Ο Πατριάρχης Μόσχας και πάσης Ρωσίας, Κύριλλος, τάχθηκε στο πλευρό του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και κάλεσε να μην μετατραπεί σε τζαμί η Αγία Σοφία, τονίζοντας ότι κάτι τέτοιο αποτελεί «απειλή για ολόκληρο τον χριστιανικό πολιτισμό.

Πρόκειται για μια καίρια παρέμβαση, καθώς οι σχέσεις των δύο Πατριαρχών είχαν περάσει από κρίση πρόσφατα, λόγω της αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής εκκλησίας.

«Η απειλή για την Αγία Σοφία είναι απειλή για ολόκληρο τον χριστιανικό πολιτισμό, και συνεπώς την πνευματικότητα και την ιστορία μας» δήλωσε ο Πατριάρχης Κύριλλος.

Ο επικεφαλής της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας εξέφρασε την ελπίδα ότι η τουρκική ηγεσία θα δείξει σύνεση.

Ο Πατριάρχης Κύριλλος εξηγεί ότι «όπως πριν, έτσι και τώρα, ο ρωσικός λαός αντιμετώπιζε και αντιμετωπίζει κάθε προσπάθεια προσβολής ή καταπατήσεως της χιλιετούς πνευματικής κληρονομιάς της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως με πικρία και αγανάκτηση». Και προσθέτει ότι «έως και σήμερα για κάθε Ρώσο Ορθόδοξο Χριστιανό η Αγία Σοφία είναι ένα μέγιστο χριστιανικό προσκύνημα», καθώς στον ιστορικό αυτό Ναό οι πρέσβεις του Μεγάλου Πρίγκιπα Βλαδίμηρου «αιχμαλωτίσθηκαν από το ουράνιο κάλλος του» και με τις διηγήσεις τους ο Άγιος σήμερα Βλαδίμηρος αποφάσισε να βαπτισθεί ο ίδιος και βάπτισε τη χώρα των Ρως, πράξη με την οποία η Ρωσία εισήλθε στον χριστιανικό κόσμο.

Ο προκαθήμενος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, απευθυνόμενος στην τουρκική ηγεσία υπογραμμίζει σε προειδοποιητικούς τόνους ότι «υποχρέωση κάθε πολιτισμένου κράτους είναι να περιφρουρεί την ισορροπία, να συμφιλιώνει τις αντιθέσεις στην κοινωνία και όχι να τις οξύνει, να συνδράμει στην ενότητα των ανθρώπων και όχι στη διαίρεσή τους». Και κλιμακώνει τις προειδοποιήσεις του λέγοντας ότι στις αναπτυσσόμενες σχέσεις Ρωσίας και Τουρκίας δεν μπορεί να μην «λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι η Ρωσία είναι μια χώρα με πληθυσμό, ο οποίος στην πλειονότητά του είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί», οι οποίοι θα αισθανθούν «βαθύ πόνο», εάν συμβεί το απευκταίο με την Αγία Σοφία.

«Ελπίζω για τη σύνεση της τουρκικής ηγεσίας. Η διατήρηση της τρέχουσας, ουδέτερης κατάστασης της Αγίας Σοφίας, ενός από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα του χριστιανικού πολιτισμού, έναν ναό-σύμβολο για εκατομμύρια χριστιανούς σε όλο τον κόσμο, θα αναπτύξει περαιτέρω τις σχέσεις μεταξύ των λαών της Ρωσίας και της Τουρκίας, θα ενισχύσει τη διαθρησκευτική ειρήνη και αρμονία» πρόσθεσε ο Πατριάρχης Κύριλλος.

Αναλυτικά η δήλωση του Κυρίλλου:

«Ανησυχώ βαθιά για τις εκκλήσεις ορισμένων Τούρκων πολιτικών να επανεξετασθεί το μουσειακό καθεστώς του Ναού της Αγίας Σοφίας, ενός από τα μεγαλύτερα μνημεία του χριστιανικού πολιτισμού.

Κτισμένος τον 6ο αι. προς τιμήν του Σωτήρος Χριστού, αυτός ο Ναός σημαίνει πολλά για όλη την Ορθοδοξία. Και είναι ιδιαίτερα αγαπητός στη Ρωσική Εκκλησία. Οι πρέσβεις του Μεγάλου Πρίγκιπα Βλαδίμηρου, περνώντας το κατώφλι αυτού του Ναού, αιχμαλωτίσθηκαν από το ουράνιο κάλλος του. Με το άκουσμα της διηγήσεώς τους ο Άγιος Βλαδίμηρος αποφάσισε να βαπτισθεί ο ίδιος και βάπτισε τη χώρα των Ρως, η οποία τον ακολούθησε σε μια νέα για την ίδια πνευματική και ιστορική διάσταση, τον χριστιανικό πολιτισμό.

Διαμέσου πολλών γενεών κληρονομήσαμε το θαυμασμό για τα επιτεύγματα αυτού του πολιτισμού, του οποίου αποτελούμε τώρα μέρος. Και ένα από τα ευλαβώς τιμώμενα σύμβολά του ήταν και παραμένει η Αγία Σοφία.  Η μορφή της κατέστη διαχρονική για τον πολιτισμό και την ιστορία μας. Ενδυνάμωνε και ενέπνεε τους αρχιτέκτονές μας στο Κίεβο, το Νόβγκοροντ, το Πόλοτσκ, δηλαδή σε όλα τα κορυφαία κέντρα του πνευματικού γίγνεσθαι  του μεσαιωνικού κράτους των Ρως.

Στην ιστορία των σχέσεων της χώρας των Ρως και της Κωνσταντινουπόλεως υπήρξαν ποικίλες, ενίοτε πολύ δύσκολες περίοδοι. Αλλά, όπως πριν, έτσι και τώρα, ο ρωσικός λαός αντιμετώπιζε και αντιμετωπίζει κάθε προσπάθεια προσβολής ή καταπατήσεως της χιλιετούς πνευματικής κληρονομιάς της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως με πικρία και αγανάκτηση. Η απειλή για την Αγία Σοφία είναι απειλή για όλον τον χριστιανικό πολιτισμό, συνεπώς και για την πνευματικότητα και την ιστορία μας. Έως και σήμερα για κάθε Ρώσο Ορθόδοξο Χριστιανό η Αγία Σοφία είναι ένα μέγιστο χριστιανικό προσκύνημα.

Υποχρέωση κάθε πολιτισμένου κράτους είναι να περιφρουρεί την ισορροπία, να συμφιλιώνει τις αντιθέσεις στην κοινωνία και όχι να τις οξύνει, να συνδράμει στην ενότητα των ανθρώπων και όχι στη διαίρεσή τους.

Σήμερα οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας αναπτύσσονται δυναμικά. Την ίδια στιγμή πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι η Ρωσία είναι μια χώρα με πληθυσμό, ο οποίος στην πλειονότητά του είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Γι᾽ αυτό και όσα ενδέχεται να συμβούν με την Αγία Σοφία θα προκαλέσουν βαθύ πόνο στον ρωσικό λαό.

Ελπίζω στη σωφροσύνη της πολιτειακής ηγεσίας της Τουρκίας. Η διαφύλαξη του σημερινού, ουδέτερου καθεστώτος της Αγίας Σοφίας, ενός από τα μέγιστα αριστουργήματα του χριστιανικού πολιτισμού, ναού-συμβόλου για εκατομμύρια Χριστιανούς παγκοσμίως, θα υπηρετήσει την περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ των λαών της Ρωσίας και της Τουρκίας, την εμπέδωση της διαθρησκειακής ειρήνης και ομόνοιας.

† ο Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών
Κύριλλος»