Σε υψηλά επίπεδα διατηρείται ο συναγερμός στις Ένοπλες Δυνάμεις, παρά την αίσθηση ότι η ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις βαίνει προς αποκλιμάκωση.

Το Πολεμικό Ναυτικό εξακολουθεί να παρακολουθεί τις κινήσεις των τουρκικών σκαφών στο Αιγαίο και θα παραμείνει σε αυξημένη επιφυλακή μέχρι τις 2 Αυγούστου, οπότε και εκπνέει ο χρόνος της NAVTEX που έχει εκδώσει η Άγκυρα για πραγματοποίηση σεισμικών ερευνών νότια του Καστελόριζου.

Η σταδιακή απόσυρση ορισμένων ναυτικών μονάδων της Τουρκίας στον ναύσταθμο του Ακσάζ, η επιστροφή άλλων πέρα από τα Δαρδανέλια και η παραμονή του Oruc Reis αρόδο στον κόλπο της Αττάλειας, είναι ενδείξεις ότι θα υπάρξει αποκλιμάκωση της κρίσης. Όπως διαπιστώνουν επιτελείς του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, υπάρχει τάση αποκλιμάκωσης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η κατάσταση δεν παραμένει ρευστή και ότι οι δύο πλευρές είναι έτοιμες να καθίσουν στο τραπέζι του διαλόγου.

«Βλέπουμε σταδιακή αποκλιμάκωση με την επιστροφή των τουρκικών σκαφών στα λιμάνια τους, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι η ένταση έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί» δήλωσε σχετικά ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, μιλώντας στο MEGA. Επεσήμανε, δε, κληθείς να προβλέψει επόμενες κινήσεις της Τουρκίας πως ο τρόπος που βλέπουμε τις ενέργειες διαφέρει από τον τρόπο λειτουργεί η Τουρκία. «Έχει υιοθετήσει μια λογική που αποκλίνει από την λογική των χωρών που λειτουργούν επί τη βάσει του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας».

Στην εκτίμηση της σταδιακής αποκλιμάκωσης συνέβαλε τα τελευταία 24ωρα και η τουρκική ρητορική, η οποία είχε πέσει σε τόνους και δεν συντηρούσε μια πολεμική ατμόσφαιρα. Ωστόσο, μετά τη διπλωματική αντίδραση που αποθάρρυνε την Αγκυρα σε τυχοδιωκτικά παιχνίδια, ο εκνευρισμός στη γείτονα είναι έκδηλος και αποτυπώνεται στις δηλώσεις κορυφαίων αξιωματούχων.

Εκνευρισμός και πόλεμος νεύρων

Ειδικότερα, ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, εξαπέλυσε νέες βολές κατά της Ελλάδας το μεσημέρι της Δευτέρας.

Αναφερόμενος στο πρόσφατο περιστατικό με το κάψιμο της τουρκικής σημαίας στη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια διαδήλωσης –περιστατικό που καταδίκασε το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών- ο τούρκος ΥΠΕΞ είπε στο περιθώριο της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε μετά τη συνάντησή του με την υπουργό Εξωτερικών της Ισπανίας Αράντσα Γκονθάλεθ Λάγια: «Αρμόζει στους Έλληνες να καίνε σημαίες».

Αναφερόμενος στην Αγία Σοφία, ο τούρκος υπουργός υποστήριξε ότι πολλές χώρες, μεταξύ αυτών και η Ισπανία, συμφωνούν ότι το καθεστώς της Αγίας Σοφίας είναι ζήτημα εθνικής κυριαρχίας προσθέτοντας: «Δεν είναι κατανοητό για ποιο λόγο η Ελλάδα συμπεριφέρεται σαν να ανετράπη το καθεστώς μιας δικής της περιουσίας. Αν εξαιρέσουμε τα 86 χρόνια ως μουσείου, η Αγία Σοφία ήταν τζαμί από το 1453».

Την ίδια στιγμή, τουρκικά ΜΜΕ έκαναν λόγο για κινητικότητα γύρω από το ερευνητικό πλοίο Oruc Reis, που βρίσκεται αγκυροβολημένο στον κόλπο της Αττάλειας, προδικάζοντας ότι ετοιμάζεται να βγει στο πέλαγος για σεισμικές έρευνες.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του τουρκικού πρακτορείου ειδήσεων DHA «σήμερα το πρωί, υπήρξε κινητικότητα στο πλοίο Oruc Reis. Το πλοίο, στο οποίο ξεφορτώθηκε με τη βοήθεια γερανού κάποιο φορτίο, αναμένεται να ξεκινήσει σεισμικές έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο».

Όπως προέκυπτε ωστόσο από το σύστημα εντοπισμού θέσης των πλοίων, το Oruc Reis βρισκόταν αγκυροβολημένο στην ίδια θέση με τις προηγούμενες ημέρες, χωρίς να αποκλείεται τα δημοσιεύματα των τουρκικών ΜΜΕ να εντάσσονται στο πλαίσιο προπαγάνδας και παιχνιδιών της Άγκυρας προκειμένου να τεστάρει τις ελληνικές αντιδράσεις.

Από την πλευρά του ο τούρκος αντιπρόεδρος, Φουάτ Οκτάι, έκανε λόγο για προσπάθεια να παιχτεί ένα παιχνίδι στην ανατολική Μεσόγειο. «Η Τουρκία σήμερα έχει γίνει μια περιφερειακή δύναμη. Επομένως είναι προφανές πως ό,τι παιχνίδι και να προσπαθήσουν να παίξουν στη Μεσόγειο δεν θα πετύχει».

Παράλληλα, σε ερώτηση ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές της Τουρκίας, ο Φουάτ Οκτάι απάντησε ότι «η Τουρκία είναι πολύ μεγάλη για να περιοριστεί στην ηπειρωτική χώρα, η Τουρκία είναι πολύ μεγάλη για να κοπεί η αναπνοή της. Αν κάποιος προσπαθήσει να το κάνει αυτό θα κοπεί η δική του η ανάσα. Θα φτάσει σε σημείο να μην μπορεί εκείνος να πάρει ανάσα. Επομένως η Μεσόγειος είναι η γαλάζια πατρίδα μας και η γαλάζια πατρίδα μας είναι η κόκκινη γραμμή μας».

«Αν κοιτάξετε στις κόκκινες γραμμές μας υπάρχει η Κύπρος. Καμιά λύση που δεν βασίζεται στη πολιτική και κυρίαρχη ισότητα και με τον ίδιο τρόπο τον δίκαιο διαμοιρασμό του φυσικού πλούτου αποτελεί κόκκινη γραμμή μας. Και η χρήση των δικαιωμάτων στο πλαίσιο των συμφωνιών που σύναψε η Τουρκία με την ‘τδβκ’ είναι κόκκινες γραμμές μας. Μια άλλη κόκκινη γραμμή μας είναι η συμφωνία που υπογράψαμε με τη Λιβύη για την ΑΟΖ. Και η γραμμή που δημιουργήσαμε εκεί είναι κόκκινη γραμμή μας. Δεν θα επιτρέψουμε ποτέ μα ποτέ να παραβιαστεί» πρόσθεσε.

Ο τούρκος αντιπρόεδρος είπε ακόμη ότι σε εκείνη την περιοχή θα έχουν και μια άλλη κόκκινη γραμμή και έχουν ξεκινήσει διαδικασίες σχετικά με αυτό. «Αφορά την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου που πηγάζει από τις συμφωνίες που υπογράφηκαν πριν από 100 χρόνια. Δηλαδή αν κοιτάξουμε, αντίθετα με τις συμφωνίες τα νησιά του Αιγαίου έχουν στρατιωτικοποιηθεί. Αυτό είναι απαράδεκτο για την Τουρκία. ‘Ο,τι απαιτείται γι αυτό θα γίνει. Άλλωστε αυτή τη στιγμή σε αυτό το πλαίσιο έχουν ξεκινήσει εργασίες νομικών διαδικασιών».

Το μήνυμα της Αθήνας για την επόμενη ημέρα

Τα δεδομένα, λοιπόν, που υπάρχουν τώρα είναι μια ρευστή κατάσταση και η επόμενη ημέρα θα καθοριστεί εν πολλοίς από το αν, πότε και με ποια ατζέντα θα υπάρξει η ελληνοτουρκική διαπραγμάτευση.

Ο Νίκος Δένδιας τάχθηκε υπέρ του διαλόγου με την Τουρκία «επί των πραγματικών και όχι των φανταστικών διαφορών». Όπως χαρακτηριστικά είπε, οι διαφορές Ελλάδας – Τουρκίας είναι πολύ συγκεκριμένες: η υφαλοκρηπίδα και η υπερκείμενη θαλάσσια ζώνη.

Στο πλαίσιο αυτό και σχετικά με ενδεχόμενη προσφυγή της Ελλάδας στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης, σημείωσε πως πρώτα θα πρέπει να γίνει πραγματική συζήτηση με την Τουρκία. «Δεν έχουμε καν αρχίσει να συζητάμε πραγματικά με την Τουρκία. Πρέπει πρώτα η Τουρκία να αντιληφθεί ότι πρέπει να συζητάμε, να επιλύουμε τις διαφορές μας μέσα στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και αν καταλήξουν οι συζητήσεις σε αδιέξοδο, να μπορέσουμε να παραπέμψουμε τα ζητήματα στη δικαιοσύνη».

Πάντως, ο έλληνας ΥΠΕΞ φρόντισε να στείλει ηχηρό μήνυμα στη γείτονα και σε στρατιωτικό επίπεδο, λέγοντας πως σε περίπτωση που η Αγκυρα επιχειρήσει γεώτρηση σε ελληνικά ύδατα, «η παρούσα κυβέρνηση και διαχρονικά όλες οι κυβερνήσεις είχαν και διατηρούν τη συνταγματική υποχρέωση προστασίας της κυριαρχίας και το έχουν διαχρονικά καταστήσει σαφές προς όλους. Αυτές οι υποχρεώσεις προβλέπονται από το Σύνταγμα».

Είναι σαφές πως η Αθήνα με τη στρατιωτική κινητοποίηση έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα ότι όντως «δεν αστειεύεται». Με την ισχύ του Στόλου, ο οποίος αναπτύχθηκε σε ολόκληρο το Αιγαίο και την Πολεμική Αεροπορία σε «κόκκινο» συναγερμό, ξεκαθάρισε ότι η εμπλοκή ήταν μονόδρομος αν οι γείτονες επιμείνουν στο προκλητικό σχέδιό τους.

Η Αθήνα κέρδισε ήδη την πρώτη μάχη εκπέμποντας άμεσα το μήνυμα της αποφασιστικής αντίδρασης και εξαναγκάζοντας τους γείτονες αλλά και τις μεγάλες πρωτεύουσες να ζυγίσουν τις συνέπειες αν η Τουρκία προχωρούσε στην επόμενη κίνηση, με το επόμενο μεγάλο ερώτημα στις σχέσεις των δύο χωρών να εδράζεται στην επόμενη ημέρα. Το σίγουρο πάντως είναι πως η Άγκυρα θα υπολογίσει το δεύτερο «στραπάτσο» μετά τον Έβρο.