Μέχρι πρότινος, κάθε αίτημα σε δημόσια υπηρεσία απαιτούσε και έναν φάκελο γεμάτο δικαιολογητικά, με τους πολίτες να «τρέχουν» από υπηρεσία σε υπηρεσία για να συγκεντρώσουν έγγραφα και σφραγίδες προκειμένου να αποδείξουν στο δημόσιο όλα όσα γνωρίζει, ή θα έπρεπε να γνωρίζει.
Η απουσία διασύνδεσης των πληροφοριακών συστημάτων των φορέων της Κεντρικής Κυβέρνησης προκαλούσε πονοκέφαλο στους πολίτες οι οποίοι έπρεπε συνεχώς να προσκομίζουν έγγραφα.
Η λειτουργία του Κέντρου Διαλειτουργικότητας (ΚΕΔ) μπορεί να είχε ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια όμως αναβαθμίστηκε και ενισχύθηκε το περασμένο καλοκαίρι και θα εμπλουτίζεται συνεχώς με νέες λειτουργικότητες.
Το ισχυρό όπλο της Δημόσιας Διοίκησης, όπως το χαρακτηρίζουν, στη Γενική Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης (ΓΓΠΣΔΔ) που το διαχειρίζονται, δημιουργεί ένα κανάλι μέσω του οποίου κάθε δημόσια υπηρεσία μπορεί να λαμβάνει αποκλειστικά και μόνο τα δεδομένα που αφορούν τα στοιχεία ενός πολίτη από οποιαδήποτε άλλη υπηρεσία για την άσκηση των αρμοδιοτήτων της.
Έτσι, όχι μόνο καταργούνται οι επισκέψεις στα γκισέ αλλά και δεν χρειάζεται οι πολίτες να μεριμνήσουν για την ανταλλαγή στοιχείων, καθώς η όποια αλλαγή θα «ταξιδεύει» σε όλα τα συστήματα.
Τα στοιχεία του τελευταίου χρόνου αποδεικνύουν ότι ολοένα και περισσότεροι φορείς του Δημοσίου αξιοποιούν τις δυνατότητες και υπηρεσίες που προσφέρει το ΚΕΔ. Ενδεικτικά, από τον Ιούλιο 2019, δόθηκαν υπηρεσίες σε 100 φορείς της Κεντρικής και Γενικής Κυβέρνησης.
Από αυτούς, οι 59 φορείς ήταν ΟΤΑ και οι υπόλοιποι ήταν φορείς του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα, ενώ συνολικά πραγματοποιήθηκαν 153 νέες διαλειτουργικότητες.
Πρόκειται για μια ραγδαία αύξηση της αξιοποίησης του ΚΕΔ, εάν υπολογίσει κανείς πως το 1ο εξάμηνο του 2019 οι φορείς που το αξιοποίησαν ήταν μόλις 21 και αφορούσαν 28 διαλειτουργικότητες.
Φορολογική ενημερότητα
Ανάμεσα στα πολλά παραδείγματα αξιοποίησης του ΚΕΔ είναι και η αυτόματη άντληση της φορολογικής ενημερότητας. Υπολογίζεται ότι ετησίως εκδίδονται περισσότερες από 1 εκ. φορολογικές ενημερότητες από πολίτες και επιχειρήσεις μεταξύ άλλων για την είσπραξη χρημάτων από φορείς της Κεντρικής Κυβέρνησης και από φορείς του Δημοσίου.
Η συγκεκριμένη υπηρεσία ξεκίνησε από την Βουλή των Ελλήνων και πρόσφατα τέθηκε σε λειτουργία και για τους Δήμους όλης της χώρας. Σταδιακά πρόκειται να επεκταθεί και στους υπόλοιπους φορείς του Δημοσίου καθώς τα αιτήματα είναι πολλά.
Περίπου 30 φορείς του Δημοσίου ζητούν πρόσβαση στην φορολογική ενημερότητα, το μητρώο πολιτών και στα στοιχεία ταυτότητας και βρίσκονται στην «ουρά» για να λάβουν το πράσινο φως.
Ανάμεσα στους φορείς που ζητούν τη αυτόματη άντληση της φορολογικής ενημερότητας είναι και τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο να ζητά πρόσβαση στη φορολογική ενημερότητα, με τη σχετική διαδικασία να ολοκληρώνεται τις επόμενες ημέρες.
It takes two to Tango
Ωστόσο, δεν αρκεί μόνο η προετοιμασία των συστημάτων από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, και συγκεκριμένα τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης (ΓΓΠΣΔΔ) η οποία είναι αρμόδια για το ΚΕΔ, αλλά θα πρέπει και οι φορείς του Δημοσίου να ζητήσουν να ενταχθούν στο Κέντρο Διαλειτουργικότητας.
«Υπάρχει πολύ μεγάλη αποδοχή και αύξηση της διαλειτουργικότητας τους τελευταίους μήνες, αλλά στοχεύουμε πιο ψηλά. Γιατί διευκολύνει και το έργο των φορέων και δεν ταλαιπωρείται το κοινό. Ενδεικτικά, για τη διάθεση της φορολογικής ενημερότητας έχουμε αποστείλει και σχετική επιστολή από τον Απρίλιο. Θέλουμε ολοένα και περισσότεροι φορείς να ζητήσουν να αξιοποιήσουν τις υπηρεσίες του ΚΕΔ» σημειώνει μιλώντας στο «Βήμα» ο Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων και Δημόσιας Διοίκησης, κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, υπογραμμίζοντας πως «χρειάζονται δύο πλευρές στην διαλειτουργικότητα: οι φορείς που δίδουν και αυτοί που ζητούν υπηρεσίες.
Οι ρόλοι κατά περίπτωση μπορεί και να αντιστρέφονται. Εμείς “χτίζουμε” τις γέφυρες μεταξύ τους και φροντίζουμε για την ασφαλή διαβίβαση μόνο των απαραίτητων στοιχείων.
Αντί λοιπόν να τρέχει ο πολίτης για να προσκομίσει διάφορα δικαιολογητικά και βεβαιώσεις σε μια δημόσια υπηρεσία, φροντίζει η ίδια η υπηρεσία να τα λαμβάνει αυτόματα, χωρίς αυτός να κάνει κάτι.
Κάθε διαλειτουργικότητα, κάθε διασύνδεση μεταξύ υπηρεσιών και μητρώων σημαίνει τουλάχιστον μια ουρά λιγότερη, όπως χαρακτηριστικά έχει αναφέρει ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης. Άρα μικρότερη ταλαιπωρία για τον πολίτη και περισσότερες δυνατότητες για τη Δημόσια Διοίκηση.
Στόχος μας λοιπόν είναι να παύσει να χρησιμοποιείται ένα πιστοποιητικό, όταν όλοι οι φορείς λαμβάνουν αυτόματα την πληροφορία που περιέχει. Σκεφτείτε ότι ετησίως εκδίδονται εκατοντάδες χιλιάδες ενημερότητες που θα μπορούσαμε να υποκαταστήσουμε μέσω της διαλειτουργικότητας».
Διαθέσιμες υπηρεσίες
Με ηλεκτρονικό τρόπο μεταξύ των δημόσιων φορέων (e-ΕΦΚΑ, ΗΔΙΚΑ, Βουλή των Ελλήνων, eΚΕΠ κα.) διακινούνται καθημερινά τα στοιχεία του φορολογικού μητρώου, της φορολογικής ενημερότητας, των ταυτοτήτων, του περιουσιολογίου, των ληξιαρχικών συμβάντων και τα στοιχεία κατόχου οχήματος κ.α. Το προσεχές διάστημα αναμένεται να εμπλουτιστεί το ΚΕΔ με νέες λειτουργικότητες, ανάμεσα σε αυτές και η «e-ανταλλαγή» των ασφαλιστικών ενημεροτήτων.
Σχετικά με την αύξηση της χρήσης του ΚΕΔ κατά το τελευταίο διάστημα, από και προς τους δημόσιους φορείς που εξυπηρετεί, είναι χαρακτηριστικό πως οι κλήσεις προς τις διαδικτυακές υπηρεσίες του, στις οποίες περιλαμβάνονται η αυθεντικοποίηση του πολίτη μέσω taxisnet και οι κλήσεις από δημόσιες υπηρεσίες για παροχή στοιχείων, εξελίσσονται ραγδαία. Το 2019 ήταν 34 εκ. ενώ το πρώτο εξάμηνο του 2020 έχουν φτάσει τα 28,2 εκ., μόνο τον φετινό Ιούνιο οι κλήσεις προς τις υπηρεσίες του ΚΕΔ ξεπέρασαν τα 8 εκ., όσες περίπου είχαν καταγραφεί το 2018 (8,7 εκ.).
Αξια αναφοράς είναι τα στοιχεία που αφορούν μόνο τις κλήσεις από δημόσιες υπηρεσίες για παροχή στοιχείων. Το πρώτο εξάμηνο του 2020, πραγματοποιήθηκαν 7 εκ. κλήσεις ενώ το αντίστοιχο διάστημα του 2019, είχαν πραγματοποιηθεί 2,2 εκ. κλήσεις.
Η πανδημία ενέτεινε την ανάγκη της ψηφιοποίησης
Η κρίση του κορωνοϊού επιτάχυνε τις διαδικασίες ψηφιοποίησης του κράτους. Διαδικασίες και projects που είχαν δρομολογηθεί για μέσα στο χρόνο, έκαναν την εμφάνισή τους νωρίτερα λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που βιώσαμε, προκειμένου οι πολίτες να μην συγχρωτίζονται σε γκισέ και δημόσιες υπηρεσίες.
Το gov.gr εμφανίστηκε σε μορφή beta δίνοντας ηλεκτρονική πρόσβαση σε περισσότερες από 500 υπηρεσίες που υπήρχαν διασκορπισμένες στους επιμέρους ιστοτόπους των φορέων τους. Ο πολίτης αφού ταυτοποιηθεί, με τους κωδικούς Taxinet ή web banking εξουσιοδοτεί πληροφοριακό σύστημα και, ανάλογα με τον βαθμό διαλειτουργικότητας του κάθε φορέα, μπορεί να ελέγξει εάν είναι δικαιούχος κάποιου επιδόματος (χωρίς να το «χάνει» επειδή ξέχασε κάποιο δικαιολογητικό), να διασταυρώσει τα «αδήλωτα τετραγωνικά του, να συμμετέχει στην υπηρεσία της άυλης συνταγογράφησης, ακόμα και να συμπληρώσει μια υπεύθυνη δήλωση άμεσα.
Από την έναρξη λειτουργίας του, ο αριθμός των επισκέψεων έχει ξεπεράσει τα 11 εκ., ενώ μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης έχουν εκδοθεί, μέχρι σήμερα, 515.713υπεύθυνες δηλώσεις, 225.189 εξουσιοδοτήσεις και 107.116 ληξιαρχικά πιστοποιητικά, ενώ στην υπηρεσία της άυλης συνταγογράφησης έχουν εγγραφεί 470.000 πολίτες και έχουν εκδοθεί περισσότερες από 2,1 εκατομμύριο συνταγές.
Σε φάση ολοκλήρωσης η ταυτοποίηση των πολιτών
Διαλειτουργικότητα χωρίς πλήρη ταυτοποίηση των πολιτών δεν νοείται. Αυτό είναι και το μεγάλο αγκάθι που είχε εξ’ αρχής να αντιμετωπίσει το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, καθώς οι πολίτες δεν είχαν 1-2 διαφορετικά μητρώα αλλά περισσότερα από 70 στα εμφανίζονται εκατοντάδες περιπτώσεων που τα στοιχεία δεν είναι τα ίδια σε όλες τις υπηρεσίες.
Ένα χρόνο μετά, το κουβάρι του «who is who» των πολιτών φαίνεται ότι βρίσκεται ένα βήμα πριν «ξεμπλεχτεί». Απομένουν μόνο μερικές εξαιρέσεις και αφορούν, μεταξύ άλλων, πολίτες με διπλά ή και ανύπαρκτα ΑΦΜ και ΑΜΚΑ, πολίτες με ελλιπή στοιχεία, χωρίς ημερομηνία γέννησης γυναίκες καταχωρημένες και με το επώνυμο συζύγου και με το πατρικό τους καθώς και ορθογραφικά λάθη.
Τα προφίλ των πολιτών αναμένεται να «ολοκληρωθούν» με την καταχώρηση των στοιχείων επικοινωνίας τους και ιδίως της ταχυδρομικής διεύθυνσης διαμονής, διεύθυνσης επικοινωνίας, αριθμού κινητού τηλεφώνου και διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στο Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας, η θεσμοθέτηση του οποίου συμπεριλήφθηκε στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, με τίτλο «Επιτάχυνση και απλούστευση της ενίσχυσης οπτικοακουστικών έργων, ενίσχυση της ψηφιακής διακυβέρνησης και άλλες διατάξεις», που ψηφίστηκε την περασμένη εβδομάδα.
