Το πρωτοφανές, κακόγουστο, προκλητικό και άκρως προσβλητικό σόου που έστησε ο Ερντογάν για να εγκαινιάσει τη λειτουργία της Αγια-Σοφιάς σε τζαμί ανήμερα της υπογραφής της Συνθήκης της Λωζάνης προκαλεί σοκ στον δυτικό κόσμο και απομακρύνει ακόμα περισσότερο από τη Δύση την Τουρκία, η οποία ακολουθεί όλο και με πιο γοργά βήματα το δρόμο αυταρχικών ισλαμικών καθεστώτων.
Αποδοκιμασία από το δυτικό κόσμο
«Για τον Ερντογάν, η επαναχρησιμοποίηση του ιστορικού κτηρίου ως τζαμιού αποτελεί μια σημαντική συμβολική πράξη.
Με αυτόν τον τρόπο είναι σε θέση να παρουσιαστεί ως αποφασιστικός ηγέτης και υπερασπιστής των συμφερόντων των ιδιαίτερα θρησκευτικών ή/και εθνικιστών Τούρκων», αναφέρει το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel.
Παράλληλα επισημαίνει ότι πολλοί Τούρκοι την ίδια στιγμή, ειδικά στην κοσμική Κωνσταντινούπολη, θα κουνήσουν το κεφάλι σε ένδειξη αποδοκιμασίας, ενώ θα αναρωτηθούν γιατί ο Πρόεδρος δεν χρησιμοποιεί τον χρόνο του για να ασχοληθεί με την αντιμετώπιση της κρίσης του κορωνοϊού ή την τουρκική οικονομία που αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα.
Σε διεθνές επίπεδο πάντως υπήρξαν και πολιτικές αντιδράσεις τόσο εντός της Γερμανίας όσο και στις Βρυξέλλες ενώ ξεχωρίζει η δυσαρέσκεια Τραμπ στις ΗΠΑ για το σημερινό σόου του Ερντογάν.
Κήρυξη πολέμου στην κοσμική Τουρκία
Ως «κήρυξη πολέμου στην κοσμική Τουρκία» και «κακοποίηση της θρησκείας» επέκρινε η αντιπρόεδρος του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου (Bundestag) Κλαούντια Ροτ των Πρασίνων, τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε μουσουλμανικό τέμενος.
Σε συνέντευξή της στην Ραδιοφωνία Νοτιοδυτικής Γερμανίας (SWR), η κυρία Ροτ έκανε ακόμη λόγο για υπέρβαση ορίων εκ μέρους της τουρκικής κυβέρνησης, με την οποία ο Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν επιδιώκει «να εξασφαλίσει το χειροκρότημα του ισλαμικού κόσμου», ενώ «διχάζει την κοινωνία» και «προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή από την οικονομική κρίση και την κρίση του κοροναϊού».
Σύμφωνα με την αντιπρόεδρο της Bundestag, θα πρέπει η Ευρωπαϊκή Ένωση να αντιδράσει με κάτι περισσότερο από την έως τώρα ασκηθείσα κριτική.
«Αν η ΕΕ τοποθετείτο υπέρ του να μην προμηθεύει πλέον εξοπλιστικά συστήματα ή εάν λαμβάνονταν και οικονομικά μέτρα, αυτό θα πονούσε τον Ερντογάν», δήλωσε η κ. Ροτ και προσέθεσε χαρακτηριστικά ότι το πρόβλημα είναι πως η ΕΕ «κρύβεται», επειδή με την προσφυγική συμφωνία έχει καταστεί εξαρτημένη από τον Τούρκο Πρόεδρο.
Η Τουρκία πρέπει να αποφασίσει ποια είναι η γεωπολιτική της στόχευση
«Η Τουρκία πρέπει να αποφασίσει, επιτέλους, ποια θα είναι η ευρύτερη γεωπολιτική της στόχευση», υπογράμμισε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν και επίτροπος για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής, Μαργαρίτης Σχοινάς.
Ερωτηθείς για την πρώτη μουσουλμανική προσευχή στην Αγια-Σοφιά, ο κ. Σχοινάς τόνισε ότι «ως Έλληνας, αισθάνομαι πικραμένος και θυμωμένος. Είναι μία δύσκολη ημέρα και είμαι σίγουρος ότι δεν τη νιώθω μόνο εγώ έτσι. Αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Αγία Σοφία είναι η λάθος αρχή».
Παράλληλα, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επισήμανε ότι «η Τουρκία πρέπει, επιτέλους, να αποφασίσει ποια θα είναι η ευρύτερη γεωπολιτική της στόχευση και με ποιον ακριβώς θα θέλει να πορευτεί στο μέλλον. Αν θέλει να πορευτεί με την Ευρώπη, αν θέλει να συνεχίσει σε αυτόν τον δρόμο της σύμφυσης με τις δικές μας αρχές και τις δικές μας αξίες».
Στις αντιδράσεις των τελευταίων 24ωρων ξεχωρίζει η έντονη δυσαρέσκεια για την απόφαση του τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί, που εξέφρασε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στον αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο, με τον οποίο συναντήθηκε στον Λευκό Οίκο.
Πλέον ο Δυτικός κόσμος βρίσκεται εν αναμονή και των επόμενων κινήσεων καθώς στις αναλύσεις που γίνονται στο διεθνή Τύπο για το σημερινό σόου του Τούρκου προέδρου, η μετατροπή της Αγια-Σοφιάς δεν είναι αποσυνδεδεμένη από την προκλητικότητα και επιθετικότητα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και τους ευρύτερους γεωπολιτικούς προσανατολισμούς της Άγκυρας.
Σύμβολο θρησκευτικής συνύπαρξης
Ειδικότερα στην Ελλάδα, το θέμα των σημερινών εικόνων από την σόου του Ερντογάν και την πρώτη ισλαμική προσευχή στην Αγια-Σοφιά, επισκιάζει τα μηνύματα της πολιτικής ηγεσίας για τα 46 χρόνια από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.
Μάλιστα τόσο η πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο πρωθυπουργός όσο και η Φώφη Γεννηματά έκαναν ιδιαίτερη αναφορά στο ζήτημα αυτό, ενώ και ο ΣΥΡΙΖΑ και προσωπικά ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρθηκαν στο θέμα.
Η Κατερίνα Σακελλαροπούλου στο μήνυμά της κατά τη δεξίωση στο Προεδρικό μέγαρο για την επέτειο της αποκατάστασης της Δημοκρατίας αναφέρθηκε στη μετατροπή μετά από 86 χρόνια της Αγίας Σοφίας σε τζαμί και υπογράμμισε ότι πρόκειται για γεγονός που μας πληγώνει βαθιά και υποστήριξε ότι προσβάλλει βάναυσα όχι μόνο τους Ορθοδόξους και όλους τους Χριστιανούς αλλά συνολικά την πολιτισμένη ανθρωπότητα, και επιφέρει σοβαρό πλήγμα στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη διεθνή κοινότητα.
Όπως παρατήρησε «η Τουρκία απομακρύνεται από τις αρχές του κοσμικού κράτους και τις αξίες της ανεκτικότητας και του θρησκευτικού πλουραλισμού. Διολισθαίνει προς τον ακραίο εθνικισμό και εξισλαμισμό και αλλοιώνει ένα τόπο συνάντησης θρησκειών και πολιτισμών».
Ωστόσο, τόνισε ότι ματαιοπονούν, όμως, όσοι πιστεύουν ότι η κίνηση αυτή μπορεί να πλήξει, στο ελάχιστο, τη διαχρονική ακτινοβολία της Αγίας Σοφίας.
«Tο περίλαμπρο αυτό οικοδόμημα, όσο υπάρχει ιστορική μνήμη, θα εξακολουθήσει να αποκαλείται με το όνομά του και να παραμένει σύμβολο της θρησκευτικής συνύπαρξης και μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς» πρόσθεσε.
Απόδειξη αδυναμία και όχι ισχύος
«Τα όσα συμβαίνουν, αυτή την ημέρα, στην Κωνσταντινούπολη, δεν είναι εκδήλωση ισχύος αλλά απόδειξη αδυναμίας. Δεν έχουν ασφαλώς τη δύναμη να σκιάσουν την ακτινοβολία ενός μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς. Κηλιδώνουν, όμως, αξίες οικουμενικές. Γι’ αυτό και απαιτούν καταδίκη οικουμενική.
Ειδικά για εμάς τους Έλληνες Χριστιανούς Ορθόδοξους η Αγία Σοφία είναι σήμερα περισσότερο παρά ποτέ στις ψυχές μας. Εκεί χτυπάει η καρδιά μας. Μετατρέποντας τη θλίψη σε δύναμη, ψυχραιμία και ενότητα. Γιατί η Αγία Σοφία υπάρχει ακριβώς για να μας ενώνει όλους, καλώντας μας να κοιτάμε μόνο ψηλά. Και έτσι θα μείνει για πάντα» ανέφερε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Σε μια εποχή που απαιτούνται συγκλίσεις και ενωτικά βήματα, κινήσεις που υποδαυλίζουν θρησκευτικές και πολιτισμικές διαιρέσεις και διευρύνουν τα ρήγματα αντί να τα γεφυρώνουν, δεν συμβάλλουν στην κατανόηση και προσέγγιση των λαών» καταλήγει.
Πλήγμα της πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας
Με Κωστή Παλαμά από το ποιητικό του έργο «η Φλογέρα του Βασιλιά», σχολίασε ο πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τασούλας το «άνοιγμα» της Αγίας Σοφίας ως τέμενος.
«Μια πίστη και γλώσσα μία, και ιδέα μία, και μια ψυχή, ένα Γένος. Κοπρίσματα, ανεμορριπές, κλαδέματα, πλημμύρες σταλώσανε ή λυγίσανε το δέντρο, δεν ταλλάξαν» ανέφερε ο πρόεδρος της Βουλής.
Πλήγμα στην πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας χαρακτηρίζει την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί το υπουργείο Εξωτερικών, ενώ υπογραμμίζει πως η Ελλάδα θα συνεχίσει να εργάζεται ώστε η παγκόσμια κοινότητα να παραμείνει ευαισθητοποιημένη για το ζήτημα αυτό που αφορά ολόκληρη την ανθρωπότητα.
«Η αλλοίωση αυτή συνιστά παραβίαση των υποχρεώσεων της Τουρκίας που απορρέουν από τη Σύμβαση του 1972 της UNESCO, ενώ ρίχνει βαριά σκιά στην εικόνα της» αναφέρει το ελληνικό ΥΠΕΞ και προσθέτει:
«Η χρήση μνημείων με ανάλογη ακτινοβολία και συμβολισμό πρέπει να αίρεται πάνω και πέρα από τυχόν σκοπιμότητες και να λειτουργεί ενωτικά και συμφιλιωτικά για την παγκόσμια κοινότητα».
Επισημαίνει ταυτόχρονα τους κινδύνους για την ακεραιότητα του κτίσματος και των λοιπών έργων τέχνης στο εσωτερικό του από την αλλαγή χρήσης του μνημείου και υπογραμμίζει:
«Θα εργαστούμε ώστε η παγκόσμια κοινότητα να παραμείνει ευαισθητοποιημένη, καθώς η μετατροπή της χρήσης της Αγίας Σοφίας, ενός μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς κατά την UNESCO, σε ισλαμικό τέμενος, είναι ζήτημα ολόκληρης της ανθρωπότητας».
Εθνικιστικός κατήφορος
«Εθνικιστική πρόκληση με βαθιά στοιχεία αυταρχισμού» χαρακτήρισε ο ΣΥΡΙΖΑ τα σημερινά εγκαίνια της λειτουργίας της Αγίας Σοφίας ως τζαμί.
Και επισημαίνει: «Η Ελλάδα δεν πρέπει να ακολουθήσει τη γείτονα στον κατήφορο προς τον 19ο αιώνα.
Η χώρα μας πρέπει να πρωταγωνιστήσει σε μια διεθνή εκστρατεία για την προάσπιση του οικουμενικού πολιτιστικού χαρακτήρα της Αγια-Σοφιάς, να συμπαρασταθεί και να αξιοποιήσει τις φωνές στην Τουρκία που υπερασπίζονται την ειρήνη και τη συνεργασία των λαών και να κινηθεί αποφασιστικά για την καταδίκη του εθνικιστικού παροξυσμού και του ιστορικού αναθεωρητισμού της τουρκικής κυβέρνησης».
«Καμία μετατροπή της Αγιάς Σοφιάς σε τέμενος δεν μπορεί να παραχαράξει ή να παραγράψει την ιστορία και τον οικουμενικό συμβολισμό της», σημειώνει ο Αλέξης Τσίπρας με ανάρτηση του στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook.
Δέος και επιβλητικότητα
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ υπενθυμίζει ότι πριν από ενάμιση χρόνο είχε την τιμή να περιηγηθεί στην Αγία Σοφία ως εν ενεργεία Έλληνας πρωθυπουργός.
«Την ευκαιρία να νιώσω το δέος και την επιβλητικότητα αυτού του μοναδικού μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς και συμβόλου ιστορικής και πνευματικής σημασίας για τον Χριστιανισμό», σημειώνει.
Ο πρώην πρωθυπουργός τονίζει ότι «η μετατροπή της Αγίας Σοφίας από μουσείο σε τέμενος, ανήμερα της υπογραφής της Συνθήκης της Λωζάννης, σηματοδοτεί άλλο ένα βήμα απομάκρυνσης της Τουρκίας από τις οικουμενικές αξίες που αποτελούν τη βάση για ειρήνη και αμοιβαίο σεβασμό στην περιοχή μας, ενώ υπονομεύει ουσιαστικά το διαθρησκευτικό διάλογο».
«Δυστυχώς, η σημερινή μέρα στιγματίζεται από τη βεβήλωση της Αγιάς Σοφιάς. Μια θλιβερή οπισθοδρόμηση για τον παγκόσμιο πολιτισμό, τη συναδέλφωση των λαών» υπογράμμισε η Φώφη Γεννηματά στο μήνυμά της για τα 46 χρόνια από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.
Φανατισμός και διαίρεση των λαών
Σε κοινή τους ανακοίνωση για τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά το ΚΚΕ και το Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας σημειώνουν, μεταξύ άλλων, πως «η απόφαση της τουρκικής ηγεσίας να προχωρήσει στη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, κινείται στην κατεύθυνση της αξιοποίησης των θρησκευτικών ζητημάτων για το φανατισμό και τη διαίρεση των λαών, ενώ επίσης αποτελεί επίθεση εναντίον των κοσμικών δυνάμεων στην Τουρκία.
Τα δύο Κόμματά μας υποστηρίζουν να παραμείνει η Αγία Σοφία δημόσιο μουσείο, ως ένα από καλύτερα διατηρημένα ιστορικά μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας».
