«Κάτι με… υδρογόνο». Μια φράση που συναντάς όλο και συχνότερα στις συζητήσεις με managers και επιχειρηματίες για την επόμενη μέρα ή την επόμενη γενιά των μεγάλων επενδύσεων – αρκετές από αυτές είτε είναι στα σπάργανα είτε ακόμη και στο… σύννεφο.

Σε κάθε περίπτωση, το υδρογόνο (ένα από τα εναλλακτικά καύσιμα και με τη… βούλα, μετά και τη νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας) είναι στις μέρες μας ο «νέος χρυσός», ένας «πλούτος» στα αζήτητα της αγοράς μέχρι πρότινος.

Ο Μάνος Ζούλιας, CEO της εταιρείας CYRUS, που ιδρύθηκε το 2019 ως τεχνοβλαστός (spin-off) του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, με σκοπό την ανάπτυξη τεχνολογιών υδρογόνου με χρήση μεταλλοϋδριδίων για τη συμπίεση αέριου υδρογόνου σε υψηλές πιέσεις, «τρίβει τα μάτια του» μπροστά στο διαρκώς εντεινόμενο ενδιαφέρον για μια «τεχνολογία που αναπτύχθηκε στο ερευνητικό εργαστήριο».

Σημεία αναφοράς

Το ενδιαφέρον για το υδρογόνο τροφοδοτείται σε έναν μεγάλο βαθμό από την επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη να «τρέξει» όσο πιο γρήγορα γίνεται το project της απολιγνιτοποίησης, με τις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας (Κοζάνη, Πτολεμαΐδα, Αμύνταιο) με τη δεσπόζουσα παραγωγική παρουσία και δραστηριότητα της ΔΕΗ να λειτουργούν ως σημεία αναφοράς για επενδυτικά και επιχειρηματικά σχέδια και προγράμματα.

Στις 2 Περιφερειακές Ενότητες της Δυτικής Μακεδονίας – εκείνες της Κοζάνης και της Φλώρινας – λειτουργούν σήμερα 4 λιγνιτικοί θερμοηλεκτρικοί σταθμοί. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα της απολιγνιτοποίησης, το σύνολο της ισχύος των μονάδων θα αποσυρθεί μέχρι το 2023, ενώ η νέα μονάδα που αναμένεται να ενταχθεί το 2022 (Πτολεμαΐδα V) θα λειτουργήσει μετά το 2028 με άλλο καύσιμο.

To βασικό προϊόν της εταιρείας CYRUS, στην οποία έχει επενδύσει από το 2019 ένα από τα funds της οικογένειας του Equifunds (το Uni.Fund), είναι ένας καινοτόμος συμπιεστής Υδρογόνου Μεταλλοϋδριδίων, που απευθύνεται στην αγορά των Σταθμών Ανεφοδιασμού Υδρογόνου (HRS) για οχήματα.

Σταθμοί ανεφοδιασμού

Σε ένα ενημερωτικό σημείωμα του Uni.Fund διαβάζω: «Σύμφωνα με τα Εθνικά Σχέδια Δράσης των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ως το 2025 σχεδιάζονται περίπου 820-842 σταθμοί ανεφοδιασμού με υδρογόνο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτοί οι σταθμοί αναμένεται να καλύψουν τις ανάγκες ανεφοδιασμού σε περίπου 0,9 – 1,1 εκατ. οχήματα υδρογόνου. Οι εκτιμώμενες επενδυτικές ανάγκες για αυτή την αγορά (μόνο για την υποδομή) είναι της τάξεως των €707 εκατομμυρίων έως το 2025, το 40% της οποίας αφορά αποκλειστικά τη συμπίεση».

Το πράγμα αρχίζει να αποκτά ενδιαφέρον. H CYRUS στον χώρο και για τις ανάγκες μετακίνησης στο ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος έχει βάλει τη δική της σφραγίδα στο πρώτο «υδρογονάδικο», δηλαδή πρατήριο υδρογόνου, έστω και στα όρια ενός ερευνητικού κέντρου που θα είναι έτοιμο να λειτουργήσει πιθανότατα στις αρχές του Νοεμβρίου 2020.

Σύνδεση με τη νέα εποχή

Αλλά τα «υδρογονάδικα» που προβλέπεται να γίνουν μόδα χρειάζονται στη Δυτική Μακεδονία, στην οποία ήδη ετοιμάζεται να κυκλοφορήσει με υδρογόνο ως εναλλακτικό καύσιμο ένας στόλος 50 πρώτων λεωφορείων του ΚΤΕΛ. Μια τέτοια προοπτική έχει ανάψει φωτιές σε ελληνικούς επιχειρηματικούς ομίλους που διαθέτουν δίκτυα λιανικής πώλησης καυσίμων και αναζητούν τρόπους σύνδεσης με τη νέα εποχή της «οικονομίας του υδρογόνου».

Η τηλεθέρμανση πόλεων της Δυτικής Μακεδονίας όπως και η κυκλοφορία Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (λεωφορεία ΚΤΕΛ εν προκειμένω) με το εναλλακτικό καύσιμο του υδρογόνου που θα προέρχεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (φωτοβολταϊκά πάρκα) αλλά και η υποχρεωτική έκχυση υδρογόνου στο δίκτυο του φυσικού αερίου δημιουργούν την πρώτη σημαντική «μαγιά» για τις νέες μπίζνες.

Βεβαίως, αρκετά θα κριθούν στο ανοικτό πεδίο της επιχειρηματικής δράσης με την κινητοποίηση κατά πρώτον των μεγάλων ελληνικών επιχειρηματικών ομίλων αλλά και τις δυνατότητες μόχλευσης ιδιωτικών και διεθνών κεφαλαίων. Πάντως, ο πρώτος λόγος ανήκει στην κυβέρνηση, η οποία και θα προσδιορίσει τις προτεραιότητες αλλά και το πλαίσιο των κινήτρων για την προσέλκυση επενδύσεων και κεφαλαίων.

Αναδιάταξη δυνάμεων

Η συνέχεια προβλέπεται να έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς το project της μετάβασης μπορεί και να προκαλέσει αναδιάταξη δυνάμεων στο επιχειρηματικό δυναμικό, αναδεικνύοντας ευκαιρίες που απαντούν σε προκλήσεις. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναρωτηθεί κανείς για τον ρόλο της ΔΕΗ με τη δεσπόζουσα παραγωγική παρουσία και δράση της σε περιοχές όπως η Πτολεμαΐδα ή η Μεγαλόπολη και το κατά πόσο είναι έτοιμη να αναλάβει ξανά έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις. Οι διαθέσιμες δημοσιογραφικές πληροφορίες αναφέρουν πως η διοίκηση της ΔΕΗ προτίθεται να αναθέσει τον κύριο συμβουλευτικό ρόλο για τη «μετάβαση» στον γερμανικό όμιλο της RWE.

€2,2 δισ. για τον μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου

Ο Κωστής Μουσουρούλης, οικονομολόγος και ανώτερο στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που έχει διατελέσει βουλευτής και υπουργός, επιλέχθηκε από τον Κωστή Χατζηδάκη να είναι ο πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης των περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης. Το Ταμείο της Δίκαιης Μετάβασης (που ο βασικός του ρόλος είναι η εκπόνηση master plan για αυτές τις περιοχές που αποχαιρετούν τον λιγνίτη) έχει μια «προίκα» 2,2 δισ. ευρώ, ποσά που πρέπει να αξιοποιηθούν για τον μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου και την ανάπτυξη δραστηριοτήτων μέσα από επενδύσεις με ισχυρό το αποτύπωμα της καθαρής ενέργειας.

Πυρετός για επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά

Ο Κωνσταντίνος Μαύρος, και η εταιρεία ΔΕΗ Ανανεώσιμες, που διευθύνει προβλέπεται να είναι ένας από τους πρωταγωνιστές του σχεδίου της μετάβασης στη μεταλιγνιτική εποχή.
Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες έχει υπό δημοπράτηση ή και σε υλοποίηση έργα ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά) συνολικής ισχύος 230 MW – μια επένδυση που υπολογίζεται σε αξία σε 120 εκατομμύρια ευρώ –, ενώ έχει αιτηθεί για έργα (πάλι φωτοβολταϊκά) συνολικής ισχύος 1,9 GW. Τα φωτοβολταϊκά των 230 MW βρίσκονται στην Πτολεμαΐδα της Κοζάνης.
Από την άλλη πλευρά του λόφου, ο Ομιλος ΕΛΠΕ έχει από τον περασμένο Φεβρουάριο ανακοινώσει τη συμφωνία εξαγοράς του φωτοβολταϊκού πάρκου που αναπτύσσει η γερμανική εταιρεία juwi, μια επένδυση της τάξεως των 130 εκατομμυρίων ευρώ. Το φωτοβολταϊκό πάρκο στην Κοζάνη, ισχύος 204 μεγαβάτ, που η εκκίνηση της κατασκευής του τοποθετείται στις αρχές του φθινοπώρου του 2020 και προβλέπεται να τεθεί σε λειτουργία στο τέλος του 2021, αποτελεί ένα καλό διαβατήριο για την είσοδο των ΕΛΠΕ (με το ΤΑΙΠΕΔ να κατέχει το 35,5% των μετοχών και το 45,5% να ανήκει στην Paneuropean Oil and Industrial Holdings S.A., συμφερόντων Λάτση) με αξιώσεις στην επικράτεια των ΑΠΕ.
Η είσοδος αυτή ανταποκρίνεται στον μέγιστο βαθμό στις επιταγές του νέου μείγματος ενεργειακής πολιτικής και λειτουργεί υποστηρικτικά στο φιλόδοξο και απαιτητικό σχέδιο της δίκαιης μετάβασης των περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας που αποχαιρετούν τον λιγνίτη σε ένα άλλο, διαφορετικό παραγωγικό μοντέλο που θα έρθει να δώσει εναλλακτικές αποτελεσματικές λύσεις πρώτα από όλα για τα εισοδήματα και την απασχόληση.

Διασφάλιση της βιωσιμότητας των τηλεθερμάνσεων

Πέραν των επιπτώσεων της απολιγνιτοποίησης στο εισόδημα και στη συνολική απασχόληση της περιοχής (η αναμενόμενη αύξηση της ανεργίας, η οποία προβλέπεται στο 31% και έμμεσα στο 42%-44%, δεδομένων των πολλαπλασιαστικών επιδράσεων στην τοπική αγορά εργασίας, πρόκειται να επηρεάσει τον οικονομικό και κοινωνικό ιστό της περιοχής), υπάρχει στην πρώτη γραμμή των κρίσιμων ζητημάτων και η διασφάλιση της βιωσιμότητας των τηλεθερμάνσεων της Πτολεμαΐδας, της Κοζάνης και του Αμυνταίου καθώς και η κάλυψη των αναγκών θέρμανσης της Φλώρινας. Και στο σημείο αυτό που ξεκινά το δύσκολο κομμάτι της διαχείρισης μιας κρίσης έρχεται με τον έναν ή άλλον τρόπο να αναδυθεί η πρόκληση και η ευκαιρία. Η τηλεθέρμανση, για παράδειγμα, θα μπορούσε να βρει τη λύση στο εναλλακτικό καύσιμο του υδρογόνου χάρις στην υποστήριξη των μεγάλων επενδύσεων που γίνονται σε ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά πάρκα) στη περιοχή από τον Ομιλο της ΔΕΗ και τα ΕΛΠΕ.