Από την Agata Jakoncic,
Διευθύνουσα Σύμβουλο MSD Ελλάδος, Κύπρου και Μάλτας, Πρόεδρο PhRMA Innovation Forum Greece
Ποτέ στο πρόσφατο παρελθόν δεν είχε γίνει τόσο εμφατικά αντιληπτή η αναγκαιότητα της καινοτομίας στο χώρο του φαρμάκου. Κι όμως η καινοτόμος φαρμακοβιομηχανία ήταν αυτή που αντιμετώπισε διαχρονικά και συνεχίζει να αντιμετωπίζει με επιτυχία το σύνολο των υγειονομικών προκλήσεων ανά τον κόσμο. Τα παραδείγματα είναι αναρίθμητα: από την πρόληψη και την εξάλειψη νοσημάτων μέσω του εμβολιασμού, την επίτευξη σχεδόν 100% ποσοστών θεραπείας στους ασθενείς που πάσχουν από ηπατίτιδα C με τις νεότερες θεραπείες. Και από τα σημαντικότατα βήματα στη διαχείριση των καρδιαγγειακών νοσημάτων που έχουν τα τελευταία χρόνια συντελεστεί, έως την μετατροπή της άλλοτε θανατηφόρας λοίμωξης από τον HIV σε χρόνια πλέον και διαχειρίσιμη νόσο και την ανάπτυξη εξατομικευμένων φαρμάκων που επιτρέπουν στους γιατρούς να προσαρμόζουν τις θεραπείες στις μοναδικές ανάγκες του κάθε ασθενούς. Η καινοτομία στα φάρμακα και στα εμβόλια είναι αυτή που εξασφαλίζει μεγαλύτερη σε διάρκεια και ποιοτικότερη ζωή.
Είναι προφανές ότι η καινοτόμος φαρμακοβιομηχανία καλείται σήμερα να ανταποκριθεί σε ακόμη μία – ίσως σημαντικότερη – πρόκληση: Την αντιμετώπιση της νόσου Covid-19 τόσο σε ότι αφορά την ανάπτυξη ενός ασφαλούς εμβολίου όσο και σε επίπεδο θεραπευτικών προσεγγίσεων. Γιατί η τρέχουσα κρίση της πανδημίας αφενός απειλεί την υγεία του πληθυσμού όλου του πλανήτη, αφετέρου σχετίζεται με σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις.
Σε επίπεδο έρευνας, η βιομηχανία φαρμακευτικής καινοτομίας έχει επιδοθεί σε έναν πραγματικό αγώνα δρόμου με στόχο την παραγωγή και διάθεση εμβολίου και την ανάπτυξη αποτελεσματικών θεραπειών αντιμετώπισης της COVID-19. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας σήμερα βρίσκονται σε προγράμματα ανάπτυξης περίπου 140 εμβόλια, με τα αισιόδοξα σενάρια να τοποθετούν την διαθεσιμότητα ενός ασφαλούς εμβολίου σε λίγους μήνες.
Η καινοτομία ωστόσο δεν είναι αυτή που δίνει καθοριστικές λύσεις μόνο στις άμεσες υγειονομικές κρίσεις. Οι καινοτόμες φαρμακευτικές εταιρείες επενδύουν αδιάκοπα σε ερευνητικές προσπάθειες που απαιτούν χρόνο και κονδύλια προκειμένου να παρέχουν διαρκώς νέες θεραπείες για μία σειρά σημαντικών χρόνιων νοσημάτων αλλάζοντας την έκβαση τους και δίνοντας ελπίδα σε χιλιάδες ασθενείς.
Η ανάπτυξη ενός νέου φαρμάκου δεν είναι μια καθόλου εύκολη υπόθεση, διαρκεί κατά μέσο όρο 10 χρόνια ενώ κοστίζει κατά μέσο όρο 2,6 δισεκατομμύρια δολάρια. Εκτιμάται ότι, περίπου μόλις το 12% των ερευνών καταλήγουν σε εγκεκριμένες φαρμακευτικές αγωγές.
Τα θεαματικά συνεπώς αποτελέσματα της καινοτομίας δεν έρχονται χωρίς κόπο, ούτε χωρίς κόστος. Στο πλαίσιο αυτό, σήμερα περισσότερο από ποτέ είναι ανάγκη να αντιληφθούμε ότι κάθε αδικαιολόγητο πρόσκομμα στην καινοτομία αποτελεί εμπόδιο στην επίτευξη μιας καλύτερης ζωής των ασθενών που τα έχουν ανάγκη.
Και δυστυχώς στην Ελλάδα τα προσκόμματα αυτά είναι πολλά. Ξεκινούν με την γραφειοκρατία και τις αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στη διεξαγωγή κλινικών μελετών στη χώρα, συνεχίζονται με τη σημαντική επιβάρυνση κατά 25% στην τιμή εισόδου ενός νέου φαρμάκου στην Ελληνική αγορά και κορυφώνονται με την εκτόξευση του clawback σε δυσθεώρητα επίπεδα απειλώντας πλέον την ίδια τη βιωσιμότητα των εταιρειών φαρμακευτικής καινοτομίας που δραστηριοποιούνται στη χώρα. Ταυτόχρονα καταγράφονται σοβαρότατες καθυστερήσεις στις διαδικασίες αξιολόγησης και διαπραγμάτευσης για την ένταξη νέων φαρμακευτικών θεραπειών στο θετικό κατάλογο και την αποζημίωση τους, γεγονός που καθυστερεί την πρόσβαση των ασθενών σε νέες καινοτόμες θεραπείες. Ωστόσο οι επιλογές των ασθενών χρειάζεται να διευρυνθούν σε καινοτόμα φάρμακα και θεραπείες αιχμής και να αρθούν οι καθυστερήσεις καθώς οι ασθενείς δεν μπορούν να περιμένουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία χρόνια μόλις μία νέα δραστική ουσία συμπεριλήφθηκε στη λίστα των αποζημιούμενων φαρμάκων.
Η πανδημία της Covid-19 έκανε όλους να κατανοήσουν την αξία της καινοτομίας και να αντιληφθούν την ανάγκη για την ουσιαστική στήριξή της. Η ανάγκη για ενίσχυση της καινοτομίας στο φάρμακο είναι επιτακτική και θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα μετουσιωθεί επιτέλους σε πράξη. Γιατί αφενός αναμφισβήτητα αφορά στην υγεία και στην ποιότητα ζωής κάθε ασθενούς και αφετέρου στη στήριξη της οικονομίας και της κοινωνικής συνοχής. Το διακύβευμα είναι εξαιρετικά σημαντικό για να το αγνοήσουμε.
