Νέα κεφάλαια ανοίγουν στην υλοποίηση έργων με στόχο να ξεπεραστούν οι σκόπελοι που καθηλώνουν τις υποδομές στη χώρα μας. Ανώριμες μελέτες, προβληματικό πλαίσιο δημόσιων συμβάσεων, αδυναμία χρηματοδότησης αλλά και το «φρένο» του κατασκευαστικού καρτέλ, που έχει φέρει γαϊτανάκι δικαστικών προσφυγών, είναι μερικοί από τους λόγους που οι κατασκευές έχασαν την προηγούμενη δεκατία περίπου το 61% της προστιθέμενης αξίας τους.

Με εργαλείο τις Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), την «κληροδότηση» έργων στις περιφέρειες, αλλά και τις αλλαγές που θα έρθουν στο πλαίσιο ανάθεσης δημόσιων έργων, δημιουργείται ένα πλέγμα ώστε να ξεπεραστούν διαχρονικά εμπόδια, αλλά και να παραχθούν χωρίς χρονοτριβή νέα καινοτόμα έργα. Τη στιγμή μάλιστα που για την εκκίνηση των πλέον αναμενόμενων μεγάλων έργων υποδομών, όπως η Γραμμή 4 του μετρό και ο Βόρειος Οδικός Αξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ), δεν έχει φανεί ακόμα φως στην άκρη του τούνελ.

Ενώ το τεράστιο πακέτο του Ταμείου Ανάκαμψης βρίσκεται επί θύραις, η χώρα θα πρέπει να είναι έτοιμη να αξιοποιήσει τους πόρους άμεσα και αποτελεσματικά, προκειμένου να δώσει ώθηση στην οικονομία. Από την άλλη, το εργαλείο των ΣΔΙΤ προσφέρει ένα παράθυρο υλοποίησης έργων χωρίς τα βραδυκίνητα, ευρωπαϊκά γρανάζια του ΕΣΠΑ.

370 εκατ. για τη νέα Περιφερειακή

Μόλις έναν χρόνο μετά την πρώτη εξαγγελία για την αναβάθμιση της Ανατολικής Περιφερειακής Οδού της Θεσσαλονίκης με ΣΔΙΤ από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, οι προετοιμασίες βρίσκονται στην τελική ευθεία για την προκήρυξη του διαγωνισμού στις αρχές Σεπτεμβρίου. Πρόκειται για ένα καινοτόμο έργο που σχεδιάστηκε από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.

Η προετοιμασία του Thessaloniki Flyover, όπως ονομάστηκε η υπερυψωμένη ταχεία λεωφόρος που θα αντικαταστήσει την υφιστάμενη εσωτερική περιφερειακή οδό, στηρίχθηκε σε ομάδες εργασίας οι οποίες προχώρησαν βάσει αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων για να φτάσουμε στα μέσα Ιουλίου στην έγκριση του έργου από τη διυπουργική επιτροπή ΣΔΙΤ. Πρότυπο που αναμένεται να αξιοποιηθεί από το υπουργείο για τη γρήγορη προετοιμασία και άλλων έργων.

Το Thessaloniki Flyover, με εκτιμώμενο κόστος υλοποίησης 370 εκατ. ευρώ, περιλαμβάνει την κατασκευή της μεγαλύτερης «εναέριας» οδού στην Ελλάδα, μήκους περίπου 9,5 χιλιομέτρων, 4 εκ των οποίων σε συνεχή γέφυρα, που θα περνάει πάνω από την υφιστάμενη περιφερειακή. Θα είναι ένας οδικός άξονας υψηλών προδιαγραφών, που θα εξυπηρετεί 10.000 οχήματα την ώρα ανά κατεύθυνση, αποφορτίζοντας την ήδη κορεσμένη περιφερειακή οδό.

«Η αναβάθμιση της Ανατολικής Εσωτερικής Περιφερειακής είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα που θα γίνουν στη Θεσσαλονίκη τα επόμενα χρόνια. Για πρώτη φορά στη χώρα μας γίνεται ένα τέτοιο έργο, που με τις γέφυρες, τα τούνελ και τις πεζογέφυρες θα είναι τεχνολογικό αξιοθέατο» επισημαίνει μιλώντας στο «Βήμα» ο γενικός γραμματέας Υποδομών Γιώργος Καραγιάννης, κάνοντας λογο για ένα έργο απαραίτητο, που θα εξασφαλίσει ασφάλεια στις μετακινήσεις και υποστήριξη στις μεταφορές, στον τουρισμό και στην καθημερινή ζωή της πόλης. «Με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον και πλήρη αποκατάσταση του τοπίου, θα είναι ένα ζωντανό παράδειγμα πως η προνοητικότητα, η σωστή μελέτη και η αξιοποίηση της τεχνολογίας μπορούν να κάνουν τη ζωή όλων καλύτερη, χωρίς να προσβάλλουν τη φύση».

Η πρώτη φάση του διαγωνισμού για την κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία του οδικού έργου – συμπεριλαμβανομένης και της Δυτικής Περιφερειακής Οδού -, διάρκειας 30 ετών, με αντάλλαγμα πληρωμές διαθεσιμότητας κατά την περίοδο λειτουργίας, εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί σε 4-6 μήνες. Στις αρχές του 2021 θα ξεκινήσει η δεύτερη φάση της κατάθεσης προσφορών, που μπορεί να ολοκληρωθεί εντός του 2021, προκειμένου το 2022 να ξεκινήσει η κατασκευή.

 Ολοι παρόντες στη ΣΔΙΤ Καλαμάτα – Μεθώνη

Το «παρών» που έδωσαν εξαρχής όλοι οι μεγάλοι του κατασκευαστικού κλάδου στη δεύτερη οδική ΣΔΙΤ της χώρας για τη μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, λειτουργία και συντήρηση του άξονα Καλαμάτα – Ριζόμυλος – Πύλος – Μεθώνη, κόστους 180 εκατ. ευρώ, ανέδειξε την ελκυστικότητα των συμπράξεων. Χρειάστηκε όμως το πράσινο φως του ΣτΕ για να συνεχίσουν και τα πέντε σχήματα στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού: ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Intrakat, ΑΒΑΞ και Acciona Concesiones – ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ.

Παράλληλα, προχώρησε από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών η μελέτη ανάλυσης κόστους – οφέλους (ΑΚΟ), μέσω ανεξάρτητου συμβούλου, αποδεικνύοντας την αναγκαιότητα και την οικονομική βιωσιμότητα του έργου που περιλαμβάνει: βελτίωση και αναβάθμιση περίπου 20 χλμ. υφιστάμενων οδών, κατασκευή νέας αρτηρίας μήκους περίπου 30 χλμ., προσαρμογή και βελτίωση 14 χλμ. κάθετου οδικού δικτύου, κατασκευή νέου παράπλευρου δικτύου 41,4 χλμ., 12 γεφυρών και πολλών συνοδών τεχνικών έργων.

Οσο για το τμήμα Καλαμάτα – Ριζόμυλος, για τη χάραξη του οποίου έχει γίνει πολύς λόγος, μετά τη θετική γνωμοδότηση του Περιφερειακού Συμβουλίου Πελοποννήσου για τους περιβαλλοντικούς όρους αναμένεται η περιβαλλοντική αδειοδότησή του από τη ΔΙΠΑ ως το τέλος του έτους.

Γιατί το υπουργείο «κληροδοτεί» έργα στις περιφέρειες

Ενα νέο φιλόδοξο εγχείρημα δοκιμάζεται επίσης για την προώθηση έργων που σκοντάφτουν στις αυστηρές απαιτήσεις περί βιωσιμότητας της ΕΕ για χρηματοδότηση. Μέχρι σήμερα οι περιφέρειες της χώρας αναλαμβάνουν μελέτες για έργα υποδομών τοπικού αλλά και ευρύτερου ενδιαφέροντος. Τώρα επιχειρείται ένα ακόμα βήμα. Στις αρχές Ιουλίου παραχωρήθηκε η αρμοδιότητα για την ωρίμαση και υλοποίηση της επέκτασης της Ιόνιας Οδού στο τμήμα Ιωάννινα – Κακαβιά από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών στην Περιφέρεια Ηπείρου.

Πρόκειται για το πρώτο μεγάλο οδικό έργο, εκτιμώμενου κόστους 350 εκατ. ευρώ, που αναλαμβάνει να «τρέξει» μια περιφέρεια. Βεβαίως μένει να αποδειχτεί αν θα καταφέρει να πείσει για τη χρηστικότητά του ώστε να επιτύχει ένα μείγμα χρηματοδότησης για κλειστό αυτοκινητόδρομο που θα «κουμπώσει» στην υφιστάμενη παραχώρηση. Στις ως σήμερα εγκεκριμένες μελέτες πάντως περιλαμβάνεται μελέτη ανάλυσης κόστους – οφέλους που χαρακτηρίζει το έργο οριακά σκόπιμο.

Σε άλλη περίπτωση, τα χαρακτηριστικά του άξονα θα πρέπει να τροποποιηθούν, προκειμένου η λύση να γίνει πιο οικονομική και άρα χρηματοδοτήσιμη. Κατεύθυνση στην οποία είχε ήδη κινηθεί το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, προκαλώντας όμως αντιδράσεις σε τοπικό επίπεδο. Η πορεία προς την ωρίμαση του έργου από το φθινόπωρο, με στόχο να προχωρήσει μέσω διεθνούς διαγωνισμού ως υβριδικό έργο παραχώρησης που θα προβλέπει διόδια, θα κρίνει αν το στοίχημα που έβαλε η Περιφέρεια θα αποτελέσει πιλότο και για άλλα «κολλημένα» έργα ή θα αποδειχθεί ανεφάρμοστο.