλογο και καλά θα κάνει, αυτό όμως που δεν έχει κάνει είναι η διαμόρφωση της στρατηγικής διαχείρισης του διαλόγου και η δημιουργία των θετικών προϋποθέσεων για ένα καλό αποτέλεσμα.
Επιτέλους ας το κάνει τώρα, πριν φθάσουμε στην σύγκρουση και αναγκαστούμε να συρθούμε στον διάλογο, με τις χειρότερες προϋποθέσεις.
Τώρα ανακήρυξη της δικής μας ΑΟΖ, με επίσημη κατάθεση των ναυτικών συντεταγμένων από τον 26ο μέχρι τον 30ο Μεσημβρινό και πρόσκληση στις χώρες που έχουμε αλληλεπικαλυπτόμενες ΑΟΖ για διμερείς ή πολυμερή συμφωνία καθορισμού των θαλάσσιων ζωνών με βάση το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας, όποιες χώρες δεν έρθουν, πρόταση να πάμε στην Χάγη.
Αυτό κάναμε το 2011 με τον νόμο 4001 και προκηρύξαμε διεθνή διαγωνισμό το 2014 για σεισμογραφικές έρευνες. Η επιλογή μας αυτή έγινε αποδεκτή από την ΕΕ, παρ’ ότι η Λιβύη δεν δέχτηκε να διαπραγματευτεί μαζί μας με βάση την αρχή της μέσης γραμμής. Από το 2015 έπρεπε να κάνουμε το ίδιο και ανατολικά του 28ου παράλληλου, κατοχυρώνοντας τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, που τώρα, μετά και την συμφωνία με την Αίγυπτο, είναι στον αέρα.
Μόνο έτσι αποτρέπεις μια στρατιωτική σύγκρουση και μια εκβιαστική διαπραγμάτευση, κατοχυρώνεις τα κυριαρχικά σου δικαιώματα, έχεις ισχυρή υποστήριξη από τους συμμάχους, την Τουρκία σε δύσκολη θέση χωρίς τετελεσμένα και διεθνή ανοχή.
Τι φοβάται η κυβέρνηση;
Η κυβέρνηση και όχι μόνο, η πλειονότητα των ελληνικών ΜΜΕ, όπως και οι περισσότεροι των διεθνολόγων που προσκαλούν, αναφέρουν ότι, ο Ερντογάν είναι επιθετικός απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο, τον τελευταίο χρόνο, επειδή υποχωρεί η δημοτικότητά του από την οικονομική κρίση.
Σίγουρα αυτό ισχύει, όπως ισχύει σε μεγάλο βαθμό για κάθε χώρα.
Όμως είναι λάθος να πιστεύουμε ότι αυτός είναι ο μόνος και ουσιαστικός λόγος.
Η Τουρκία, λίγα χρόνια μετά τη Συμφωνία της Λωζάνης, ξεκίνησε την αναθεωρητική πολιτική της με την απόσπαση της Αλεξανδρέττας από τη Συρία.
Η εισβολή στην Κύπρο το 1974 και η κατοχή του 40% του κυπριακού εδάφους είναι εφαρμογή της αναθεωρητικής πολιτικής της.
Οι επεμβάσεις, τα τελευταία χρόνια, στη Συρία, στο Ιράκ, στη Λιβύη είναι αναθεωρητική πολιτική.
Η κατάθεση στον ΟΗΕ των ναυτικών συντεταγμένων δυτικά του 28ου μεσημβρινού και η υπογραφή του Τουρκολιβυκού μνημονίου είναι αναθεωρητική πολιτική.
Οι Navtex και οι έρευνες στις θαλάσσιες ζώνες, όπου η Κύπρος έχει κατοχυρώσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα και η χώρα μας έχει κυριαρχικά δικαιώματα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας, είναι αναθεωρητική πολιτική.
Αυτή η πολιτική είναι σταθερή, έχει την υποστήριξη όλου του πολιτικού φάσματος της Τουρκίας και της τουρκικής κοινής γνώμης.
Αυτά πρέπει να παίρνει υπόψη της κάθε ελληνική κυβέρνηση.
Αν αγνοείς την πραγματικότητα, σύντομα θα σε εκδικηθεί.
Στις 23 Αυγούστου τελειώνει η Navtex της Τουρκίας και οι σεισμογραφικές έρευνες που επιχειρεί το Τουρκικό ερευνητικό σκάφος Urus Reis σε περιοχές ελληνικής υφαλοκρηπίδας και Κυπριακής ΑΟΖ. Έρευνες ανατολικά του 28ου Μεσημεριανού σε θαλάσσιες ζώνες που δεν έχουν συμπεριληφθεί στην συμφωνία με την Αίγυπτο και η Τουρκία θεωρεί ότι της ανήκουν.
Φαίνεται ότι, μέχρι το τέλος της εβδομάδας το ερευνητικό σκάφος θα μετακινείται σε αυτήν την περιοχή, συντηρώντας την ένταση με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Τις ίδιες ημέρες θα κορυφωθεί και ο διαμεσολαβητικός ρόλος της Γερμανίας και ως προεδρεύουσας χώρας της ΕΕ, της Γαλλίας και των ΗΠΑ.
Εάν μέχρι την Κυριακή 23 του μήνα δεν υπάρξει συμφωνία για την έναρξη διαλόγου μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η ένταση θα κλιμακωθεί από την πλευρά της Άγκυρας, η οποία ήδη έχει ανακοινώσει ότι, θα συνεχίσει για 6 μήνες τουλάχιστον τις έρευνες, μάλιστα και σε περιοχές που καθόρισε η χώρα μας την ΑΟΖ με την Αίγυπτο, ανατολικά της Κρήτης.
Τότε η σύγκρουση θα είναι αναπόφευκτη.
Στον διάλογο και την διαπραγμάτευση πρέπει να πάμε, αυτό ορίζει το διεθνές δίκαιο, αυτό λέει η λογική και γι’ αυτό πιέζουν όλοι οι σύμμαχοί μας.
Το σημαντικό όμως είναι με τι όρους θα πάμε στον διάλογο.
Δυστυχώς η κυβέρνηση είχε λάθος στρατηγική στην αντιμετώπιση της επιθετικής αναθεωρητικής πολιτικής της Τουρκίας.
Η κυβέρνηση έχει λίγο χρόνο να κάνει το σωστό: Χωρίς φοβικότητα, να κοιτάξει κατάματα την Τουρκία και να ανακηρύξει την δική μας ΑΟΖ στην ίδια περιοχή τουλάχιστον, για να πάμε στον διάλογο και την διαπραγμάτευση με ισχυρά χαρτιά.
