Ο πλήρης σεβασμός των εργασιακών σχέσεων και η κάλυψη από τον εργοδότη του κόστους εξοπλισμού για τους εργαζόμενους με καθεστώς τηλεργασίας, αποτελούν τις βασικές διατάξεις του θεσμικού πλαισίου που επιχειρεί να διαμορφώσει το υπουργείο Εργασίας, ενόψει των νέων δεδομένων που διαμορφώθηκαν στην αγορά εργασίας μετά τις αλλαγές στον τρόπο παροχής της εργασίας που επέφερε η πανδημία του κορωνοϊού.
Το υπουργείο ετοιμάζει νομοσχέδιο το οποίο μεταξύ των άλλων, θα ρυθμίζει – επίσημα – το νέο τρόπο παροχής εργασίας, ο οποίος υπήρχε τα προηγούμενα χρόνια, ωστόσο γνωρίζει εκρηκτική άνοδο της περίοδο του κορωνοιού.
Σύμφωνα με το σχέδιο του υπουργείου η τηλεργασία θα συμφωνείται και θα μπορεί να παρέχεται κατά πλήρη, μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση, όπως επίσης αυτοτελώς ή ακόμη και σε συνδυασμό µε απασχόληση στις εγκαταστάσεις του εργοδότη. Ο εργοδότης υποχρεούται να καλύπτει το κόστος του εξοπλισμού και τη συντήρησή του.
Ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης σημειώνει ότι «για πρώτη φορά δημιουργείται θεσμικό και νομικό πλαίσιο» για την τηλεργασία στη χώρα μας, ενώ η υπεύθυνη για θέματα εργασίας βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κυρία Εφη Αχτσιόγλου κατηγορεί τον υπουργό «για επικοινωνιακούς χειρισμούς» και «καθυστερημένα αντανακλαστικά», καθώς επί πέντε μήνες δόθηκε μονομερώς η δυνατότητα στις επιχειρήσεις «να επιβάλουν την τηλεργασία χωρίς κανένα έλεγχο και κανόνα».
Πάντως θα πρέπει να σημειωθεί ότι από την περίοδο 2006 – 2007 υπάρχει συμφωνία πλαίσιο μεταξύ εργοδοτών και ΓΣΕΕ που έχει ενσωματωθεί στην Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας που θέτει τις βάσεις για την ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων μεταξύ εργοδοτών και εργαζόμενων με τηλεργασία.
Χθες το υπουργείο Εργασίας ανακοίνωσε ότι τις επόμενες ημέρες θα φέρει στη Βουλή νομοσχέδιο με διατάξεις που θα καθορίζουν το θεσμικό και νομικό πλαίσιο της τηλεργασίας.
Βασικές αρχές του πλαισίου είναι: Ο πλήρης σεβασμός των εργασιακών σχέσεων. Η τήρηση του ωραρίου από τον εργοδότη. Ο σεβασμός της ιδιωτικής ζωής του τηλεργαζομένου. Η κάλυψη του κόστους εξοπλισμού από εργοδότη. Η απαγόρευση της χρήσης κάμερας. Το σύστημα ελέγχου τηλεργασίας σύμφωνο με την νομοθεσία περί προσωπικών δεδομένων. Η υποχρεωτική δήλωση του εργαζομένου και του ωραρίου τηλεργασίας στο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ.
Ταυτοχρόνως το υπουργείο προχωρεί στην ίδρυση αυτοτελούς τμήματος Ελέγχου Τηλεργασίας στο Σώµα Επιθεώρησης Εργασίας το οποίο θα είναι αρμόδιο για την διενέργεια ελέγχων ώστε να διαπιστώνεται η τήρηση ή όχι των όρων της συμφωνίας για τηλεργασία και των μέτρων για την ασφάλεια και υγεία του τηλεργαζόμενου.
Συμφωνία ΓΣΕΕ – εργοδοτών
Ιδιαίτερη σημασία έχει η συμφωνία μεταξύ ΓΣΕΕ και εργοδοτικών οργανώσεων που υπογράφηκε το 2006 και ενσωματώθηκε στην Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Σε αυτήν προβλέπονταν τα εξής:
Ορισμός και πεδίο εφαρμογής: Η τηλεργασία είναι μια μορφή οργάνωσης ή/και εκτέλεσης εργασίας που χρησιμοποιεί τεχνολογίες πληροφορικής, βάσει μιας σύμβασης ή σχέσης εργασίας, όπου μια εργασία που θα μπορούσε επίσης να εκτελεστεί στις εγκαταστάσεις του εργοδότη εκτελείται κανονικά εκτός αυτών των εγκαταστάσεων.
Οικειοθελής χαρακτήρας: Η τηλεργασία έχει οικειοθελή χαρακτήρα για τους ενδιαφερόμενους, εργαζόμενο και εργοδότη. Μπορεί να αποτελεί μέρος της αρχικής περιγραφής της θέσης εργασίας του εργαζόμενου ή μπορεί να υπάρξει συμφωνία εκ των υστέρων.
Και στις δύο περιπτώσεις ο εργοδότης παρέχει στον τηλεργαζόμενο τις προσήκουσες γραπτές πληροφορίες σύμφωνα με το ΠΔ 156/1994, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών σχετικά με τις ισχύουσες συλλογικές συμβάσεις, την περιγραφή της εργασίας προς εκτέλεση κλπ. Οι ιδιαιτερότητες της τηλεργασίας απαιτούν συμπληρωματικές γραπτές πληροφορίες σε θέματα όπως το τμήμα της επιχείρησης από το οποίο εξαρτάται ο τηλεργαζόμενος, τον ή την ιεραρχικά άμεσα ανώτερή του/της ή άλλα άτομα στα οποία ο τηλεργαζόμενος μπορεί να απευθύνει ερωτήματα επαγγελματικής ή προσωπικής φύσης, τρόπους αναφοράς κλπ.
Αν η τηλεργασία δεν είναι μέρος της αρχικής περιγραφής της θέσης και αν ο εργοδότης κοινοποιήσει προσφορά τηλεργασίας, ο εργαζόμενος μπορεί να δεχθεί ή να αρνηθεί αυτή την προσφορά. Όταν ένας εργαζόμενος εκφράζει την επιθυμία για μια θέση τηλεργασίας, ο εργοδότης μπορεί να δεχθεί ή να αρνηθεί αυτό το αίτημα.
Η μετάβαση στην τηλεργασία από μόνη της δεν θίγει το καθεστώς απασχόλησης του τηλεργαζόμενου, μεταβάλλει μόνο τον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιείται η εργασία. Η άρνηση ενός εργαζόμενου να αποδεχθεί την τηλεργασία δεν αποτελεί από μόνη της αιτία διακοπής της εργασιακής σχέσης ούτε τη μεταβολή των όρων και συνθηκών απασχόλησης αυτού του εργαζόμενου.
Αν η τηλεργασία δεν αποτελεί μέρος της αρχικής περιγραφής της θέσης εργασίας, η απόφαση για μετάβαση στην τηλεργασία είναι ανακλητή με ατομική ή/και συλλογική σύμβαση. Η ανάκληση μπορεί να συνεπάγεται επιστροφή στην εργασία μέσα στις εγκαταστάσεις του εργοδότη ύστερα από αίτηση του εργαζόμενου ή του εργοδότη. Οι λεπτομέρειες αυτής της ανάκλησης καθορίζονται με ατομική ή/και συλλογική σύμβαση.
Συνθήκες απασχόλησης: Όσον αφορά τις συνθήκες εργασίας, οι τηλεργαζόμενοι απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα, που διασφαλίζονται από την ισχύουσα νομοθεσία και τις συλλογικές συμβάσεις για συγκρίσιμους εργαζόμενους μέσα στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης. Ωστόσο, για να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες της τηλεργασίας μπορεί να χρειαστούν ειδικές συμπληρωματικές συλλογικές ή ατομικές συμβάσεις.
Προστασία δεδομένων: Η λήψη των κατάλληλων μέτρων εναπόκειται στον εργοδότη, ιδίως σε σχέση με το λογισμικό, για να εξασφαλίσει την προστασία των δεδομένων που χρησιμοποιούνται και γίνονται αντικείμενο επεξεργασίας από τον τηλεργαζόμενο για επαγγελματικούς λόγους .
Ο εργοδότης ενημερώνει τον τηλεργαζόμενο για όλες τις ισχύουσες διατάξεις και κανόνες της επιχείρησης που αφορούν την προστασία των δεδομένων. Εναπόκειται στον τηλεργαζόμενο να συμμορφωθεί προς αυτούς τους κανόνες.
Ο εργοδότης ενημερώνει τον τηλεργαζόμενο ιδίως για :
• οποιουσδήποτε περιορισμούς στη χρήση των συσκευών ή εργαλείων πληροφορικής όπως το διαδίκτυο
• τις κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.
Ιδιωτική ζωή: Ο εργοδότης σέβεται την ιδιωτική ζωή του τηλεργαζόμενου. Αν τεθεί σε λειτουργία οποιοδήποτε σύστημα ελέγχου, τούτο επιβάλλεται να είναι ανάλογο προς το σκοπό και να εισαχθεί σύμφωνα με το ΠΔ 398/94 περί οθονών οπτικής απεικόνισης.
Εξοπλισμός: Όλα τα θέματα που αφορούν τον εργασιακό εξοπλισμό, την ευθύνη και τις δαπάνες προσδιορίζονται με σαφήνεια πριν από την έναρξη της τηλεργασίας.
Γενικά, ο εργοδότης είναι υπεύθυνος για την παροχή, εγκατάσταση και συντήρηση του αναγκαίου εξοπλισμού για κανονική τηλεργασία , εκτός αν ο τηλεργαζόμενος χρησιμοποιεί τον δικό του εξοπλισμό.
Όταν η τηλεργασία εκτελείται κανονικά, ο εργοδότης καλύπτει το κόστος που συνδέεται άμεσα μ’ αυτή την εργασία, και ιδίως το κόστος των επικοινωνιών.
Ο εργοδότης παρέχει στον τηλεργαζόμενο κατάλληλη τεχνική υποστήριξη.
Ο εργοδότης έχει την ευθύνη, για τις δαπάνες που συνδέονται με την απώλεια και τη ζημιά στον εξοπλισμό και στα δεδομένα που χρησιμοποιούνται από τον τηλεργαζόμενο.
Ο τηλεργαζόμενος φροντίζει τον εξοπλισμό που του/της διατίθεται και δεν συλλέγει ούτε διανέμει παράνομο υλικό μέσω του διαδικτύου.
Υγεία και ασφάλεια: Ο εργοδότης είναι υπεύθυνος για την προστασία της υγείας και της επαγγελματικής ασφάλειας του τηλεργαζόμενου, σύμφωνα τις ισχύουσες διατάξεις.
Ο εργοδότης πληροφορεί τον τηλεργαζόμενο για την πολιτική της επιχείρησης όσον αφορά την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία και ιδιαίτερα τις σχετικές με τις οθόνες οπτικής απεικόνισης. Ο τηλεργαζόμενος εφαρμόζει τις ισχύουσες διατάξεις για την ασφάλεια στην εργασία.
Για να ελεγχθεί η σωστή εφαρμογή των διατάξεων περί υγιεινής και ασφάλειας, ο εργοδότης, οι εκπρόσωποι των εργαζόμενων και/ ή οι αρμόδιες αρχές έχουν πρόσβαση στο χώρο τηλεργασίας, όπως προβλέπουν οι ισχύουσες διατάξεις.
Αν ο τηλεργαζόμενος εργάζεται στην οικία του, αυτή η πρόσβαση υπόκειται σε προειδοποίηση και στην εκ των προτέρων συμφωνία του εργαζόμενου. Ο τηλεργαζόμενος έχει δικαίωμα να ζητήσει να γίνει επιθεώρηση στον τόπο εργασίας.
Οργάνωση της εργασίας: Ο τηλεργαζόμενος καθορίζει την οργάνωση του χρόνου εργασίας του μέσα στο πλαίσιο της ισχύουσας νομοθεσίας, των συλλογικών συμβάσεων και των κανονισμών των επιχειρήσεων.
Ο όγκος εργασίας και τα κριτήρια απόδοσης για τον τηλεργαζόμενο είναι αντίστοιχα προς εκείνα συγκρίσιμων εργαζομένων που εργάζονται μέσα στις εγκαταστάσεις του εργοδότη.
Ο εργοδότης διασφαλίζει τη λήψη μέτρων που προλαμβάνουν την απομόνωση του τηλεργαζόμενου από το υπόλοιπο προσωπικό της επιχείρησης, δίνοντάς του τη δυνατότητα να συναντά τους συναδέλφους του σε τακτικά διαστήματα και να έχει πρόσβαση στις πληροφορίες που αφορούν την επιχείρηση.
Κατάρτιση: Οι τηλεργαζόμενοι έχουν την ίδια πρόσβαση στην κατάρτιση και στις δυνατότητες επαγγελματικής τους εξέλιξης με τους συγκρίσιμους εργαζόμενους που απασχολούνται στις εγκαταστάσεις του εργοδότη. Υπόκεινται στις ίδιες πολιτικές αξιολόγησης με τους άλλους εργαζόμενους.
Οι τηλεργαζόμενοι δέχονται κατάλληλη κατάρτιση επικεντρωμένη στον τεχνικό εξοπλισμό που τίθεται στη διάθεση τους και στα χαρακτηριστικά αυτής της μορφής οργάνωσης της εργασίας. Ο επόπτης του τηλεργαζόμενου και οι άμεσοι συνάδελφοί του ενδέχεται να έχουν επίσης ανάγκη κατάρτισης γι΄αυτή τη μορφή εργασίας και τη διαχείρισή της.
Συλλογικά δικαιώματα: Οι τηλεργαζόμενοι έχουν τα ίδια συλλογικά δικαιώματα με τους εργαζόμενους στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης. Δεν μπορεί να υπάρξει κανένα εμπόδιο στην επικοινωνία τους με τους εκπροσώπους των εργαζομένων.
Οι τηλεργαζόμενοι υπόκεινται στους ίδιους όρους άσκησης του δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στα αντιπροσωπευτικά όργανα των εργαζόμενων εκεί όπου προβλέπονται. Οι τηλεργαζόμενοι προσμετρώνται για τον καθορισμό του συνολικού αριθμού των εργαζομένων στην επιχείρηση ή εκμετάλλευση κάθε φορά που αυτός ο αριθμός λαμβάνεται υπ΄οψη για οποιαδήποτε λόγο στην εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία.
Το κατάστημα της επιχείρησης από το οποίο εξαρτάται ο τηλεργαζόμενος για την άσκηση των συλλογικών δικαιωμάτων του προσδιορίζεται από την αρχή.
Οι εκπρόσωποι των εργαζόμενων πληροφορούνται και γνωμοδοτούν για την εισαγωγή της τηλεργασίας όπως προβλέπουν οι διατάξεις περί σωματείων και συνδικαλιστικών οργανώσεων του Ν.1264/1982 και συμβουλίων εργαζομένων του Ν. 1767/1988 όπως εκάστοτε ισχύουν.
