Κανονικά τα κλαμπ στο ευρωπαϊκό hotspot διασκέδασης στην κροατική νήσο Παγκ της Αδριατικής Θάλασσας έπρεπε να είναι κλειστά. Τα όσα εκτυλίχθηκαν όμως εκεί το τελευταίο Σαββατοκύριακο με χιλιάδες νέες και νέους να συνωστίζονται σε μαγαζιά και σκάφη για να διασκεδάσουν, ξεπέρασε κατά πολύ ακόμη και τις πρόσφατες ακρότητες στην ισπανική Μαγιόρκα που οδήγησαν τις αρχές σε υποχρεωτική χρήση μάσκας και στο κλείσιμο των λεωφόρων διασκέδασης. Στα κροατικά θερινά προπύργια των νέων αντίθετα, η χρήση μάσκας και η τήρηση αποστάσεων ασφαλείας φαίνεται να αποτελούν άγνωστες έννοιες.
Εν τω μεταξύ η Σερβία ανακοίνωσε τη Δευτέρα 359 νέα καταγεγραμμένα κρούσματα σε διάστημα 24 ωρών αλλά και 10 θανάτους, την ώρα που η 10 φορές μεγαλύτερη Γερμανία μετρούσε 100 περίπου περιστατικά λιγότερα. Νέα αρνητικά ρεκόρ ανακοινώνουν τις τελευταίες μέρες επίσης Βοσνία-Ερζεγοβίνη και Βόρεια Μακεδονία ενώ στη Ρουμανία η επιδημιολογική καμπύλη είναι τρεις φορές υψηλότερη απ΄ ό,τι ήταν στο τέλος του lockdown στα μέσα Μαΐου.
Η αύξηση των κρουσμάτων δεν οφείλεται φυσικά μόνο στη χαλαρότητα των νέων. Σημαντικό ρόλο παίζουν και οι άγραφοι κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς. Σε όλη την περιοχή, για παράδειγμα, ο ασπασμός είναι ο συνήθης τρόπος χαιρετισμού. Την ίδια ώρα ο φόβος του κορωνοϊού δεν κατάφερε να αποτρέψει ούτε το φίλημα των ιερών εικόνων, αλλά ούτε και τη Θεία Κοινωνία. Οι δε συναντήσεις με φίλους σε καφέ και μπαρ αποτελούν, όπως και στην Ελλάδα ή την Ιταλία, αναπόσπαστο μέρος και της βαλκανικής καθημερινότητας.
Κάλπες εν μέσω πανδημίας
Και τα πολιτικά δρώμενα όμως φαίνεται να συνέβαλαν σημαντικά στην επιδείνωση της επιδημιολογικής κατάσταση. Στη Σερβία, την Κροατία και τη Βόρεια Μακεδονία πραγματοποιήθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες και παρά την πανδημία βουλευτικές εκλογές. Ειδικοί εκτιμούν ότι οι εκλογικές διαδικασίες προκάλεσαν αύξηση των κρουσμάτων. Είναι προφανές ότι οι κυβερνώντες ήθελαν πάση θυσία να διεξαχθούν οι εκλογές στην παρούσα φάση και όχι αργότερα, όταν θα αρχίσουν να γίνονται πιο εμφανείς για τους πολίτες οι δραματικές οικονομικές συνέπειες της πανδημίας.
Στην αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων φαίνεται όμως να συνέβαλαν και μεγάλες διαδηλώσεις που έγιναν, για παράδειγμα, σε Σερβία και Βουλγαρία. Χιλιάδες πολίτες είχαν κατέβει προ εβδομάδων στους δρόμους των μεγάλων πόλεων για να διαδηλώσουν κατά των περιοριστικών μέτρων. Στην πραγματικότητα βέβαια η οργή τους στρεφόταν κατά των κυβερνήσεών τους εν γένει. Στο δε Μαυροβούνιο ο κορωνοϊός έβαλε προσωρινούς τίτλους τέλους στη διαμάχη της κυβέρνησης με την πανίσχυρη στη χώρα Ορθόδοξη Εκκλησία, με φόντο το νέο θρησκευτικό νόμο.
Ένα ιδιαίτερο και ξεχωριστό κεφάλαιο αποτελεί η Ελλάδα, η οποία ως χώρα που εξαρτάται άμεσα από τον τουρισμό, προχώρησε σχετικά γρήγορα σε άνοιγμα των συνόρων της. Αυτό όμως οδήγησε σε αύξηση των κρουσμάτων -που ως επί το πλείστον είναι εισαγόμενα από τις βαλκανικές χώρες- αναγκάζοντας την ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει στη λήψη έκτακτων μέτρων. Οι ουρές χιλιομέτρων στα χερσαία σύνορα, κυρίως στον Προμαχώνα, είναι πλέον τακτικό φαινόμενο, ειδικά τα Σαββατοκύριακα.
Φόβοι για νέο επιδημιολογικό κύμα
Η πανδημία αναδεικνύει για άλλη μια φορά και μια διαχρονική παθογένεια των βαλκανικών κρατών: την εντεινόμενη διαφθορά. Τον Μάιο συνελήφθη προσωρινά στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ο πρωθυπουργός Νόβαλιτς, καθώς φέρεται να εμπλέκεται σε σκάνδαλο που αφορά την προμήθεια 100 αναπνευστήρων. Η εταιρία που ανέλαβε τη σύμβαση παρέδωσε τελικώς 80 άχρηστα ως επί το πλείστον μηχανήματα προκαλώντας ζημιά εκατομμυρίων στο δημόσιο. Στη Σερβία ουδείς γνωρίζει πόσους αναπνευστήρες αγόρασε εν τέλει ο όλο και πιο αυταρχικός πρόεδρος Βούτσιτς και κυρίως από ποιον. Η επίσημη απάντηση στο ερώτημα είναι πως πρόκειται για «μυστικό του κράτους».
Οι χώρες της κεντρικής Ευρώπης παρακολουθούν με ιδιαίτερη ανησυχία το διαφαινόμενο νέο επιδημιολογικό κύμα στις χώρες των Βαλκανίων. Η αυστριακή κυβέρνηση έχει προειδοποιήσει ήδη για τον κίνδυνο μαζικών εισαγόμενων κρουσμάτων από πολίτες που επιστρέφουν από τις διακοπές τους από τις βαλκανικές χώρες. Σημειωτέον ότι στην Αυστρία ζουν σήμερα πάνω από 500.000 άνθρωποι με καταγωγή από χώρες των Βαλκανίων. Ανησυχία επικρατεί όμως και στη Γερμανία, καθώς μεγάλο μέρος των εργαζομένων στα πληττόμενα από τον κορωνοϊό σφαγεία της χώρας προέρχονται από τις βαλκανικές χώρες.
Τόμας Μπράι
Επιμέλεια: Κώστας Συμεωνίδης
