Υπάρχουν οι προσωπικές και οι συλλογικές νίκες, όπως και ήττες. Κι αν στις προσωπικές τα πράγματα είναι κάπως πιο καθαρά, στις συλλογικές είναι πολύ μπερδεμένα. Οι συλλογικότητες στις οποίες έχεις αθροίσει τον εαυτό σου, είναι είτε από επιλογή – πολιτικό κόμμα ή ποδοσφαιρική ομάδα – είτε λόγω παραγόντων που δεν μπορείς να ελέγξεις, όπως το πού γεννήθηκες, ποια η χώρα σου, ποια η γλώσσα σου. Από εκεί και πέρα αρχίζουν δαιδαλώδεις διαδρομές που οδηγούν στην αποδοχή κάποιων γεγονότων ως νίκες σου ή ως ήττες σου. Δεν υπάρχει ούτε ασφαλής ούτε σωστός δρόμος, είναι προσωπικός. Θέλεις να βάλεις τα κλάματα που έχασε η ομάδα στο 90′, κάν’ το. Θέλεις να φουσκώνεις από υπερηφάνεια όταν σηκώνουμε ένα μεγάλο εθνικό κύπελλο, κάν’ το. Θεωρείς πως είναι μεγάλη ήττα σου η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, δεν θα σου πω πως σκέφτεσαι λάθος, ανεξάρτητα αν εγώ δεν το θεωρώ.
Ορισμένοι δεν έχουν αποδεχθεί ακόμη πως έπεσε η Κωνσταντινούπολη. Βιώνουμε ως προσωπικές ήττες τις «εθνικές» τραγωδίες, ακόμη κι αν έχουν περάσει πεντακόσια χρόνια. Στα πιο κοντινά γεγονότα βέβαια, τα πράγματα είναι πολύ πιο εύκολα ερμηνεύσιμα. Ο πόνος των ξεριζωμένων της Μικρασιατικής Καταστροφής είναι πέρα για πέρα αληθινός, μας ακουμπάει, είναι σχεδόν σύγχρονός μας, προλάβαμε να ακούσουμε ιστορίες από εκείνους που τις έζησαν. Αρκετοί όμως «οικειοποιήθηκαν» αυτόν τον πόνο με έναν εντελώς προσχηματικό τρόπο, και κάνουν πως δεν ακούν και δεν ξέρουν το πώς υποδέχθηκαν αυτούς τους ανθρώπους στον Πειραιά οι ομόδοξοί τους. Οι συλλογικότητες στις οποίες θέλουμε να ανήκουμε – για υπαρκτούς ή για λόγους που αγγίζουν την ψυχανάλυση – έχουν μόνο θετικά, είναι εξιδανικευμένες ιστορίες που μας ταυτίζουν τελεσίδικα με το δίκιο. Σε αυτό έχουν επενδύσει και ένα κάρο σύγχρονοι πολιτικοί, ψαρεύοντας ευκολόπιστους ή εντελώς ηττημένους από τη σύγχρονη ζωή και καθημερινότητα ανθρώπους για να τους πουλήσουν μαντζούνια σαν ψευτογιατροί.
Αν δεν έχεις από πού να κρατηθείς, αν δεν υπάρχει ούτε μία σοβαρή νίκη σου στην τρέχουσα ζωή σου, μην απογοητεύεσαι, θα σου προσφέρουμε εμείς ιστορικές νίκες αλλά και ιστορικές τραγωδίες για να αποκτήσεις έναν σκοπό και να μην αισθάνεσαι και μόνος.
Το θέμα εδώ – για να προλάβω ορισμένους – δεν είναι η γνώση και ο σεβασμός της Ιστορίας σου, απαραίτητα για το παρόν και το μέλλον σου. Είναι το πώς βιώνεις σήμερα αυτή την Ιστορία. Ως προσωπική σου νίκη ή ήττα; Νιώθεις ραγιάς ή στρατηλάτης; Και πού ακριβώς σε βοηθάει αυτό;
Εχουμε όλοι μας μια γραμμή να διανύσουμε. Ξεκινάει από τη γέννηση και καταλήγει στον θάνατο. Μέσα σε αυτή τη γραμμή υπάρχουν όλα, τίποτα πέρα και έξω από αυτήν. Ο,τι γίνει μέσα σε αυτόν τον χρόνο είσαι εσύ. Εκεί είναι όλες σου οι νίκες και όλες σου οι ήττες. Και αν αγωνιάς για την παρακαταθήκη που θα αφήσουμε στους επόμενους, και πάλι η ζωή μας είναι η απάντηση.