Aρχικά ακούστηκαν αποδοκιμασίες και φωνές μέσα από τον προσφυγικό καταυλισμό. Στη συνέχεια γυναίκες από την Αφρική άρχισαν να φωνάζουν «Liberté Moria!» Μέσα σε λίγο άρχισαν να συγκεντρώνονται δεκάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά από το Αφγανιστάν. «Free Moria!». Αυτό το σύνθημα ακουγόταν παντού την ώρα που αντιπροσωπεία από τη Βόρεια Ρηνανία- Bεστφαλία υπό τον πρωθυπουργό του κρατιδίου Άρμιν Λάσετ προσπαθούσε να επισκεφθεί το υπερπλήρες προσφυγικό κέντρο στη Μόρια της Λέσβου.
Μετ’ εμποδίων στη «ζούγκλα» της Μόριας
Eικόνες από την επίσκεψη στη ΜόριαΈνοπλοι αστυνομικοί κρατούσαν μακριά από την αντιπροσωπεία πρόσφυγες και μετανάστες που ήθελαν με κάθε τρόπο να κάνουν γνωστή την κατάσταση στους Γερμανούς αξιωματούχους. Σύμφωνα με αυτόπτεις μάρτυρες καταγράφηκαν διαπληκτισμοί μεταξύ προσφύγων και αστυνομίας. Έτσι ο Άρμιν Λάσετ αποχώρησε από τη Μόρια. Είχε προγραμματιστεί αρχικά στη Μόρια συνάντηση με εκπροσώπους των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Η συνάντηση αυτή τελικά μεταφέρθηκε στο πιο ήσυχο προσφυγικό κέντρο του Καρά Τεπέ.
H είδηση ότι ένας Γερμανός πολιτικός θα επισκεπτόταν την ασφυκτικά γεμάτη Μόρια διαδόθηκε πολύ γρήγορα μεταξύ των σχεδόν 14.000 προσφύγων. Μάλιστα είχε διαδοθεί η εσφαλμένη πληροφορία ότι θα έφτανε στη Μόρια «ο καγκελάριος της Γερμανίας». Ο Άρμιν Λάσετ ωστόσο παραμένει για την ώρα πρωθυπουργός του πολυπληθέστερου γερμανικού κρατιδίου και είναι υποψήφιος για την ηγεσία του κόμματος των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και πιθανώς υποψήφιος για την καγκελαρία για τις επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές. Εξαρχής είχε δώσει μεγάλη έμφαση στην επίσκεψη στη Λέσβο κι αυτό φάνηκε από τις δηλώσεις του.
«Το μήνυμα ελήφθη»
Από τη συνάντηση Μητσοτάκη-Λάσετ τη Δευτέρα στην ΑθήναΑν και η επίσκεψη Λάσετ στη Λέσβο δεν εξελίχθηκε όπως είχε σχεδιαστεί, ωστόσο ο Γερμανός πολιτικός κατάφερε να σχηματίσει εικόνα για τη «ζούγκλα» της Λέσβου, όπως αποκαλούν τον αυτοσχέδιο καταυλισμό έξω από το προσφυγικό κέντρο της Μόριας πρόσφυγες και ανθρωπιστικές οργανώσεις. Ο Άρμιν Λάσετ έκανε λόγο για «αξιολύπητες» συνθήκες και για «κραυγή των απελπισμένων», ενώ δήλωσε χαρακτηριστικά: «Πιστεύω ότι το μήνυμα ελήφθη. Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει την ευθύνη». Η ΕΕ αναζητά εδώ και χρόνια λύση στο προσφυγικό, χωρίς όμως να έχει επιτύχει μια κοινή μεταρρύθμιση στο σύστημα ασύλου. Νέες προτάσεις αναμένονται τον Σεπτέμβριο από την Κομισιόν.
Την ίδια ώρα οι πρόσφυγες που βρίσκονται στα ελληνικά νησιά απειλούνται επίσης από τον κορωνοϊό. Τα ελληνικά νησιά μοιάζουν ακόμη πιο ξεχασμένα από ό,τι στην αρχή της προσφυγικής κρίσης. Πάνω από 27.000 έφτασαν στη Λέσβο το 2019, και φέτος ήδη 3.400. Αυτοί οι αριθμοί βρίσκονται σε πίνακα διοικητικού γραφείου στη Μόρια. Την περίοδο της πανδημίας έφτασαν στη Λέσβο λιγότεροι νεοαφιχθέντες από την Τουρκία σε σχέση με παλαιότερα. Την ίδια ώρα οι σχέσεις Αθήνας- Άγκυρας είναι δυσχερείς.
Όσοι πρόσφυγες βρίσκονται σήμερα στη Λέσβο, διαμένουν εκεί ήδη προ κορωνοϊού. Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται είναι γιατί δεν έχουν μεταφερθεί σε προσφυγικά κέντρα της ηπειρωτικής Ελλάδας. Οι κάτοικοι των νησιών ζητούν το κλείσιμο των προσφυγικών κέντρων. Ο τουρισμός έχει πληγεί. Αλλά όσο δεν υπάρχει κοινή ευρωπαϊκή πολιτική κατανομής προσφύγων, κάτι τέτοιο φαίνεται μακρινό σενάριο. Επίσης η επαναπροώθηση παράτυπων μεταναστών στην Τουρκία βάσει της Συμφωνίας ΕΕ και Τουρκίας ισχύει μόνο για όσους φτάνουν στα ελληνικά νησιά και όχι στην ενδοχώρα. Σε αυτά προστίθεται ο φόβος Ελλήνων πολιτικών για ένα νέο προσφυγικό ρεύμα από την Τουρκία προς τα νησιά, εάν δημιουργηθούν κενές θέσεις στα ήδη υπάρχοντα προσφυγικά κέντρα.
Πρώτα βήματα από τη Γερμανία
Πρόσφυγες από το Αφγανιστάν στο προσφυγικό κέντρο του Καρά ΤεπέΗ υποδοχή άρρωστων παιδιών με τους πλησιέστερους συγγενείς τους από τη Γερμανία εδώ και κάποιο διάστημα είναι ένα πρώτο θετικό βήμα. Η Γερμανία προτίθεται να δεχθεί 1.000 πρόσφυγες από την Ελλάδα, εκ των οποίων 220 το κρατίδιο της Β. Ρηνανίας-Βεστφαλίας. Η υποδοχή άρρωστων προσφυγόπουλων είναι «ένα υπέροχο νέο», αναφέρει ο Μάρκο Σαντρόνε, επικεφαλής της αποστολής των ΓΧΣ στη Λέσβο, ωστόσο οι αριθμοί είναι «αστείοι». Όπως λέει ο ίδιος, «δεν βλέπουμε ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο για την Ευρώπη. Κανονικά οι ΓΧΣ δρουν σε εστίες πολέμου, όχι εδώ». Ο Μάρκο Σαντρόνε αναφέρει ότι μετά τις 11 το βράδυ δεν υπάρχει πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική βοήθεια για 14.000 ανθρώπους που ζουν στον καταυλισμό της Μόριας. Ο φόβος για εξάπλωση του κορωνοϊού είναι μεγάλος.
Στο έτερο προσφυγικό κέντρο του Καρά Τεπέ, όπου οι συνθήκες είναι καλύτερες, ο Άρμιν Λάσετ κατάφερε να συνομιλήσει με οικογένειες προσφύγων. «Τι συμβαίνει με όλους εμάς; Τι θα κάνετε για εμάς» ρώτησε ένας ηλικιωμένος άνδρας από το Αφγανιστάν τον Άρμιν Λάσετ, ελπίζοντας σε βοήθεια για την αίτηση ασύλου του. Σε αυτό δεν μπόρεσε να του απαντήσει ο πρωθυπουργός της Β. Ρηνανίας- Bεστφαλίας, αναφέροντας ότι οι διαδικασίες ασύλου αργούν, αλλά προχωρούν. Πολλοί ήταν οι πρόσφυγες στο Καρά Τεπέ, οι οποίοι ελπίζουν ότι οι εκκλήσεις τους θα εισακουστούν από τον Γερμανό πολιτικό. Σε αντίθεση με τη Μόρια, από το Καρά Τεπέ ο Άρμιν Λάσετ έφυγε σε θετικό κλίμα με επευφημίες και χειροκροτήματα.
Δωροθέα Χουλσμάιερ, dpa
Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη
