Μια σημαντική προειδοποίηση κάνει ο πρώην υπουργός και καθηγητής Γενετικής στο Τμήμα Γεωπονίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Αθανάσιος Τσαυτάρης. Σε συνέντευξή του στο «Βήμα» τονίζει ότι εάν δεν προσέξουμε θα πούμε το νερό νεράκι, γιατί η κλιματική αλλαγή επηρεάζει και το πόσιμο νερό. Και μη νομίζετε ότι το νερό είναι εν επαρκεία αγαθό. Κάθε άλλο. Ο καθηγητής προτείνει να υπάρξουν φράγματα και δεξαμενές παντού. Ολόκληρη η συνέντευξη του κ. Τσαυτάρη έχει ως εξής:
Μήπως οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας θα έχουν ως συνέπεια να πούμε κάποια στιγμή το νερό νεράκι;
«Οχι αν είμαστε συνετοί και προνοητικοί. Αν σεβαστούμε αυτόν τον τόσο σημαντικό για το περιβάλλον και τη ζωή φυσικό πόρο. Κυρίως όμως αν μετά τη μακροχρόνια προσοχή μας κάτω, στις πεδιάδες, τα αστικά κέντρα και τα παράλια, γυρίζοντας το βλέμμα ψηλά προσθέσουμε κυρίως στον στρατηγικό μας σχεδιασμό την παραμελημένη ορεινή και ημιορεινή Ελλάδα. Σύνθημά μας: φράγματα, φράγματα και λιμνοδεξαμενές παντού. Κάθε χίλια μέτρα χειμάρρου κι ένα».
Ετσι εξασφαλίζουμε ότι θα έχουμε νερό;
«Μόνο έτσι θα είμαστε σίγουροι: Πρώτον, ότι δεν θα καταστρέφονται κάμποι, δρόμοι, σπίτια και παραλίες των αστικών κέντρων σε κάθε βροχόπτωση. Δεν θα επιπλέουν τα αυτοκίνητά μας ως βάρκες στις πλημμυρισμένες εκβολές των χειμάρρων και δεν θα ψάχνουμε για μέρες τους πνιγμένους στα λασπόνερα, ένεκα των λίγων αλλά κατακλυσμιαίων βροχών που θα πέφτουν (όχι το καλοκαίρι που τις χρειαζόμαστε, ή τον χειμώνα, όπως συνηθίσαμε ως τώρα) στις μεταβατικές εποχές – άνοιξη και φθινόπωρο. Αυτό θα επιφέρουν οι κλιματικές αλλαγές στο νερό της χώρας μας.
Δεύτερον, ότι θα πρασινίσει και θα ξαναζωντανέψει η φύση, τα φυτά, τα ζώα και ο ορεινός πληθυσμός μας, θα ξεδιψάσουν τα πουλιά και τα κοπάδια, χωρίς να χρειάζονται φορτηγά με τις πλαστικές δεξαμενές νερού στις καρότσες να κουβαλούν νερά πέρα-δώθε με διαδρομές πολλών χιλιομέτρων και κόστος καυσίμων. Τρίτον, ότι τα νερά των χειμάρρων αντί να πνίγουν τα κατάντη θα κρατούνται πάνω, στα ανάντη. Και με τα ηλεκτροπαραγωγά φράγματα θα συμπληρώνουν άλλες ήπιες μορφές ηλεκτροπαραγωγής, όπως ηλιακής, ανέμων κ.ά.».
Δεν θα υπάρξει όμως σπατάλη νερού ή ρεύματος;
«Θυμηθείτε ότι τα ηλιακά δεν λειτουργούν τη νύχτα ή τις μέρες με συννεφιά. Οπως και οι ανεμογεννήτριες δεν κινούνται όταν δεν φυσάει! Να λοιπόν, χωρίς καμία σπατάλη νερού, αφού μπορεί πιο κάτω να γεμίζει άλλα φράγματα και λιμνοδεξαμενές. Ή ακόμη ακόμη θα οδηγείται στον κάμπο για άρδευση των χωραφιών ή ύδρευση αστικών κέντρων. Θεωρώ αδιανόητο, για παράδειγμα, η χώρα να έχει δαπανήσει τόσα χρήματα στα έργα της Ηπείρου με τον Αχελώο και να μην αξιοποιηθεί σήμερα έστω ένα μικρό ποσοστό του νερού των φραγμάτων για τα παραπάνω. Ηλεκτροπαραγωγή, άρδευση μέρους του Θεσσαλικού κάμπου, ύδρευση αστικών περιοχών, κ.λπ. Ας υπολογίσουν οι επιστήμονες πιο μπορεί να είναι αυτό το ποσοστό χωρίς να βλάπτεται ούτε το παρακάτω περιβάλλον, ούτε όμως εξ ολοκλήρου να αποκλείονται οι άλλες χρήσεις που περιέγραψα».
Εχει τη δυνατότητα η χώρα μας να αντιμετωπίσει όλα αυτά; Και πώς;
«Η πολιτεία έχει τη δυνατότητα με ένα σμπάρο να αντιμετωπίσει πολλά προβλήματα και να δημιουργήσει νέες προοπτικές. Να αντιμετωπίσει την ξηρασία μαζί με την πλημμύρα. Να ξεδιψάσει τον κάμπο και τις πόλεις ταυτόχρονα με τα βουνά και τους λόφους. Να βοηθήσει τον κτηνοτρόφο μαζί με τον καλλιεργητή και τον αστό (ασφάλεια, προστασία από πλημμύρες, ύδρευση, ηλεκτρικό ρεύμα κ.λπ.). Να βοηθήσει και τη φύση και τις καλλιεργούμενες εκτάσεις. Να ντύσει τους ντόπιους κτηνοτρόφους σε μόνιμους πυροσβέστες του τόπου τους. Μόνιμους και επί τόπου χωρίς επιπλέον κόστος. Να ποτίζει τα χωράφια με υπόγειες σωληνώσεις χάρη στην υψομετρική διαφορά, και όχι με άντληση από 200 και 400 μέτρα βάθος ξοδεύοντας ρεύμα ή πετρέλαιο στις πομόνες. Να ποτίζει χωρίς την ανάγκη ισοπέδωσης των αγρών που υποβαθμίζει την ποιότητα των εδαφών. Και χωρίς να λιώνουν καλώδια και σωληνώσεις από τις πυρκαγιές, που θα σβήνουν γρηγορότερα από πυροσβεστικούς κρουνούς κάθε 1.000 μέτρα σε όλα τα δίκτυα. Οι ελλείψεις νερού στον κόσμο και ειδικά στις περιοχές της γειτονιάς μας θα οδηγήσουν σε μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών. Το νερό είναι άνισα κατανεμημένο. Η Τουρκία ελέγχει 140 δισ. κυβικά, το Ισραήλ 2, η Ιορδανία 1, η Συρία 5, η Σαουδική Αραβία 2 κ.λπ. Αλλά να μη μας διαφεύγει ότι μόνο το 1% των υδάτων είναι επιφανειακό, γλυκό νερό κατάλληλο για πόση. Γιατί ένα τόσο πολύτιμο αγαθό να το σπαταλούμε στη θάλασσα! Τα βουνά μας έχουν άπειρα και εξαιρετικής ποιότητας νερά».
Η αξιοποίηση του νερού θα βοηθήσει και την ανάπτυξη της χώρας;
«Ενας από τους σοφότερους ανθρώπους της θρησκείας μας, ίσως ο πιο καλός μελετητής της πρωτοελληνικής γλώσσας, ο Μητροπολίτης Αρτας και Φιλιππιάδας (το 1922, όταν ήρθε από την Κωνσταντινούπολη να αναλάβει τη Μητρόπολή του), για να τονίσει αυτόν τον πλούτο των βουνών, κάθισε κι έγραψε όλες τις λέξεις που αρχίζουν από αχ. Γιατί στην πρωτοελληνική το αχ σημαίνει νερό. Ας σκεφτούμε οι σύγχρονοι πόσους αχ-ελώους, αχ-έροντες, αχ-αρνές κ.ά. έχουμε. Εχουμε κάποια άλλη καλύτερη βιώσιμη «Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης»; Να η ευκαιρία».
Αγροδιατροφικό κέντρο στο παλιό λιμάνι της Στυλίδας
Σε μια σημαντική επένδυση προχωρεί ο Αγροτικός Ελαιουργικός Συνεταιρισμός Στυλίδας. Από το 2019 τα μέλη του έλαβαν την απόφαση να προχωρήσουν στην αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του και ειδικότερα του χώρου των παλαιών εγκαταστάσεών του στο λιμάνι της Στυλίδας και πλέον προχωρούν στη δημιουργία αγροδιατροφικού κέντρου.
Εθεσαν μάλιστα δύο προϋποθέσεις:
Αφενός τη διατήρηση της ιδιοκτησίας του περιουσιακού στοιχείου, ανεξάρτητα από το σχήμα αξιοποίησης, και αφετέρου τη διερεύνηση σεναρίων αξιοποίησης, σε συνεργασία με ενδιαφερόμενους επενδυτές και οργανισμούς, από τον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα. Η μελέτη που ανατέθηκε στην εταιρεία KPMG, με την υποστήριξη της Γενικής Διεύθυνσης Αγροτικής Τραπεζικής της Τράπεζας Πειραιώς, επιχείρησε να συσχετίσει την υποστήριξη του πρωτογενούς τομέα της ευρύτερης περιοχής με την ανάδειξη των δυνατοτήτων του λιμανιού της Στυλίδας και των υπόλοιπων υποδομών της Κεντρικής Ελλάδας. Η διερεύνηση κατέληξε τελικά στο ότι υπάρχουν βιώσιμες προοπτικές αξιοποίησης της έκτασης ως Περιφερειακού Agrologistic Center (Κέντρου Αγροδιατροφικής Αλυσίδας) και ως Ειδικής Οικονομικής Ζώνης.
Στη λίστα με τα θετικά της περιοχής περιλαμβάνονται οι αναξιοποίητες δυνατότητες του λιμανιού, η ύπαρξη τελωνειακών εγκαταστάσεων, οι πολύ καλές υποδομές και τα επαρκή δίκτυα μεταφορών (οδικοί άξονες, σιδηροδρομικές γραμμές, λιμενικές εγκαταστάσεις, το αεροδρόμιο της Αγχιάλου), σε συνδυασμό με τη λειτουργία της Βιομηχανικής Περιοχής Λαμίας. Υποδομές και υπηρεσίες που προσδίδουν, όπως προκύπτει από τη μελέτη της KPMG, ενθαρρυντικά χαρακτηριστικά για την αξιοποίηση του χώρου και τη βιωσιμότητα της επένδυσης.
Το σχέδιο, σύμφωνα με πληροφορίες, παρουσιάστηκε σε πολιτικό επίπεδο, με στόχο να υπάρξει υποστήριξη των αρμόδιων φορέων για να ξεπεραστούν τα συνήθη γραφειοκρατικά εμπόδια και οι καθυστερήσεις, ιδιαίτερα όσον αφορά τις αδειοδοτήσεις, αφού η επένδυση θα περιλαμβάνει πολλαπλά επίπεδα υπηρεσιών, όπως logistic centers, τυποποίηση και συσκευασία, ποιοτικούς ελέγχους, δημοπρατήρια, καινοτόμες εφαρμογές και ιχνηλασιμότητα.
Η εμφάνιση της πανδημίας μοιραία περιόρισε τη διερεύνηση επενδυτικού ενδιαφέροντος. Σε νέα βάση όμως, σχεδιάζεται παρουσίαση των νέων σχεδίων σε ενδιαφερόμενα επενδυτικά σχήματα, ενώ έχουν προγραμματιστεί συναντήσεις με οργανισμούς από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Αλλωστε, οι παγκόσμιες τάσεις – όπως έχουν αποτυπωθεί και από τον FAO, ενθαρρύνουν επενδύσεις σε Agrologistic Centers, Αγροβιομηχανικά Πάρκα, Ειδικές Οικονομικές Ζώνες για την Αγροβιομηχανία, Ζώνες Καινοτομίας και Θερμοκοιτίδες για τον αγροδιατροφικό τομέα.
