Χρειάστηκε να εξαντλήσει τα αποθέματα φαντασίας και εφευρετικότητας και βέβαια τις διπλωματικές αρετές που διαθέτει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ώστε να παρουσιάσει ένα σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ που θα είναι αποτελεσματικός στη δύσκολη οικονομική συγκυρία που έχει προκαλέσει η πανδημία και ταυτόχρονα θα εξασφαλίσει το πράσινο φως του Ευρωκοινοβουλίου, της Κομισιόν και κυρίως των ηγετών των «27» στη σύνοδο κορυφής της επόμενης εβδομάδας (17-18 Ιουλίου).
Πρόκειται για το νέο πολυετή «οικονομικό νόμο» της ΕΕ που θα καλύψει την περίοδο 2021-2027 και ο οποίος προβλέπει συνολικές δαπάνες 2,364 τρισ. ευρώ για την στήριξη γεωγραφικών περιοχών και επιχειρηματικών κλάδων που επλήγησαν καίρια από την υγειονομική και οικονομική κρίση, αλλά και για τη χρηματοδότηση πολιτικών και δράσεων για την ψηφιακή μετάβαση, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και εν γένει για την αποκατάσταση και παγίωση μιας βιώσιμης ανάπτυξης στην Ευρώπη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το προτεινόμενο «πακέτο» αντιστοιχεί στο 17% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος (GNI) των «27», όταν οι ΗΠΑ έχουν προϋπολογίσει ποσοστό 15,9% του GNI και η Κίνα ποσοστό μόλις 4,2% .
Τι φοβούνται οι «Φειδωλοί»
Ο ίδιος ο Μισέλ παραδέχθηκε ότι «οι διαπραγματεύσεις με τις εθνικές κυβερνήσεις ήταν δύσκολες» και ότι «υπάρχουν ακόμα εκκρεμότητες που θα πρέπει να διευθετηθούν». Η κεντρική διαφωνία έχει να κάνει με την κατανομή των επιδοτήσεων και των δανείων που θα χορηγηθούν στα κράτη-μέλη και κυρίως με τα ποσά που θα διατεθούν ως επιδοτήσεις για την αντιμετώπιση της βαθιάς οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που προκάλεσαν τα lockdown και εν γένει τα έκτακτα μέτρα που έλαβαν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να προστατεύσουν τους πολίτες τους από την πανδημία του κορωνοϊού.
Η χρυσή τομή που αναζητεί ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έχει να κάνει από τη μια πλευρά με τις κατ’ αρχήν διαφωνίες των λεγόμενων «Τεσσάρων Φειδωλών» (Frugal Four) χωρών, δηλαδή της Ολλανδίας, της Αυστρίας, της Δανίας και της Σουηδίας, να δεχθούν τη χορήγηση κοινοτικής βοήθειας υπό μορφή επιδομάτων και όχι δανείων και από την άλλη με την οιονεί βεβαιότητα ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν πρόκειται να εγκρίνει ένα Προϋπολογισμό που θα ισοδυναμεί με οικονομικό βρόχο και θα σωρεύει δυσβάστακτες δανειακές και άλλες υποχρεώσεις στις φτωχότερες χώρες και στις μειονεκτούσες κοινωνικές ομάδες και οικονομικά υστερούσες γεωγραφικές περιοχές της Ευρώπης.
Σε δύο δόσεις
Μήλον της έριδος για τους «Frugal Four» είναι το Ταμείο Ανάκαμψης από την πανδημία – φοβούνται ότι τα κονδύλια δεν θα χρησιμοποιηθούν για τη ανακούφιση των πληγέντων από την υγειονομική κρίση αλλά για να «κλείσουν τρύπες» και να καλυφθούν άσχετες με την πανδημία ανάγκες. Αφορά την αρωγή των 750 δισ. ευρώ που ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (500 δισ. ευρώ συμφωνήθηκε να διατεθούν υπό μορφή επιχορηγήσεων και 250 δισ. ευρώ υπό μορφή δανείων).
Ο Σαρλ Μισέλ προτείνει τα 310 από τα 500 δισ. ευρώ των επιχορηγήσεων να διατεθούν στις κυβερνήσεις μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Σταθεροποίησης σε δύο δόσεις.
Μια πρώτη δόση ύψους 217 δισ. ευρώ να χορηγηθεί την περίοδο 2021-2022 με τα κριτήρια που εισηγήθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δηλαδή το επίπεδο της ανεργίας που είχε κάθε κράτος-μέλος την περίοδο 2015-2019, τις κατά κεφαλήν απώλειες του ΑΕΠ και τον πληθυσμό της χώρας – αντιλαμβάνεται κανείς ότι η Ελλάδα έχει λαμβάνειν αρκετά από τη δόση αυτή.
Μια δεύτερη δόση ύψους 93 δισ. ευρώ προτείνεται να χορηγηθεί το 2023 και να διανεμηθεί με κριτήριο τη μέση υποχώρηση του ΑΕΠ κάθε χώρας που θα καταγραφεί τα έτη 2020 και 2021, με δυνατότητα να συνυπολογιστεί και το έτος 2022. Κριτήρια θα είναι επίσης η κατά κεφαλήν πτώση του ΑΕΠ και ο πληθυσμός του κάθε κράτους-μέλους.
Επιστροφές
Με την εφαρμογή της αρχής «βλέποντας και κρίνοντας ποιος θα λάβει και πόσα» ο Σαρλ Μισέλ ελπίζει να παρακάμψει τις ανησυχίες των «Φειδωλών» ότι με τα χρήματα των «συνεπών και συνετών» πολιτών τους θα ευεργετηθούν οι «καθ’ έξιν παρεκκλίνοντες του Νότου».
Προτείνει εξ άλλου ο βέλγος ανώτατος αξιωματούχος της ΕΕ στο σχέδιο προϋπολογισμού να συσταθεί και μια ομάδα πέντε χωρών οι οποίες θα διεκδικήσουν «επιστροφές» από κονδύλια που ενδεχομένως θα μείνουν αδιάθετα. Οι χώρες αυτές είναι – οποία έκπληξις! – οι «Frugal Four» και η Γερμανία.
