Ολες σχεδόν οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες που έχει ανακοινώσει και έχει θέσει σε λειτουργία η κυβέρνηση περνούν μέσα από τα λογιστικά γραφεία, τα οποία, όπως δηλώνουν οι επαγγελματίες του συγκεκριμένου κλάδου, δεν προλαβαίνουν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις και στις απαιτήσεις των πελατών τους μέσα στις ασφυκτικές προθεσμίες που έχουν τεθεί δημιουργώντας ουσιαστικά ένα ψηφιακό «μποτιλιάρισμα» και οδηγώντας τους λογιστές σε απόγνωση. Την ίδια στιγμή, οι λογιστές ετοιμάζονται να αυξήσουν τις τιμές που χρεώνουν για τις υπηρεσίες που προσφέρουν.
Οι πάγιες υποχρεώσεις
Το ηλεκτρονικό «μποτιλιάρισμα» ξεκινάει από το γραφείο του φοροτεχνικού, ο οποίος καλείται να καταχωρίσει στοιχεία για μια σειρά πάγιων υποχρεώσεων προς τους πελάτες του, όπως είναι για παράδειγμα οι αναλυτικές περιοδικές δηλώσεις, οι προσλήψεις – απολύσεις υπαλλήλων, οι δηλώσεις ΦΠΑ, παρακρατούμενων φόρων, οι φορολογικές δηλώσεις, οι συγκεντρωτικές καταστάσεις πελατών – προμηθευτών, οι δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9), τα έντυπα Intrastat. Επίσης καλούνται να εξυπηρετήσουν τους πελάτες τους συμπληρώντας ηλεκτρονικά τις καταστάσεις συμφωνητικών, να λάβουν ασφαλιστικές – φορολογικές Ενημερότητες, να υποβάλουν αιτήσεις για προνοιακά επιδόματα και επιδόματα τέκνων, το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, την επιδότηση ενοικίου, το επίδομα γέννησης καθώς και τα αδήλωτα τετραγωνικά στους δήμους.
Ασφυκτικές προθεσμίες
Από τη στιγμή που εξελίχθηκε η πανδημία του κορωνοϊού οι ηλεκτρονικές εφαρμογές εμπλουτίστηκαν ακόμα περισσότερο, με μία σειρά εργασιών να πρέπει να γίνουν μέσα σε πραγματικά ασφυκτικές προθεσμίες. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι αναστολές συμβάσεων εργασίας, οι αποζημιώσεις ειδικού σκοπού επιχειρήσεων, το ΤΕΠΙΧ 1 και 2, η επιδότηση επιτοκίου, η μείωση του ενοικίου κατά 40%, η επιστρεπτέα προκαταβολή 1 και 2, οι άδειες ειδικού σκοπού, το πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, η επαναπρόσληψη εποχικών εργαζομένων.
Οπως δηλώνει στο «Βήμα της Κυριακής» ο πρόεδρος των Φοροτεχνικών Αττικής και αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας (ΠΟΦΕΕ) κ. Δημήτρης Τσαμόπουλος, «μετά τον καταιγισμό όλων αυτών των εργασιών που έχουν φορτωθεί στις πλάτες των φοροτεχνικών και η πολιτεία αρνείται να καταλάβει ότι πίσω από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές βρίσκονται άνθρωποι οι οποίοι καλούνται να συμπληρώνουν καθημερινά επί 24ώρου βάσεως χιλιάδες στοιχεία και δεδομένα για λογαριασμό των πελατών τους, τον επόμενο μήνα θα προβούμε σε αύξηση των αμοιβών μας».
Ο πρόεδρος των φοροτεχνικών επισημαίνει επίσης ότι την περίοδο της υγειονομικής κρίσης που δόθηκαν δεκάδες παρατάσεις ή μεταθέσεις πληρωμής φόρων και εισφορών Μαρτίου, Απριλίου, Μαΐου παρατηρήθηκε ότι ενώ κάποιοι πλήρωσαν τη δόση του Ιουνίου το σύστημα αυτόματα εξόφλησε τις δόσεις για τις οποίες είχε μετατεθεί η ημερομηνία πληρωμής.
Δυσαρμονία
Το αποτέλεσμα είναι ότι ενώ έχει πληρωθεί ο Ιούνιος, η οφειλή για τον συγκεκριμένο μήνα φαίνεται απλήρωτη, έχει πάρει προσαύξηση 15% και κινδυνεύουν οι φορολογούμενοι να χάσουν την όποια ρύθμιση στην οποία έχουν εντάξει παλαιότερες οφειλές τους. Και αυτό είναι ένα μόνο παράδειγμα της δυσαρμονίας των λειτουργικών συστημάτων.
Ενα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το γεγονός ότι όσον αφορά νέους ελεύθερους επαγγελματίες που προχώρησαν σε έναρξη εργασιών από την αρχή του τρέχοντος έτους ακόμη δεν έχουν καταχωριστεί στον ΕΦΚΑ οι ασφαλιστικές εισφορές τους για να προχωρήσουν στην πληρωμή τους. Μάλιστα, οι συγκεκριμένοι επαγγελματίες ζουν με την αγωνία μην τυχόν και δεν απολαύσουν την έκπτωση του 25% που ίσχυε σε περίπτωση εμπρόθεσμης πληρωμής τους πρώτους μήνες της υγειονομικής – οικονομικής κρίσης.
Πάντως δεν πρέπει να αμφισβητείται η προσπάθεια που κάνουν οι δημόσιοι υπάλληλοι να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα της ψηφιακής επανάστασης, ενώ και εκείνοι που είναι μεγαλύτερης ηλικίας και δεν έχουν εξοικειωθεί με τα σύγχρονα ηλεκτρονικά συστήματα όπως οι νεότεροι, κάνουν ό,τι είναι δυνατόν ώστε να περιορίσουν τις όποιες καθυστερήσεις παρουσιάζονται.
Ωστόσο, ο μεγάλος φόρτος εργασίας που προκύπτει από διάφορες ηλεκτρονικές πλατφόρμες ή e-mails που παραλαμβάνουν οι παραπάνω υπάλληλοι και καλούνται να διεκπεραιώσουν φέρνει καθυστερήσεις στην όλη διαδικασία, με αποτέλεσμα οι πολίτες να δυσανασχετούν και να μην ξέρουν πού να απευθυνθούν και ποιος είναι υπεύθυνος.
Μπλόκαραν και οι δήμοι
Ενα άλλο παράδειγμα ψηφιακού «μποτιλιαρίσματος» είναι η εφαρμογή για τη διόρθωση των τετραγωνικών μέτρων ακινήτων στους δήμους. Υστερα από παρατάσεις, καταληκτική ημερομηνία υποβολής αιτήσεων έχει οριστεί η 31η Αυγούστου 2020 αλλά ακόμη δεν έχει ξεκαθαρίσει πώς θα διαχειριστούν οι υπάλληλοι των δήμων όλη αυτή την τεράστια πληροφορία που συγκεντρώνεται ηλεκτρονικά.
Μάλιστα, όσοι δεν επέλεξαν να υποβάλουν την αίτησή τους μέσω της εφαρμογής tetragonika.govapp.gr για να διορθώσουν τα τετραγωνικά των κατοικιών που διαμένουν αλλά επισκέφθηκαν απευθείας το αρμόδιο τμήμα του δήμου τους δεν κατάφεραν να πάρουν απάντηση για το πότε θα γίνει η επεξεργασία της αίτησής τους και, το βασικότερο, θα πληρώνουν από ‘δω και πέρα τα ποσά που αντιστοιχούν στα πραγματικά τετραγωνικά των ακινήτων.
Η διεκπεραίωση
Αξίζει να τονιστεί ότι είτε κάποιος υποβάλει τη δήλωση ηλεκτρονικά είτε χειρόγραφα η αίτησή του θα ελεγχθεί από υπαλλήλους και θα ενημερωθεί ο ιδιοκτήτης μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας ή e-mail από την αρμόδια υπηρεσία του δήμου στον οποίο ανήκει.
Το ίδιο φαινόμενο ισχύει και για πλήθος άλλων εργασιών για τις οποίες ενώ η διαδικασία ξεκινάει από μια ηλεκτρονική πλατφόρμα για την τελική διεκπεραίωση απαιτείται να μεσολαβήσει υπάλληλος.
Αλλο παράδειγμα, σύμφωνα με τον πρόεδρο των φοροτεχνικών Αττικής κ. Τσαμόπουλο, είναι ο νέος τρόπος υποβολής στοιχείων για τη μεταβίβαση ακινήτου, όπου από τη διαδικασία κατάθεσης του φακέλου με φυσικό τρόπο απευθείας στον υπάλληλο του Τμήματος Κεφαλαίου κάθε ΔΟΥ, τώρα απαιτείται το σκανάρισμα όλων των δικαιολογητικών και αποστολή με e-mail στο αρμόδιο τμήμα της Εφορίας με υποχρέωση του υπαλλήλου να απαντήσει εντός τριών ημερών.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον πρόεδρο των φοροτεχνικών, αν κατά την επεξεργασία των δικαιολογητικών μεταβίβασης του ακινήτου διαπιστωθεί ότι λείπει κάποιο έγγραφο, αρχίζει η ανταλλαγή μηνυμάτων μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και με αυτόν τον τρόπο καθυστερεί χρονικά η όλη διαδικασία. Ετσι, μέχρι την πλήρη καθιέρωση ηλεκτρονικής υποβολής των εγγράφων χωρίς καμία ανθρώπινη παρέμβαση υπάρχει ένα μεταβατικό στάδιο ηλεκτρονικής γραφειοκρατίας.
Κατά συνέπεια σε πολλές περιπτώσεις τα αρμόδια υπουργεία, οι τράπεζες, τα ασφαλιστικά ταμεία, οι εφορίες και άλλες δημόσιες υπηρεσίες δεν μπορούν να ανταποκριθούν όπως θα έπρεπε λόγω του μεγάλου φόρτου εργασίας και του όγκου πληροφόρησης και αιτήσεων που πρέπει να διαχειριστούν.
Χάος με τις ηλεκτρονικές μεταβιβάσεις ακινήτων
Νέα ταλαιπωρία επιφυλάσσει η Εφορία στις μεταβιβάσεις των ακινήτων, που πλέον γίνονται ηλεκτρονικά. Οπως καταγγέλλουν οι συμβολαιογράφοι και οι δικηγόροι της κτηματαγοράς, ενώ τα χαρτιά και τα δικαιολογητικά υποβάλλονται μέσα σε τρεις ημέρες, η απάντηση της Εφορίας έρχεται σε 60 ημέρες.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρουν τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου Συμβολαιογραφικού Συλλόγου εφετείων Αθηνών, Πειραιώς, Αιγαίου και Δωδεκανήσου, «ενώ εκτυλίσσεται το σχέδιο ψηφιοποίησης του κράτους με στόχο την εξυπηρέτηση του σχεδόν εξαντλημένου από τη γραφειοκρατία πολίτη, με αίσθημα ανακούφισης έγινε δεκτή η είδηση για μεταβιβάσεις ακινήτων express σε 3 ημέρες και ταχεία εξυπηρέτηση στις ΔΟΥ χωρίς παρουσία του φορολογούμενου. Ποια όμως είναι η πραγματικότητα;
Με πρόσφατη απόφαση της ΑΑΔΕ, στα πλαίσια των μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ρυθμίστηκε η εξ αποστάσεως αποστολή (ταχυδρομικά ή μέσω mail ή κατάθεση στο πρωτόκολλο των ΔΟΥ) των δηλώσεων (μεταβίβασης, γονικών παροχών, δωρεών και κληρονομιών) και η εντός τριημέρου επιστροφή τους στον φορολογούμενο, μετά το έλεγχο πληρότητας του φακέλου από τους υπαλλήλους των ΔΟΥ.
Ομως, ο πολίτης αντιμετωπίζει μεγαλύτερη καθυστέρηση και ταλαιπωρία, καθώς το τριήμερο δεν τηρείται λόγω σοβαρών προβλημάτων που σχετίζονται και με τη χρόνια υποστελέχωση και με την ελλιπή τεχνική υποδομή των υπηρεσιών.
Κατά το τριήμερο δεν διενεργείται ουσιαστικός έλεγχος των στοιχείων της δήλωσης και “επαλήθευση” της αξίας του ακινήτου, επί της οποίας επιβάλλεται ο φόρος, αλλά εντός 60 ημερών μετά την αποστολή στις ΔΟΥ του ήδη υπογεγραμμένου συμβολαίου.
Ετσι ο πολίτης καλείται να πληρώσει φόρο σε αξία που δεν έχει επαληθευθεί. Πληρώνει βάσει δήλωσης που δεν θεωρείται ειλικρινής και ενδεχομένως θα κληθεί να καταβάλει επιπλέον φόρο».
Οπως τονίζουν απευθυνόμενοι στον αρμόδιο υφυπουργό Αποστόλη Βεσυρόπουλο και τον επικεφαλής της ΑΑΔΕ Γιώργο Πιτσιλή, οι όποιες προσδοκίες για την επιτάχυνση των συναλλαγών όχι μόνο δεν φαίνεται να επιβεβαιώνονται με την εφαρμογή της απόφασης, αλλά αντίθετα επιπρόσθετα προβλήματα αναδεικνύονται.
Και οι κατασκευαστές
Είναι γεγονός ότι η γραφειοκρατία, οι καθυστερήσεις, η αναξιοπιστία της Διοίκησης, δυσκολεύουν τον πολίτη και αποθαρρύνουν συναλλαγές και επενδύσεις, ιδιαίτερα από ξένους.
Χαρακτηριστική είναι η καταγγελία μικρών κατασκευαστών προς «Το Βήμα» που επισημαίνουν ότι στην προσπάθεια να πουλήσουν κάποια διαμερίσματα που τους έχουν μείνει απούλητα για χρόνια βρίσκονται αντιμέτωποι με «γραφειοκρατία ατελείωτη και σύνθετη».
Οπως καταγγέλλουν, «υπάρχουν δεκάδες βήματα απόκτησης δικαιολογητικών και εγγράφων και πολλοί φορείς (Εφορία, δήμοι, ΔΕΗ, κ.λπ.) που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους. Οι οδηγίες είναι ασαφείς και επαφίενται στην ερμηνεία του κάθε υπαλλήλου.
Μάλιστα, το χειρότερο είναι ότι έγγραφα που αποκτήθηκαν (παρ’ όλα τα παραπάνω εμπόδια) αμέσως πριν την πανδημία δεν ισχύουν και πρέπει να ξανα-εκδοθούν και μάλιστα, από ό,τι φαίνεται, με νέους όρους».
Η εικόνα αυτή γεννά σκέψεις και ερωτήματα:
1. Γιατί είμαστε τελευταίοι στους δείκτες «doing business» στον ΟΟΣΑ και την ΕΕ;
2. Γιατί δεν γίνεται το αυτονόητο, δηλαδή κάποιος υπεύθυνος, σαν να είναι ενδιαφερόμενος πολίτης ο ίδιος, να κάνει όλα τα απαιτούμενα βήματα ο ίδιος, να αντιληφθεί την «καφκική γραφειοκρατία» και να τη συντονίσει με έναν τρόπο που να μην εξαντλεί τον πολίτη;
